Neerlandica extra Muros. Jaargang 1986

[p. 44]

Van de IVN

Enquête colloquium

Aan het einde van het Negende Colloquium Neerlandicum werd aan de toen aanwezige deelnemers een enquête-formulier uitgereikt met het verzoek dit, vooral met het oog op de organisatie van het volgende colloquium, in te vullen. Aan dat verzoek is op bescheiden wijze gehoor gegeven. Van de ongeveer 150 personen die het Negende Colloquium geheel of ten dele hebben bijgewoond, vulden 49 een formulier in - dat is een ‘respons’ van ongeveer 33 procent; op de enquête over het Achtste Colloquium was deze bijna 50 procent. Een ander verschil is dat de antwoorden op de enquête 1985 afkomstig waren van zowel neerlandici intra als extra muros, terwijl de respons op die uit 1982 alleen werd gegeven door de neerlandici extra muros omdat alleen zij de enquêteformulieren kregen toegestuurd - ruim drie maanden na dato.

Over naar de resultaten.

De eerste vraag - Heeft de nieuwe formule - verschillende, gelijktijdige, korte inleidingen gevolgd door parallelle werkbijeenkomsten - voldaan? - beantwoordden 38 deelnemers (78 procent) bevestigend, 2 (4 procent) vonden van niet, 5 (10 procent) tot op zekere hoogte en 4 (8 procent) gaven geen antwoord.

Van degenen die de nieuwe opzet niet geheel bevredigend vonden, achtte één inzender het ‘auditorium te heterogeen om adequaat weerwerk te bieden of te reageren op de inleiders’. Een ander vond ‘workshops tijdverspilling tenzij ze worden georganiseerd op de manier van prof. Shetter. Hij liet de deelnemers voorbereid spreken’. ‘Méér Fens, minder collega's’, aldus deze collega.

De tweede vraag - Zo ja, heeft u suggesties waardoor deze opzet bij een volgende gelegenheid nog kan worden verbeterd? - leidde tot een stortvloed van boeiende voorstellen. Enkele inzenders bepleitten verticale in plaats van horizontale programmering. Eén van hen lichtte toe: ‘De meeste docenten zijn gespecialiseerd in òf de Nederlandse letterkunde of in de grammatica. Daarom vinden ze het jammer dat ze bijvoorbeeld tijdens de “letterkunde dag” alleen één van de drie aangeboden mogelijkheden konden kiezen.’ Met parallelprogramma's over thema's en gebieden die verder uiteenliggen zoals grammatica gelijktijdig met letterkunde, zou dit probleem opgelost kunnen worden.

Verschillende deelnemers prezen de ‘opzet Shetter’: ‘van te voren wat sprekers verzamelen of eventueel uitnodigen uit de eigen leden’. Anderen bepleitten ‘een vroege opgave van eventueel te lezen teksten’, waarmee, aldus een ander, ‘tijdens de bijeenkomst iets zou moeten worden gedaan’; op zijn minst degenen die korte inleidingen houden tijdens een werkbijeenkomst, dienen de teksten van hun collega's van te voren te kennen, zo meende een andere geënqueteerde.

[p. 45]

‘In de werkgroepen werd de tijd niet altijd even efficiënt gebruikt. Ik stel voor dat er een goed voorbereide uitgebreide inleiding wordt gegeven door de werkgroepleider met aansluitende discussie, òf in kleine groepjes òf door alle aanwezigen: het rapporteren van kleine groepjes in een plenaire bijeenkomst kost te veel tijd.’ ‘Er moet mijns inziens werkelijk “gewerkt” worden’, aldus een andere invuller. ‘De inleidingen hadden steeds de neiging om in lezingen te ontaarden.’ Op een goede voorbereiding zowel door organisatoren als werkgroepvoorzitters, drongen verschillende inzenders aan. Heeft de vraag om duidelijke afspraken: ‘wat is combineerbaar, wat niet?’ betrekking op de aard van de onderdelen, de opmerking dat er ‘zo goed mogelijk voor gezorgd moet worden dat er op de werkbijeenkomst substantiële zaken aan de orde komen’ betreft het niveau van het gebodene. De wens ‘lezingen en werkbijeenkomsten nauwer bij elkaar te laten aansluiten’ vraagt om een grotere consistentie van het programma.

Kunnen de hierboven geciteerde verlangens met enige moeite nog wel met elkaar in overeenstemming gebracht worden, moeilijker lijkt dat met verzoeken om ‘kortere referaten: meer tijd voor discussie’ enerzijds en opmerkingen als ‘inleidingen van mensen die wat te zeggen hebben mogen gerust wat langer zijn’ anderzijds. Vrij algemeen daarentegen lijkt weer de wens - ook al bij de beantwoording van vraag 2 naar voren gebracht - om ‘meer tijd voor eigen werk, contacten enz.’ en om ‘meer tijd tussen de werkbijeenkomsten (om even bij te komen).’ Een enkele deelnemer werd het allemaal te machtig: ‘te veel inleidingen binnen te kort tijdsbestek’.

Vraag 3 luidde: Zo nee, (dat wil zeggen indien de nieuwe formule niet had voldaan - HJB) wenst u terugkeer tot het systeem van hoofdzakelijk plenaire bijeenkomsten? 27 inzenders (54 procent) wilden dat niet - ‘In hemelsnaam niet’, schreef iemand - 2 (4 procent) wel, 2 (4 procent) gedeeltelijk en 10 (20 procent) gaven geen antwoord. Enkelen lichtten hun antwoord toe. De twee ja-zeggers deden dat als volgt: ‘Ja: geleid door specialisten die informatie verstrekken. Ik wil ook niet kiezen tussen Zuidelijk en Noordelijk proza bij voorbeeld. Ik wil een overzicht van beide’ en ‘Ja, maar met meer inlichtingen over de huidige situatie in Nederland en België.’ ‘Nee, toch niet,’ schreef iemand bij nader inzien. ‘Maar een paar zeer goede plenaire voordrachten zijn nooit weg. Men komt ook naar de colloquia om “bij te tanken”.’ In deze opvatting werd hij gesterkt door de andere ‘gedeeltelijke’ collega die het jammer vond ‘dat vakmensen als Fens en anderen te weinig kans en tijd kregen. Dus toch ook weer tijd voor informatieve lezingen.’

De antwoorden op vraag 4 bieden het bestuur een goed uitgangspunt voor de organisatie van het volgende colloquium - en dat was de bedoeling ook. De vraag luidde: Hebt u nu al suggesties voor onderwerpen die op het 10de Colloqium Neerlandicum besproken kunnen worden? Hoewel enkelen vonden dat dezelfde thema's als tijdens het Negende Colloqium aan de orde moesten komen, brachten velen toch iets nieuws naar voren. Het grootste aantal suggesties (12) lag op het terrein van de didactiek: de samenstelling en/of uitwisseling van didactisch materiaal per taalgebied, interferentiever-

[p. 46]

schijnselen, Nederlands als zelfstudie, Nederlands voor anderstalige juristen, economen enz., een werkbijeenkomst ‘De ANS in de praktijk’, video in ons onderwijs, de overbrugging van de cultuurkloof, praktische aanpak van bepaalde grammaticale problemen, onderwijs in de schrijfvaardigheid en zo meer. Iemand vroeg: ‘Wat wordt er allemaal in Nederland en België gedaan voor anderstaligen die Nederlands leren? Wat voor methodes worden er gebruikt? Welke onderdelen waar wij ook iets aan zouden kunnen hebben?’ Een ander deed de suggestie om een serie van 30 dia's samen te stellen bij voorbeeld van Nederlandse affiches en er een ‘voorbeeldles’ bij te doen: ‘Lagerwey zou daar een leuke lezing over kunnen geven’.

Acht ideeën hadden betrekking op ‘land en volk’: ‘politieke ontwikkelingen’ of een ander actueel onderwerp, tweemaal werd een ‘goede lezing over kunst’ gevraagd, een forum met een katholiek, een protestant en een ‘vrijzinnige’, veranderingen in de hedendaagse maatschappij, en ook de kunstgeschiedenis moesten maar eens aan bod komen.

Op het gebied van de letterkunde lagen wensen als ‘het kort verhaal in de letterkunde’, de Nederlandse letterkunde in Europese context, ‘een lezing van prof. Meijer over proza’, koloniale literatuur, en de ontwikkelingen in de literaire kritiek sinds 1970.

De beoefenaren van de ‘zuivere’ taalkunde hebben ons colloquium blijkbaar afgeschreven: slechts twee doordouwers formuleerden een voorstel. De een vroeg naar de stand van zaken in de taalwetenschap, de ander naar ‘lexicologie, fraseologie, paremiologie van het Nederlands, contrastieve (confrontatieve) linguïstiek.’

Tenslotte vroegen enkelen om ‘iets over vertalen’, vooral van literaire teksten. Ook werd aandacht gevraagd voor het Fries. Een laatste suggestie was ‘de deelnemers gelegenheid te geven om te spreken over hun eigen wetenschappelijk onderzoek.’

Bij vraag 5 konden de inzenders opgeven welke van de volgende drie plaatsen (Brussel, Hasselt of Kortrijk) hun voorkeur genoot voor het 10de Colloquium Neerlandicum in België. Resultaat: Brussel 25, Kortrijk 16, Hasselt 5.

Vraag 6 luidde: Hebt u verdere op- of aanmerkingen betreffende het 9de Colloquium Neerlandicum te Nijmegen? Die had men. Ik laat de loftuitingen (goede organisatie, gezellig, interessant, goed hotel, ‘we werden hier op veel gebieden verwend’, ‘filmvoorstellingen waren een zeer goed idee’, ‘excursie bijzonder goed’, enz.) verder maar achterwege en beperk me tot de weergave van enkele kritische opmerkingen.

Over het forum waren enkelen niet te spreken. Niet alleen had iemand een Nederlandse vrouw in het panel gemist en een ander een ‘welomlijnd’ onderwerp, ‘de keuze van de “nationale hofnarren” HBC en KvhR vond ik slecht, zeker voor dit gezelschap’ meende een collega en hij was de enige niet.

Verschillende inzenders klaagden over de naamplaatjes, die moeten groter, de voornamen moeten erop (en ook in de deelnemerslijst) en niet de universiteit, maar de stad van herkomst dient vermeld. Enkelen vroegen om aan-

[p. 47]

dacht voor de niet-rokers. Iemand vond de aula's ongeschikt voor werkbijeenkomsten.

De bijeenkomsten per taalgebied ‘zouden meer gericht moeten zijn op de uitwisseling van bruikbare informatie over de verschillende onderwijstoestanden’.

‘De IVN-vergadering mag geen politiek tribunaal worden, anders is de vereniging over een paar jaar kapot.’

En dan de factor tijd.

‘Tentoonstelling van didactisch materiaal was een uitstekend idee maar er was te weinig tijd om er aandacht aan te besteden. Zou in het programma moeten worden opgenomen en in een grotere ruimte tentoongesteld.’ ‘Meer tijd voor discussie over taal- en letterkunde’, ‘een hele dag literatuur’, ‘meer tijd voor Kröller-Müller’ vroegen anderen. De mogelijke oplossing luidt: ‘één middag vrij en één avond werken’.

Hoewel deze enquête heel wat bescheidener van opzet was dan die over het Achtste Colloquium - waarin maar liefst 34 vragen werden gesteld - en de respons geringer, meen ik dat het resultaat voor de organisatie van het Tiende Colloquium Neerlandicum in België goede uitgangspunten biedt.

(HJB)