De Nieuwe Gids. Jaargang 25

[p. 309]

De heilige tocht. Door Arij Prins.

X (vervolg.)

De duisterlijkheid van den nacht door het aarzelende licht verbroken, dat bleekte hemel grijs hoog over het heuvelland met grauw dampen overtrokken, die van de koele aarde kwamen, en waren als een luchtige zee, waaruit verdronken struiken hun schemer-toppen staken.

Uit openheid aan de Oosterkim door het dagen in den nacht gescheurd ver-straalde bleeke ochtend-schijn, en toonde vage wolken-grillen in het Westen opgebouwd, die voor het licht verdreven.

Als schimmen op de hoogte de Kruisvaarders in het helderen kwamen, dat wijfel-lichtte blank hun rustingen en wapenen uit, en toonde vreemd de paarden in wonderlijkheid van gedaant', die masker droeg van ijzeren platen met krommingen en punten op kop en langs het lijf, waar-om het kleed der hoze in donker voetstuk leek.

Maar Zon-omluistering aan horizont in het stijgen, en hemelkleur van grijs tot jong lazuur verblauwde. De lucht nu gansch gezuiverd van warme goudheid zacht doorschoten, en de nevelen daardoor verdwenen, die blank als vederen opwaarts dreven.

Al-om slechts zand - eenzaamheid van heuvelen en dalen - maar toen de ridder ter verkenning een hooge hoogte had bestegen zag hij den bouwval staan, blank-zichtbaar in de zon. Dit redding uit gevaren scheen, en het krijgsvolk blij te moede gehaast daar heene reed.

Door ijlheid van de lucht de oude forteres in zulk een scherpe

[p. 310]

duidelijkheid met teekenen der verbrokkeling en scheuren in het gesteent, dat de afstand nauw een stonde leek.

Daardoor de ruiters lustig waren; met kortswijl werd de tijd verdreven, en vroolijkheid in zang klonk boven het geraas, dat harnastuig bij het rijden maakte - maar altemet de vreugd verstomde.

Door het blendend zonnevuur, dat een torment-in-stijgen, de weg werd voor de paarden zwaar, en hunne hoeven sleepten sporen in mulheid, die tot stof verging, en als een trage wolk lang achteraan bleef hangen.

De paarden stapvoets gingen, en de ruiters loom en dorstig in druk van rustìng-onder-gloed met oogen strak van-onder-ijzer stil schouwden met verlangen naar de ruïne heen, waar water in een put en koelte tusschen muren was.

En op het fijn-geschroeide zand, waarover lucht door hitte als waze scheen te trillen, de troep in wemel-schitteren door zonnedans op harnasstukken, die lager schoot de kleuren uit der hozen langs de pooten, waar-om op grond ging grillige dans van paarse schaduwen mede.

Zoo trok men moeizaam voort, totdat de zon van gouden gloed omkreitst, van klimmen kwam in dalen - en de strekke maar niet korter leek. De bouwval onveranderlijk op verren afstand stond, waarheen de weg in schijn door klaarheid was bedrog.

De ruiters en hun paarden ten lest zoo uitgeput, dat bij een steile hoogte, waar sparige schaduw lag, werd rust op het heete zand gezocht.

Languit de mannen lagen van harnastuig ontdaan, de aangezichten rood uit zon, en weldra slaapgeluiden uit open monden kwamen, die naar de lucht gekeerd.

De ridder bij hen waakte. Door zorgen gekweld hij zat naast de Edelvrouw, die bleek lag neer van dorst bevangen, en hare donkere oogen strak-open zonder gloed.

Sints vele nachten de engel hem niet meer verschenen, wat duisternis bracht op den weg, die leidde hem ter zaligheid. De blijdschap der verwachting van het hemelsche geluk gestoord ook door de kommernis dat het Kristenheir, zoo na aan het heilig doel, te gronde was gegaan, wat eene straffe Gods voor al de zondigheid moest zijn, die op den tocht bedreven.

[p. 311]

Soms uit zijn droef gepeins ontwaakt, hij zag met aandacht rond, maar om hem stilte als bij nacht, die slechts gestoord door leven, dat onbewust in slaap gemaakt.

Zacht ook de paarden wel bewogen, die, onbedekt, met glans van vocht, moe-droomend bij elkander stonden, de koppen laag, op slappe pooten, en in hun rust was onrust door de staarten, die vliegen van de flanken joegen.

De ijlheid van de lucht door hette zwaar werd verweg lichte-damp, en toen de ruiters verder gingen de forteves een schimme leek van bouw, die guldich werd in waas beschenen.

Op vaster grond men echter kwam, waar, tusschen grijs gesteent in pulvering door gloed, een enkele boom verrees met donkere kruin voor zon, die schitterde door blaaren heen. Nu sneller kon gereden worden, en de bouwval weldra duidelijk uit neveling zoo nabij, dat op den grijs-verweerden toren beweeg van mannen was te zien met spiegeling van schijn in hunne harnasstukken.

Zij wenkten naar de ruiters, en wezen met gebaren, die toonden zorgelijkheid naar den Ooster-horizont, waar stof als wolk-in-glooien door wind scheen voortgedreven.

De kruisvaarders dit nauw konden zien door ongelijkheid van den grond, maar uit den bouwval kwam een man hard naar hen toegereden.

Met woorden van ontsteltenis, hij schreeuwde reeds van ver, dat een armey van Saracenen op korten afstand rukte aan.

De ridder door deez' konde tot vrome daden werd gedreven. Hij richtte zich in het zââl omhoog, en dreef zijn ruiters aan met stem, die van ontroering beefde.

In harden gang de burcht werd bereikt, waardoor de paarden schuimden uit bek en op het lijf, en bloed uit flanken sporen maakte, die van het sporen kwamen.

En achteraan de Edelvrouw, die, van ontsteltenis bleek, nauw had de kracht in het zââl te blijven. Verschrikking van gevangenschap met al de onderworpenheid van laag voldoen aan vurige driften zoo duidelijk voor haar verschenen, dat alles om haar heen daardoor in nacht vervaagd.

De ridder van zijn hengst gestegen ging dadelijk den bouwval in, waar was een groot rumoer van velerlei bedrijf.

[p. 312]

De zon door spleten in de muren schoot vurigheid-in-snaren op het zandig binnenplein, waar dat was stof door veel bewegen als nevel om gestalten heen, die schitterden in schimmigheid en noestig bezig waren.

Van steenen sprongen vonken door moordtuig, dat geslepen werd, en bij het snerpend geluid ook klonken slagen op metaal, want builen in kurassen met hamers uitgeklopt.

Rood puilden aangezichten van mannen, die gebukt met moeite droegen groote stukken van eenen afgebroken muur, waarmeê de ingang werd verstopt, en op den toren en den wal steenen ook geheschen om op den vijand neêr te kantelen.

De laatste voeder dorrig groen op ruwgemaakte sleê kwam voor de paarden binnen, die in een hoek gekoppeld stonden, en stampten stof uit puin, dat onder hunne voeten lag.

Met teekenen van vreugd de ridder werd ontvangen. Zijn onverwacht verschijnen, dat wonder scheen in nood, deed het volk grooten moed gewinnen, en, door het rumoer van bezigheid, klonk op het Kerielys als lied van vroom vertrouwen nu de strijd was zoo nabij.

_* * _*

Uit de eenzaamheid van den woestijn door lage zon als door een brand belicht, die gloeying bracht in palmentoppen, en rood beglansde rotseblokken, kwam in verborgenheid door stof het heir der Saracenen met snelheid op den bouwval aan.

Als uit een pulverwolk voor kimme uitgestrekt, die vurig was in rollen, gestalten hoog op kemelen gezeten in blinkenis verrezen, en boven alles uit stak van een elefant met oorlogstuig belaân de vale reuzige schedel-kop van bonte tooi omhangen, met tromp, die als klaroen grauw in de hoogte stak.

De ondergaande zon goud-vlamde in rondassen - in sperenspitsen trilde gloed - uit kovelen fel beschenen sloeg sprankeling van edelsteenen, en om de bruine ruiters heen woest wapperden verschoten kleuren, en witte mantels zeilen leken, waarover schijn van roodheid gleed.

Er was een groot gerucht van talrijkheid in dreiging. De rust omhoog ook werd verbroken door vogelen die opgeschrikt al krijschend wilde kringen trokken, en zwart hun grillige vlucht

[p. 313]

voor gloed van het vlammend ondergaan, dat achter het sombere woud verzonk.

Het leger thans was gansch nabij, en de ridder, die den toren had beklommen, zag met verbazing negerknapen, die liepen voor de scharen uit met vuurpot aan een stok gedragen, waarachter soms onzichtbaar door walmende vlammen, een ruiter, fier, plots-schitterde door goud-gewaad - een fonkeling van gestalt gezeten op een edel paard, dat, wit, een schimme leek, die schoon van leden was.

Hij plotseling hief zijn zwaard, dat krom als zeis met gloed beloopen, en het heir van duizenden stond stil - een donkere wal-van-levens door laatste zon bevaagd, waarboven tintelden al starren uit tulpen donkering van blauw.

In neveling van zilverschijn de drommen zich verspreidden, en op den bleeken zandwoestijn, die had de heimenis van zee, werd om den burcht een kring van vuur aangestoken, waarin de toren blank stond in onrustig licht met kruisvlag op de tinne, die rood op sneeuwveld toonde.

_* * _*

De nacht ging stil voorbij, en de kruisvaarders op wacht geen onraad door de gaten zagen.

De Saracenen donkere groepen, die om de vuren lagen, en menschen-vormen ingehuld met schijnsel overloopen, dat, toen de vlammen doofden, verdween voor maneschijn, waarin gestalten soms zoo blank-en-onbewegelijk lagen alsof door ruige vorst verstard.

Maar voor de slapende armey stíl reden ruiters rond, en op de plekken waar het zand bleek-schitterde als strand bedekt met zout-kristallen, man-en-paard één zuivere gestalt rank in den vollen schijn, die zilver-blauwde het metaal van kap en pantsering.

En in den burcht, waar tusschen grijze muren de onderschepte maan als lichte-waas in droome hing, ook rust door slaap gekomen. In hoeken waar dat schaduw viel, de kruisvaarders lagen neder met onrust wel door droomen-van-krijgsgewoel-en-strijd; armen dreigden soms onzeker, en aangezichten gansch verwrongen in schaduw vaal van dooden leken.

[p. 314]

XI.

Het aarzelende dagen, dat op het binnenplein door spleten in de muren gleed, grauw toonde kristenstrijders, die biddend neergeknield op steenen beelden leken.

Ten strijde gansch gerust in vroomheid zij verzonken, de handen saâm, de hoofden neergebogen, en het stil geluid-van-prevelen der vele monden ging naar den hemel op, die bleekte door het schemer heen.

Een monnik door het burre kleed in donkerheid gehuld had eerst de mis bediend, en het outaer een gewijden steen, die op den kruistocht meegenomen.

Zijn handen bleek als van een doode, de hostie hadden toegereikt aan de krijgers voor hem neergezonken in zuiverste ootmoedigheid.

Gelouterd voor den strijd, hun aandrift sterk voor vrome daden, en met groot ongeduld de aanval door hen werd verwacht.

* _* *

De lucht, in blending door de zon, van zware wolken soms betrokken, en fel de schijn, die oversloeg-met-vlagen de dorheid van den zandwoestijn en het heir der Oosterlingen, dat in een wondere pracht zich grimmig voor den strijd bereidde - dàn schitterde met buigzaamheid de damascener borst-kurassen van Saracenen fier te paard - dàn ebben-bronsden negerslaven, die naakt met olieën besmeerd slechts bontheid om de lendenen droegen - dàn sloeg de zon in het blauwe staal van tweehands strijdgisarmen - dàn was een fonkelend clareeren van gemmen en balaisen op kostbare bardeering, en in het gulden laaien de hooge schraalheid van kameelen in ruigelijk bruineeren droeg tusschen steun der bulten de onschuld-in-couleur door Arabieren wit omhuld, die schuin op het zaal als vrouwen zaten.

Maar ook van duisternissen wel beslaan, alsof van regen schaduw trok, was het onzalige bedrijf der donkere gestalten, wier talrijkheid was een bedrang, dat de ruine gansch omvaamde in dreiging, die tot daden kwam

(Slot volgt.)