Neerlandica extra Muros. Jaargang 1965

Lezingen en bijeenkomsten

Lezing Prof. Brachin voor de Kon. Vlaamse Akademie. Op 14.7.1965 hield haar erelid Prof. Dr. P. Brachin (Parijs) voor de Koninklijke Vlaamse Akademie voor Taal- en Letterkunde in het kasteel Beauvoorde te Wulveringem een lezing over: ‘J.A. Alberdingk Thijms verhandeling, “De la littérature Néerlandaise”’.

Voordracht Prof. Weevers voor Mij. Nederlandse Letterkunde. Op 10.7.1965 hield Prof. Dr. Th. Weevers (Londen) voor de Maatschappij der Nederlandse Letterkunde te Leiden een boeiende voordracht over: ‘Albert Verwey, dichter 1865-1965’, die door Dr. Jalink namens de Werkcommissie werd bijgewoond.

Het Amsterdams Germanistencongres en het Nederlands. De Voorzitter van de Werkcommissie woonde als vertegenwoordiger van de Faculteit der Letteren en Wijsbegeerte van de Rijksuniversiteit te Gent het IIIde Internationaal Germanistencongres te Amsterdam bij (22-28 augustus 1965) en hield er op 26 augustus voor de Sectie ‘niederländische und friesische Sprache und Literatur’ een referaat over: ‘Verdient die niederländische Sprache und Literatur einen besseren Platz in den Abteilungen für Germanistik an Universitäten ausserhalb des niederländischen Sprachraumes?’. Tijdens deze voordracht bracht Prof. Thys o.a. zijn ideeën betreffende een Engelstalig tijdschrift over nederlandistiek naar voren, die hij ook op het Tweede Colloquium aanstipte en bracht in verband hiermee de kwestie van de benaming van onze taal in het Engels: ‘Dutch’ of ‘Netherlandic’, in discussie, die Julien Kuypers tijdens de 14e Conferentie der Nederlandse Letteren in de vorm: ‘Dutch’ of ‘Netherlands’ (b.v. Netherlands Embassy), aan de orde gesteld had. Het eigenaardige is dat zowel de voorstanders van ‘Dutch’ als die van ‘Netherlandic/Netherlandish zich van het argument bedienen, dat de door hen afgekeurde term te veel uitsluitend aan het Koninkrijk der Nederlanden doet denken. Belangrijk is dat op politiek vlak de Ministers van Buitenlandse Zaken Luns (Nederland) en van Europese Zaken Fayat (België) in gemeen overleg het uitsluitende gebruik van ‘Dutch’ hebben aanbevolen. Daartegenover staat dat in sommige filologische kringen ‘Netherlandic/Netherlandish’ de voorkeur geniet (zie vooral Van Haeringens Netherlandic Language Research. Onder de Engelstalige vakgenoten blijven sommigen uitsluitend bij ‘Dutch’ zweren, anderen verkiezen ‘Netherlandic/Netherlandish’. Het lijkt ons noodzakelijk en dringend dat politici en filologen en ook filologen onderling hier eenheid bereiken, opdat in de toekomst onze taal en cultuur in het Engels slechts met één enkele naam worden aangeduid.

Hoewel het niet op een lezing of bijeenkomst betrekking heeft, maar wel een kwestie van benaming behandelt, laten wij hier een kort artikel volgen dat Collega Luis H. Daal ons toezond:

KANTTEKENING BIJ DE BENAMING: NEERLANDIST

In zijn brief aan Prof. W. Thys m.b.t. de benaming nederlandist, die hij voorstaat en boven de oude term ‘neerlandicus’ verkiest, zegt Prof. H.K. Heeroma ergens: ‘Alleen in het Frans heeft “neer”- min of meer ingang gevonden’.

Dit is niet helemaal juist, maar in de context van Prof. Heeroma's stuk begrijpelijk. Prof. Heeroma stelt daar namelijk dat ‘De benamingen worden dan in de West-Europese talen (onderstreping van mij): “nederlandist”; “niederlandist”, “netherlandist” “néérlandiste” en iedereen begrijpt wat er bedoeld wordt’.

[p. 13]

Hij vermeldt het Spaans, Italiaans en Portugees niet als West-Europese talen. En dit is jammer. Want de benaming: néérlandiste (neer- dus tegenover neder-) heeft m.i. niet alleen (min of meer) ingang gevonden in het Frans maar ook in de reeds genoemde andere Romaanse taalgebieden. Ook in het Spaans spreekt men van neerlandista niet van holandista hoewel, vooral in de dagelijkse omgang, de aanduiding van de taal zelf meestal ‘holandés’ is. Zo staat de leergang in onze taal aan de Universiteit van Madrid officieel als ‘lingüistica neerlandesa vermeld. Overigens ben ik het met Prof. Heeroma volkomen eens dat de term ‘neerlandicus’ ongelukkig is en in onze tijd nogal stuntelig aandoet en, om het met een ‘onvertaalbare’ Spaanse uitdrukking te zeggen, ‘cursi’, d.w.z. belachelijk dik- of oververfijnddoend.

Voor wat het Portugees en het Italiaans, die ik in deze slechts zijdelings betrokken heb, aangaat, is het zo dat men bij voorkeur in die talen spreekt van neerlandista. Het Italiaans kent ook olandesista.

Nederland (land en/of natie) wordt in deze talen aangeduid met de woorden ‘Païses Baxos’ resp. ‘Paesi Bassi’ (Nederland) en ‘Olanda’ (Holland).

Naschrift van de redactie: Het schijnt dus wel, dat in het vraagpunt: ‘neder’- of ‘neer’-, of meer in het algemeen gezegd: wel of geen dentale klank, de Germaanse talen tegenover de Romaanse staan, waaruit voor het Nederlands gemakkelijk de consequentie te trekken valt. Wij komen hiermee dus tot hetzelfde resultaat als Prof. Heeroma, die echter vooral de nadruk legt op het ouderwetse, 19e-eeuwse, karakter van ‘Neerlands’ (‘Wien Neerlands bloed door de aderen vloeit’, enz.).