De Nieuwe Gids. Jaargang 44

[p. 413]

Hélène Swarth door C. van Till-den Beer Poortugael.

De naam der dichteres Helène Swarth zal nooit verloren gaan. Daarvoor is haar invloed te groot geweest en heeft zij te veel gepresteerd in de lange jaren van noesten arbeid en stillen strijd. Weinigen kennen haar van nabij, want waar menschendrommen zich verzamelen, is Helène Swarth niet aanwezig. Steeds toeft zij in haar rustige omgeving en brengt haar dagen in grooten eenvoud door. Schuchter, bijkans schuw blijft zij op den achtergrond, meest in haar werkkamer of wandelt langs: ‘Eenzame Paden’ waar ‘Late Rozen’ bloeien en ‘Blanke Duiven’ vliegen. Steeds schreed zij voorwaarts het hart vol poëzie, niet naar links, noch naar rechts ziende. In die uren van eenzaamheid werden hare fijne sonnetten geboren, schilderde zij hare: ‘Aquarellen’, schreef zij hare: ‘Balladen’ en welden vele harer liederen van droefheid, van liefde en somtijds zelfs van haat. In de Fransche taal schreef zij: ‘Fleurs du rêve’, te Parijs uitgegeven en ‘les Printanières’ en ‘Premières poésies’, die beide in Nederland het licht zagen. Doch hare overgroote hoeveelheid poëzie werd in het Nederlandsch geschreven. Dit hebben wij eigenlijk aan Pol de Mont te danken. Het was in den tijd dat zij nog te Mechelen woonde en het was Pol de Mont die haar gewonnen heeft voor onze schoone Nederlandsche taal. Ware dit niet het geval geweest, zij ware wellicht een Fransche dichteres geworden en voor ons voor goed verloren geweest. Doch van dat oogenblik af had de Nederlandsche taal hare groote liefde. Voor zoover ik kan nagaan zijn er 30 titels van grootere en kleinere dichtbundels, sommige van 140 of meer gedichten, alle in het

[p. 414]

Nederlandsch geschreven. In deze alle hield zij de Nederlandsche taal hóóg, en zij stelde er zich een eer in om door haar woordenrijkdom de schoonheid van die taal naar voren te doen komen. Hetzij zij ons deed jubelen, of dat zij ons trok naar droeve, zéér droeve valleien, steeds trof ons haar teere vrouwenziel. Zij luisterde.... en dan eerst schreef zij: haar fijn gevoel en visueel vermogen brachten haar dan waar zij heen moest.

Zoo gaarne hadden haar vrienden op haren 70sten verjaardag haar een feest bereid, een feest waarop hare balladen gezongen werden, en hare zangen door reien van jonkvrouwen die kransen vlochten en bloemen strooiden, vertolkt werden. Alzoo zal niet mogen geschieden. In stillen eenvoud wil zij dien dag doorbrengen en zij die de plannen van luisterrijke feestviering maakten, hebben hare wenschen trachten te eerbiedigen. Desniettemin zal die dag, naar wij hopen, niet onopgemerkt voorbijgaan en zullen vele harten haar in dankbaarheid voor het schoone dat zij schonk gedenken en die gedachte in stille hulde weten om te zetten.