Neerlandica extra Muros. Jaargang 1979

[p. 21]

Zomercursussen

Kort verslag Zomercursus Nederlandse Taal en Cultuur. Breukelen - 1979. De cursus werd dit jaar geopend door de Staatssecretaris van Onderwijs en Wetenschappen. Het aantal cursisten was ook dit jaar weer groot: 150, verdeeld over 25 nationaliteiten.

Hun kennis van de Nederlandse taal was over het algemeen redelijk te noemen, hoewel men, enigszins teleurgesteld, moest vaststellen dat de bezettingsgraad van de zgn. beginnersgroepen hoog was, te hoog eigenlijk om tot een optimaal rendement te kunnen komen binnen deze groepen. Houding en werkdiscipline van alle groepen zijn voorbeeldig te noemen. In de taallessen is hard gewerkt. Ook de belangstelling van de cursisten voor de lezingen, de culturele avonden en excursies was groot. Al met al een rustige cursus, waaraan docenten en leiding met genoegen zullen terugdenken.

Wel zou ik, als cursusleider, de docenten Nederlands in het buitenland willen vragen of ze wellicht een strengere selectie zouden kunnen toepassen bij het toekennen van beurzen voor onze cursus. Het aantal cursisten met een te elementaire kennis van de Nederlandse taal dreigt de grens van het toelaatbare te overschrijden.

De zomercursus 1980 zal worden gegeven van 24 juli tot 9 augustus. Voor inlichtingen kan men zich wenden tot het Bureau Congressen van het Ministerie van Onderwijs en Wetenschappen, Nieuwe Uitleg 1, 2514 BP Den Haag.

P.A. Jacobs, cursusleider.

Zomercursus Nederlandse taal en Cultuur te Hasselt/Diepenbeek (1 tot 14 augustus 1979). Hasselt/Diepenbeek was dit jaar toe aan zijn negende zomercursus en gezien het opnieuw gestegen aantal deelnemers ziet het er naar uit dat niets het komende tweede lustrum in de weg zal staan. Laten wij ons echter niet zonnen in het vooruitzicht op het lokkend tweevoudige cijfer, maar nog eens terugkijken op het gebeuren van dit jaar.

Zoals reeds geschreven, was het aantal deelnemers weer eens toegenomen: 112 deelnemers bij de student-cursisten, tegenover 82 vorig jaar, en 17 docent-cursisten, één meer dan vorig jaar. Het baarde dan ook geen verwondering dat ook de variatie in nationaliteit t.o.v. andere jaren bleek te zijn gegroeid. Nieuw was bij de student-cursisten de vertegenwoordiging van Argentinië, Australië, Joegoslavië en... Nederland.

Om de docenten te behoeden voor een ondergang in de massa, was de staf versterkt, en wel met een vrouwelijke docent. Met de komst van Mevrouw Uytterhaegen werd de alleenheerschappij der mannelijke docenten, nog in het verslag over de vorige zomercursus in NEM-31 met nadruk gesignaleerd, doorbroken. Tegelijkertijd werd het aantal groepen in cursus 1 van acht naar negen gebracht, met een indeling in drie niveau's: 1, 2, 3-4, 5, 6, 7, 8, 9.

Betekende de aanwerving van Mevrouw Uytterhaegen een noviteit voor deze zomercursus, voor de gang van zaken zelf werd doorgeborduurd

[p. 22]

op het inmiddels verworven en gerijpte stramien. Ook ditmaal was er een programma voor studenten en een voor docenten. De studenten kregen 's ochtends taalles, voor de minder gevorderden aan de hand van het beproefde boek Voor wie al wat Nederlands kent en voor degenen die het Nederlands nog beter kenden, werd een beroep gedaan op DONA-brochures. De laatste groepen werden ook gezet aan het brieven schrijven, verslagen maken en spreekbeurten houden. Tussen deze activiteiten in bracht elke groep weer een bezoek aan een persoon of instelling. Nieuwe ‘objecten’ waren daarbij Studio 2000 (bandopnamecentrum voor blinden), een directeur van een lerarenopleiding en de directeur van een bank.

Terwijl de student-cursisten hun ochtendwerk deden, hielden de docent-cursisten zich onder leiding van de coördinator bezig met discussiecolleges of luisterden zij naar de lezingen die door docenten van cursus 1 voor hen werden gehouden over na-oorlogs verhalend proza uit Noord en Zuid, hedendaagse dichtkunst, stellen en spellen, interpunctieproblemen, variatie in werkwoordsvormen, de rijksgrens tussen Nederland en Vlaanderen als dialectgrens, de didactische werkmethode bij het behandelen van een tekst. De taak van de groepsdocent t.a.v. zijn eigen groep in programma 1 werd tijdens deze lezingen overgenomen door de volkskundige professor A. Roeck, die de toehoorders iets vertelde over oude volksliteratuur. Gedurende de ochtenduren kregen de docent-cursisten overigens ook nog gelegenheid te hospiteren in programma 1.

's Middags konden de deelnemers aan programma 1 luisteren naar de middagcolleges van hun groepsdocent, waarbij het ging om geschiedenis van Noord en Zuid, geschiedenis van de Nederlandse taal, Breugel en zijn tijd, Noord- en Zuidnederlandse literatuur, staatsinstellingen in België en Nederland, media in België, Belgische gemeenschaps- en gewestproblemen, dit alles in stofkeuze en aanbreng aangepast aan het niveau der groepen. De deelnemers aan programma 2 bogen zich intussen over wezen en waarde van het rollenspel, de discussieles, het talenpracticum, de kennis van ‘Land en Volk’.

Voor alle deelnemers bestemd waren de voordrachten en uitstapjes die de middagcolleges aanvulden of vervingen. Zo luisterden zij naar een forumgesprek van enkele groepsdocenten onderling over de taalkundige verhouding Noord-Zuid, naar een voordracht van Herman de Coninck over ‘Schrijven voor een lezerspubliek’ en naar een uiteenzetting van Kees Middelhoff over ‘Geschiedenis van het misverstaan - Nederland en België in het perspectief van 150 jaar België’.

Kwam bij deze voordrachten het leergierig oor aan zijn trekken, ook voor het oog werd gezorgd. Uitstapjes werden gemaakt naar het openluchtmuseum Bokrijk en naar de steden Diest, Tongeren, Maastricht en Hasselt zelf. Van ruimer formaat waren de dagtochten naar St.-Truiden en Antwerpen. Het programma voor St.-Truiden had een meer geleid karakter: 's morgens verkenning van de zaterdagmarkt, daarna een vrij bezichtigingsprogramma, vervolgens een ontvangst op het stadhuis met een forumgesprek tussen burgemeester resp. oud-lector Helsen, de ons welbekende F.P. Thomassen, eens wethouder van Voorburg, en de heer Ruppol, ambtgenoot van de heer Thomassen in St.-Truiden.

[p. 23]

's Avonds daverde het stadhuis van het gezang der cursisten, die onder leiding van de zich inmiddels bij de zomercursus burgerrechten verworven hebbende Nonkel Juul vaderlandse liederen ten beste gaven. Groot waren overigens de verbazing en bewondering toen docent De Rooij niet alleen de zangkunst, maar ook het Gronings dialect bleek te beheersen.

De uitstap naar Antwerpen bood eenieder de gelegenheid te doen waar hij of zij zin in had. Bepaald ontspannend was de volgende dag: zondag 12 augustus, met een bezoek aan de slagmolen in Opoeteren. Wandelen, eten, drinken, dansen en luisteren naar het eigen cabaretprogramma: de dag was te vlug voorbij!

Nog twee dagen restten en de laatste van die twee was snel aangebroken. Werd de cursus officieel geopend op de Diepenbeekse Campus door administrateur-generaal Schevenhels na de verwelkoming door de gouverneur van Limburg, de heer Vandermeulen, de sluiting vond plaats op het Hasselts gemeentehuis. Een avondeten en een gezellig samenzijn met dans vormden de sluiting de facto. Nog eenmaal werd de vermoeidheid opzij gezet. Dat die vermoeidheid er was, is te begrijpen. De cursus te Hasselt/Diepenbeek is intensief. Wij hebben trouwens nog niet gerept over avondactiviteiten als het bezoek aan de krant ‘Het Belang van Limburg’, het bezoek aan de gastfamilies en de repetities voor het cabaret. Iedereen die bij deze cursus in enigerlei opzicht betrokken was, werkte echter enthousiast mee, en dat het een geslaagde cursus werd, bleek uit het ontbreken van elke wanklank, niet alleen bij het zangfeest in St.-Truiden, maar steeds waar er wat te doen viel, en dat was, naar wij reeds schreven, heel wat.

De zomercursus 1980 zal worden gegeven van 4 tot 18 augustus. Voor inlichtingen kan men zich wenden tot het Ministerie van Nederlandse Cultuur, Bestuur voor Internationale Culturele Betrekkingen, Kortenberglaan 158, B-1040 Brussel.

Alex Wethlij

Zomercursus Nederlandse Taal en Cultuur Gent (1-28 augustus 79). De cursus vond dit jaar voor de achtste maal plaats. Het voormiddagprogramma was traditioneel helemaal gewijd aan actieve en passieve taalbeheersing: het lezen, bespreken en becommentariëren van krantenartikelen, het luisteren naar en proberen te begrijpen van radio-uitzendingen en het oefenen op zinsstructuren waarbij iedereen dankbaar gebruik maakte van het nieuwste talenpracticum van de Rijksuniversiteit, die overigens ook haar lokalen aan het Rozier beschikbaar stelde. In de namiddag werden de studenten met bepaalde opdrachten de stad in gestuurd waarna ze verslag moesten uitbrengen, de uitstapjes werden voorbereid (of er werd over nagekaart) en er werd - in de breedste zin van het woord - culturele informatie gegeven, ook contrastief ten opzichte van de landen van herkomst van onze studenten. Voor het eerst kregen de deelnemers de mogelijkheid zich drie uur per week over te geven aan dansexpressie.

Nieuw was ook, dat de band tussen de docenten en de groepen wat losser was: waar voorheen elke groep (er waren er dit jaar vijf) twee vaste begeleiders had, circuleerden de docenten thans wat meer. Het is zoals met

[p. 24]

zoveel dingen: er is iets voor en er is wat tegen. De laatste dagen van de cursus waren vrijgemaakt voor keuzevakken: literatuur, schilderkunst, toneel, chansons, volksliedjes, dansexpressie, culturele varia, intensieve grammatica en het politieke en sociale gebeuren in de Lage Landen. Ook hier zal moeten worden nagegaan of de voordelen opwegen tegen de minder gunstige aspecten van het experiment.

Naast de welhaast traditioneel geworden reisjes naar Brugge en Antwerpen, hadden de facultatieve uitstapjes naar St-Martens-Latem en vooral Ronse veel succes. Brugge blijft voor onze studenten een hoogtepunt (‘zo mooi’), maar ze wisten ook belangstelling op te brengen voor het niet zo mooie verloren gaan van de textielindustrie in Ronse met alle zichtbare gevolgen voor de stad van dien, en voor onderwerpen als industriële archeologie, arbeidersbeluiken en problemen van de stadsrenovatie. Brussel (en Amsterdam) werden op eigen initiatief en buiten de cursusuren aangedaan. De groep opvangende gezinnen zorgde voor aanvullende sight-seeing en de nodige gezellige uurtjes - in het Nederlands uiteraard.

De stemming kwam er dit jaar overigens pas laat in. Naar de oorzaken hiervan zoeken we nog, maar het lijkt ons dat de groep wat te groot was. 26 Italianen, 23 Fransen, 13 Spanjaarden, 12 Portugezen en - bij uitzondering - 2 deelneemsters uit Polen en één Oostenrijker: 77 studenten dus. Voor ‘Gent’ lijkt de grens hiermee lichtelijk overschreden te zijn, gezien onze ambitie om binnen en buiten de cursustijden aan persoonlijke begeleiding te doen. Ook de studenten kwamen minder dan andere jaren aan een intenser contact met elkaar toe.

Een en ander vermag blijkbaar niet de pret te drukken: verschillende studenten kondigden alvast aan dat ze volgend jaar erg graag terug zouden komen; er waren er nu overigens al 17 die voor de tweede maal ‘Gent’ volgden.

Voor inlichtingen over de Gentse zomercursus 1980 wende men zich tot het Ministerie van Nederlandse Cultuur, Bestuur voor Internationale Culturele Betrekkingen, Kortenberglaan 158, B-1040 Brussel.

L. Pittery-van Son