Neerlandica extra Muros. Jaargang 1966

Activiteiten van de Werkcommissie

Bemiddeling inzake docentschappen in het buitenland. Herhaaldelijk en in stijgend tempo wordt de hulp van de Werkcommissie ingeroepen door jonge academici die geestdriftige belangstelling aan den dag leggen voor een buitenlands lectoraat Nederlands. Om allen, zowel Nederlanders als Vlamingen, zoveel mogelijk gelijke kansen te geven en vooral om ertoe bij te dragen, dat de juiste man op de juiste plaats terechtkomt, is de Werkcommissie bezig een candidaatstellingsprocedure uit te werken, die naar wij hopen in handen van de spoedig te verwachten Adviescommissie inzake de Nederlandistiek aan buitenlandse Universiteiten, het beoogde doel zal kunnen benaderen.

Streven naar associatie van de Werkcommissie met de ‘Internationale Vereinigung für Germanische Sprach- und Literaturwissenschaft’. In verband met de op bl. 2 uiteengezette doelstelling van de Werkcommissie tot integratie van de nederlandistiek in de studie en het onderzoek van die der Germaanse talen en literaturen, werd in overleg met de oud-voorzitter van bovengenoemde vereniging, Prof. Dr. H. Meijer te Amsterdam, op 15.3.l.l. contact opgenomen met de tegenwoordige president, Prof. Dr. Victor Lange van de University of Princeton te New Jersey, V.S. Over het resultaat van dit pogen hopen wij spoedig meer te kunnen berichten.

Verzoek aan uitgeverijen, antiquariaten en musea de buitenlandse docenten op de hoogte te houden. Op 8.12.1965 werd aan H.H. uitgevers en antiquairs nogmaals verzocht de buitenlandse collega's geregeld hun fondscatalogi, resp. prospectussen te doen toekomen. Aan boekenveilingen in Nederland en Vlaanderen stelden wij voor hun de prospectussen zo mogelijk enkele dagen voor de verzending naar binnenlandse adressen toe te zenden om zodoende de kansen op de aanschaf van alom begeerde werken voor binnenen buitenlandse nederlandisten gelijk te maken.

Daar het ons wel van belang schijnt, dat de collega's van belangrijke culturele manifestaties in Nederland en België op de hoogte worden gehouden, zal dezer dagen een verzoek aan de directeuren van de belangrijkste musea van beide landen uitgaan hun de door deze instellingen uitgegeven aanplakbiljetten, vouwbladen enz. te willen toesturen.

Inlichtingen aan buitenlandse docenten en dgl.: Ook deze vormen een belangrijk deel van ons werk en vereisen een uitgebreide briefwisseling. Als voorbeelden geven wij hier slechts de informaties aan Prof. Breugelmans omtrent Engelse en Duitse vertalingen van Nederlandstalige literatuur (zie onder ‘Buitenlandse Leermiddelen Nederlands’) en aan Dr. Borst aangaande taalpractica.

Daarnaast heeft vooral onze voorzitter zich veel moeite gegeven enige van zijn landgenoten te helpen zoeken naar een functie als buitenlands docent; mede om op deze wijze een wat beter evenwicht tussen de aantallen Nederlandse en Vlaamse docenten te verkrijgen.

Wij maken er de buitenlandse collega's evenwel nog eens op opmerkzaam, dat de afspraak met de ministeries, academies enz. die bibliotheken in het buitenland ondersteunen, is, dat niet de Werkcommissie, doch zij zelf zich met verzoeken dienaangaande tot deze instanties zullen richten.

Ook ondersteuningen van verzoeken om uitstel of vrijstelling van militaire dienst speelden in het afgelopen redactiehalfjaar een vrij grote rol.

[p. 6]

Slechte buitenlandse voorlichting aangaande het Nederlands. Omtrent dit onderwerp namen wij in het vorig nummer een passage op n.a.v. twee Zwitserse en een Duitse uitgave. Bijzonder aanmoedigend was de wijze, waarop de Chefs van de Afdelingen Pers- en Culturele Zaken van de Nederlandse en Belgische Ambassades te Bern op onze oproep reageerden. Zij zonden aan een groot aantal belangrijke adressen in hun ambtsgebied een artikel van Oberstudienrat H. Combecher, waarin deze op filologisch welgefundeerde gronden uiteenzet, dat de bewering als zou het Nederlands een dialect van het Hoogduits zijn, nu niet bepaald pleit voor de deskundigheid van de betrokken ‘expert’. De Nederlandse Kamer van Koophandel in Zwitserland had trouwens ook al tegen een van de door ons gewraakte uitgaven geprotesteerd en wel in een in het Nederlands gestelde brief, waarin zij zeide er niet aan te twijfelen, dat waar het Nederlands immers een Duits dialect was, de lezing daarvan de uitgever wel niet de minste moeite zou opleveren!

Goed nieuws uit Duitsland: Dat de onderwijsautoriteiten langzamerhand aan het Nederlands een volwaardige status gaan toekennen, blijkt uit het feit, dat na de oprichting van leerstoelen in de nederlandistiek aan de universiteiten te Keulen en Munster, er in februari l.l. een beschikking van de Kultusminister van Nordrhein-Westfalen is uitgegaan, waarin het Nederlands als facultatief onderwijsvak aan de directeuren van de ‘Realschulen’ in het aan Nederland en Vlaanderen grenzende gebied wordt aanbevolen. De lezers van ons blad zullen zich herinneren dat de Werkcommissie samen met het Algemeen Nederlands Verbond en de Kultuurraad voor Vlaanderen in mei 1964 en mei 1965 rekesten dienaangaande tot de ministers van onderwijs van Nordrhein-Westfalen en Niedersachsen heeft gericht, waaraan door vele hoogleraren in de nederlandistiek in België en Nederland en door vele Nederlandse en Belgische culturele organisaties adhaesie werd betuigd. Onze bedoeling hiermee was de pogingen in gelijke richting van de officiële instanties te ondersteunen. Ook de Kring van leraren Nederlands in Duitsland heeft het aan pogingen om tot dit resultaat te komen niet laten ontbreken. Wij laten de tekst van de ministeriële beschikking hieronder volgen:

Der Kultusminister

des Landes Nordrhein-Westfalen

III B 36-25/3 Nr. 1536/65

an die Regierungspräsidenten in............

Der Bedeutung der niederländischen Sprache und Kultur soll im Unterricht der allgemeinbildenden Schulen mehr als bisher Rechnung getragen werden.

Vorbehaltlich einer künftigen Regelung durch die Richtlinien für den Unterricht an Realschulen bin ich damit einverstanden, dass interessierten Schülern besonders im Grenzgebiet im Rahmen des Unterrichts der Realschule Niederländisch angeboten wird, vorausgesetzt, dass geeignete Lehrkräfte hierfür zur Verfügung stehen und eine Kürzung des Pflichtunterrichtes vermieden wird. Der Unterricht sollte in Form von Arbeitsgemeinschaften wahlfrei erteilt werden

Dieser Erlass wird im Amtsblatt des Kultusministeriums veröffentlicht.

Im Auftrage des Kultusministers

(Erlass vom Februar 1966)

Het is duidelijk dat wij met deze beschikking er nog niet zijn. Met name het gebrek aan geschikte leraren voor het nieuwe vak doet zich sterk gevoolen. De consequentie zal dus nu zijn, dat Nederlands ook aan de kweekscholen (Pädagogische Akademieen) wordt ingevoerd en zowel daar als op de gymnasia, waarvoor reeds een regeling bestaat, is het wachten nu op afgestudeerde nederlandisten van de universiteiten te Keulen en Munster.

Intussen tracht men in de nood te voorzien door Nederlandse leraren van over de grens aan te trekken, wat al in verscheidene gevallen gelukt is. In deze zin gaat ook een verzoek van de Niedersächsische Kultusminister aan het Ministerie van O. en W. om bij wijze van proef leraren uit Enschedé ter beschikking te stellen van scholen te Nordhorn. Daar het Duitse ministerie van dit verzoek een afschrift aan de Werkcommissie deed toekomen, kon deze er bij O. en W. op aandringen alles in het werk te willen stellen deze proef te doen slagen. Er bestaat trouwens geen twijfel aan dat het Ministerie het belang hiervan terdege inziet. Vanwege de te voorziene gevolgen wachten wij het resultaat van dit experiment met spanning af.