De Nieuwe Gids. Jaargang 26

[p. 954]

Staatkundige kroniek.

30 Mei '11.

Een minister moet zich nooit laten intimideeren door het lawaai, dat in de pers over zijn wetsontwerpen wordt gemaakt, voordat zij in behandeling komen. Hij weet altijd, dat er bij de tegenwoordige partijverhoudingen vrienden moeten zijn, die veel van hetgeen hij aanbiedt niet kunnen waardeeren. Dezen maken te meer lawaai, naarmate zij vaster overtuigd zijn dat als het er op aankomt het gebodene ter eere van ‘hoogere’ beginselen en van het partijbelang toch zullen moeten slikken. Natuurlijk: dan behoort de taktiek te zijn, dat men zooveel mogelijk afweert, voordat het kritieke oogenblik van stemmen is aangebroken. Drukte maken is dan eisch van vroed beleid.

Zoo hoorde Talma uit bevrienden mond zich socialist noemen.

Welzeker, waarom niet? Straks stemmen de anti-socialistische kiezers toch weer goed, omdat dominé het zegt. Stemmen zij zelfs Talma, den socialist.

De steenhouwerswet is met een kleine manipulatie al van den socialistischen... schijn ontdaan. Die zaak is gezond.

En in de antirevolutionaire Kamer-club is om de bakkers de schoone comedie afgespeeld, dat Kuyper zich heeft laten overstemmen door een kleine meerderheid, niet na verwoeden strijd op het kantje af, neen, alleen de waardige heer De Monté VerLoren moet in deze bange ure den leider trouw zijn gebleven. Ja, hij heeft zelfs zich bereid verklaard, met de meerderheid min Kuyper mee te stemmen. En het antirevolutionair geweten? Dat was al tevoren gerustgesteld. De Standaard had reeds geschreven, dat de afwijking van de beginselen niet zóó sterk was, of de gewone stervelingen zouden er wel overheen kunnen stappen. Wat deed de heer VerLoren zich ook te verbeelden, dat hij geen gewoon sterveling was?

[p. 955]

Met deze beslissing schijnt de bakkerswet, en daarmede Talma, gered. De invaliditeitsverzekering - wie dan leeft die dan zorgt.

Een belangwekkend debat kwam na het terugkeeren der Tweede Kamer voort uit de interpellatie-Troelstra over het ontslag van een spoorwegwerker.

Het verband van het ontslag met zijn lidmaatschap van en propaganda voor de Nederlandsche Vereeniging van Spoor- en Tramwegpersoneel zette de interpellatie om in een debat over de houding van de Overheid ten opzichte van een sociaal-democratische organisatie van ambtenaren. Want bij een semi-particuliere exploitatie der spoorwegen, als bij ons, zijn de spoorwegmannen semi-staatsambtenaren.

Er is tusschen de genoemde organisatie en den Minister van Waterstaat voortdurend wrijving. Men kan ook niet zeggen, dat het optreden van het bestuur der organisatie nimmer noodeloos prikkelend is. Het is een klassenstrijd-organisatie, en dit karakter openbaart zich in het optreden van haar bestuur.

De minister heeft zich, bij het vermelden van zijn grieven, bepaald tot de taktiek van de leiding der organisatie, waartegen hij bezwaar had. De heer Treub daarentegen heeft de zaak meer principieel opgevat.

Wat beteekent dat standpunt van den klassenstrijd? Niet, dat een vakorganisatie zich zoo sterk mogelijk moet maken en van strijd meer resultaat moet verwachten dan van minnelijk overleg. Neen, indien het iets beteekent is het dit, dat de organisatie moet streven, voor haar deel, naar den omslag van de kapitalistische maatschappij in de communistische. Hetgeen hier zeggen wil, dat de organisatie van ambtenaren zich moet gaan zetten op den stoel van Directie en Regeering.

Wat een fictie, zoo voegde de heer Troelstra den heer Treub toe, dat de Staat en zijn bestuur het algemeen belang zou vertegenwoordigen! Dat de tegenstelling zou zijn tusschen dit algemeen belang en het bijzonder belang van de organisatie der ambtenaren! De Staat is immers een klasse-instelling! Het is immers een uitvinding van de kapitalistische klasse om zich te handhaven in de macht! Wel verre dus dat dit zou zijn een orgaan van het algemeen belang, is de vertegenwoordiging hiervan juist te zoeken aan de overzijde bij de organisatie van het

[p. 956]

personeel. Daar vindt men het belang der arbeidersklasse en dit is met het algemeen belang identiek.

Wie geen sociaal-democraat is, ziet dat hier de zaken op den kop worden gezet. Mocht men de theorie en hare toepassing ernstig nemen, dan zou elk Staatsbestuur niet alleen weigeren om met de vertegenwoordiging te onderhandelen, maar het zou de vereeniging en haar lidmaatschap moeten verbieden. Immers, haar actie zou regelrecht zijn gericht tegen het voortbestaan van den Staat. Dat de vertegenwoordigers van dien Staat dan aan het bestuur der organisatie zijner ambtenaren zouden vragen: heeren, wat is er van uw dienst? is toch wel een eenigszins zonderlinge verhouding.

Maar zoo erg is het niet gemeend. Een organisatie, die zich stelt op het standpunt van den klassenstrijd is in het dagelijksch leven er een, die bijzonder flink wil zijn; die haar op de tanden heeft; die den werkgever aandurft. En zoo wordt de vraag betreffende de houding van de Overheid tegenover zulk een organisatie aan te nemen er een van zuiver opportunisme. Ontaardt de flinkheid in vlegelachtigheid, gaat men zich feitelijk toeleggen op ondermijning van de tucht, dan zal het aan Directie en Regeering onmogelijk zijn gemaakt, met het bestuur der organisatie te rekenen. Is de houding aannemelijk, dan behoeft ‘het standpunt van den klassenstrijd’ geen reden te zijn om een geregeld verkeer met het bestuur te vermijden. Of dit loopen zal, is van beide zijden een quaestie van takt.

Is het programma van steenhouwerswet, eedsvraagstuk enzoovoort afgewerkt, dan zal het tarief van invoerrechten in de afdeelingen worden onderzocht. Tevergeefs heeft de heer Borgesius aangetoond, dat het onderzoek op die wijze niets zou hebben te beteekenen. Rechts - links, uitgemaakt.

En waarschijnlijk zal het ontwerp-Militiewet ook nog in Juni openbaar worden behandeld. Het Nederlandsche volk kan dan weer gelooven, dat het met deze wet weerbaar zal zijn. Mundus vult decipi.

M.