Neerlandia/Nederlands van Nu. Jaargang 114

[p. 40]

Nederlands voor anderstaligen
Hanne Debruyne, Jolien Defour, Emanuel Devogelaere, Elice Devoldere, Fien Vercruysse & Tom Secember
Nederlands loont!

Aanbevelingen voor een stimulerende taalomgeving in Kortrijk

In een samenleving die gekenmerkt wordt door diversiteit, vormen de anderstaligen een niet te verwaarlozen deel van de bevolking. Vandaag de dag wordt iedereen met een waaier van talen geconfronteerd, zoals Engels, Frans, Spaans, Arabisch, Russisch en Chinees. Anderstaligen die hier verblijven, leven in een maatschappij waarin één taal overheerst, het Nederlands. Voor een goede inburgering en integratie is het dan ook belangrijk dat anderstaligen Nederlands leren. Zij geven aan dat dat noodzakelijk is om vlotter te kunnen communiceren op de werkvloer, in de winkel, bij de dokter enz.

Maar een taal leren is geen sinecure. Het Nederlands vormt daar geen uitzondering op. Wie Nederlands wil leren, kan terecht bij Open School, een Centrum voor Volwassenenonderwijs en de Vlaamse Dienst voor Arbeidsbemiddeling en Beroepsopleiding (VDAB). Daarnaast zijn er in Kortrijk nog een beperkt aantal informele mogelijkheden om Nederlands te leren (bv. praatgroepen, bibliotheek).

Toch blijven anderstaligen die een cursus volgden, met bepaalde behoeften zitten om het Nederlands te onderhouden of er zich verder in te verdiepen. Een stimulerend taalbeleid staat hoog op de agenda van de stad Kortrijk, wat o.m. blijkt uit het Talenplan. Daarom startte Kortrijk in samenwerking met de Katholieke Hogeschool Zuid-West-Vlaanderen, Departement Sociaal-agogisch werk (KATHO - IPSOC) met een project om de behoeften van anderstalige ex-cursisten Nederlands als tweede taal (NT2) te onderzoeken en in kaart te brengen.

Kortrijk verwachtte van ons - zes laatstejaarsstudenten bachelor in de orthopedagogie - dat wij na onderzoek aanbevelingen zouden kunnen doen, waarmee Kortrijk een flankerend beleid kan voeren. Met individuele vragenlijsten en focusinterviews in groepsverband bereikten we uiteindelijk 265 anderstaligen. We peilden hun motivatie, interesses en behoeften.

Resultaten

Afhankelijk van de groep die we interviewden, konden de resultaten verschillen. Uit ons onderzoek is gebleken dat velen hun motivatie verliezen door te lange wachtlijsten en -tijden. Ook het vinden van werk, een tekort aan opvang, het tijdstip van de cursussen en de moeilijkheidsgraad zijn veel voorkomende redenen om te stoppen.

Ruim 75% van de anderstaligen wil Nederlands leren door te praten. Ook actualiteit en dialect waren interesses die vaak naar voren kwamen. Er is wel degelijk een behoefte om verder Nederlands te oefenen, ook na de lessen. Maar het informele aanbod is onvoldoende bekend; slechts 25% is hiervan op de hoogte.

Aanbeveling 1 - Nederlands loont

Zowel anderstaligen als Nederlandstalige Kortrijkzanen moeten bewust gemaakt worden van het belang van Nederlands. We kunnen dat doel bereiken door de anderstaligen te motiveren om Nederlands te leren en hen te laten inzien tot



welke voordelen dat kan leiden. Er wordt ook een inspanning gevraagd van de autochtonen. Door tegen anderstaligen Algemeen Nederlands of Standaardnederlands te spreken in plaats van dialect, kunnen al heel wat barrières doorbroken worden. We raden Kortrijk aan een grootscheepse campagne op touw te zetten om al zijn inwoners warm te maken voor taal.

Aanbeveling 2 - Afstemming tussen formeel en informeel aanbod

Het is belangrijk dat alle belanghebbenden op de hoogte zijn van het aanbod. Dat kan door zowel in het formele als in het informele aanbod te verwijzen naar andere diensten. Dat



kan met folders en affiches, maar ook door tijdens de cursus zelf een bezoek te brengen aan die diensten. Ook kan een informeel instapaanbod gecreëerd worden.

Aanbeveling 3 - Zet in op spreektrainingen

In spreektrainingen kan de Nederlandse taal getraind en geoefend worden. Zorg voor een wekelijkse, buurtgebonden spreektraining onder leiding van een professional. Die kan op verschillende tijdstippen plaatsvinden en er kan met



verschillende thema's gewerkt worden, zoals actualiteit en dialect. Dit nieuwe informele aanbod kan alweer bekendgemaakt worden met folders en affiches. De spreektrainingen kunnen een alternatief vormen voor de wachtlijsten/wachttijden voor het volgen van een cursus. We stellen ook voor om de spreektrainingen als aanvulling op de lessen aan te bieden.

Aanbeveling 4 - Reik multimedia aan

Voorzie in de mogelijkheid om online of met cd's en cd-roms Nederlands te oefenen. Die mogelijkheid bestaat al voor cursisten. Wij stellen voor om ook zo'n aanbod te creëren voor excursisten.



Hier kan een rol weggelegd zijn voor de bibliotheken.

[p. 41]

De Kortrijkse campagne Thuis in taal

Aanbeveling 5 - Sport en taal

Een sportaanbod waarbij de lesgever bewust een verband legt tussen sport en taal, kan een antwoord zijn op de vraag om op een minder schoolse manier Nederlands te leren. Een professionele kracht moet extra aandacht besteden aan



het geven en bespreken van de oefeningen in het Nederlands.

Op 8 juni 2010 presenteerden wij de aanbevelingen aan de reflectiegroep Talenplan. We hopen dat Kortrijk erin slaagt met die aanbevelingen een nieuw flankerend beleid te voeren op maat van de ex-cursisten. We zijn ervan overtuigd dat zij ertoe zullen bijdragen om Kortrijk tot een taalvriendelijke omgeving te maken.

Wie meer informatie wenst over dit project, kan zich wenden tot Ann Van Damme, integratieambtenaar van de stad Kortrijk ([e-mail]).

Dit artikel gaat over een lokaal project. De aanbevelingen die hier geformuleerd worden, zijn aanbevelingen voor de stad Kortrijk. Maar het moet duidelijk zijn dat die aanbevelingen de lokale context overstijgen en dus overal in Vlaanderen en Nederland bruikbaar zijn.