In Memoriam
........... Pierre Brachin (1914-2004)
Op 15 september 2004 overleed in Parijs op negentigjarige leeftijd Pierre Brachin, hoogleraar Nederlandse Taal- en Letterkunde aan de Sorbonne van 1952 tot aan zijn pensioen in 1979.
Pierre Brachin was een belangrijk baanbreker van de Franse neerlandistiek die zich vanaf de jaren vijftig heeft ingezet voor de erkenning van de Nederlandse taal door de Franse Universiteit en die het Nederlands heeft weten te ‘promoten’ tot een nieuw en volwaardig wetenschappelijk onderzoeksterrein met brede perspectieven.
Hij ontving dan ook in 1964 als eerste buitenlander de door de Kultuurraad voor Vlaanderen ingestelde vijfjaarlijkse prijs ter onderscheiding van hen, niet behorend tot de Nederlandse taalgemeenschap, die van grote verdienste zijn geweest voor de promotie van Vlaamse cultuuruitingen ‘extra muros’.
Pierre Brachin was buitenlands erelid van de Koninklijke Vlaamse Academie voor Taal- en Letterkunde te Gent en lid van de Maatschappij der Nederlandse Letterkunde te Leiden.
Als vertegenwoordiger van Frankrijk werd Pierre Brachin lid van de werkcommissie die in het leven werd geroepen tijdens het ‘Eerste colloquium van hoogleraren en lectoren in de Neerlandistiek aan buitenlandse universiteiten, gehouden op 4 en 5 september 1961 te 's-Gravenhage’, een bijeenkomst die werd bijgewoond door achttien (!) deelnemers.
In navolging van zijn artikel over Frans Erens Un ambassadeur de la culture française aux Pays-Bas, kunnen wij hem beschouwen als ‘Ambasssadeur van de Nederlandstalige cultuur in Frankrijk’, getuige zijn talrijke lezingen, artikelen, vertalingen en werken op het gebied van de cultuur uit de Lage Landen.
Naast artikelen over uiteenlopende onderwerpen gewijd aan Mariken van Nieumegen, Herman Teirlinck, Vondel of Fabricius, maar ook aan een verblijf van Victor Hugo in Vlaanderen of van Betje Wolff en Aagje Deken in Frankrijk, schreef hij enkele standaardwerken die op geen enkele afdeling Nederlands in Frankrijk ontbreken: La littérature néerlandaise (1962), Anthologie de la prose néerlandaise (1966-1972) en La langue néerlandaise. Essai de présentation (1977) dat werd vertaald in het Engels en in het Duits.
Voor Sadi de Gorter die in het culturele tijdschrift Septentrion twee uiterst lovende artikelen aan ‘Un Français pas comme les autres’ wijdde (ter gelegenheid van Pierre Brachins zestigste verjaardag in 1974 en zijn pensionering in 1979), was hij een man van het woord, geordend, rechtvaardig, bescheiden, vol vertrouwen hoewel wars van vertrouwelijkheid. Hij was een ouderwetse geleerde die met uiterste nauwkeurigheid te werk ging, een ernstig en zeer gelovig iemand wiens leven was gekenmerkt door kennis en studie.
Moge de neerlandistiek in Frankrijk nog lang de vruchten plukken van zijn verdiensten.
Claudia Huisman
Auteursrechtelijk beschermd