Diplomatie
Jolly van der Velden
Forten en linies in grensbreed perspectief
Als we door de grensstreek van Vlaanderen en Nederland reizen, zien we een landschap dat op sommige plaatsen bijna idyllisch lijkt. Op het eerste gezicht merken we niets van de verschillende oorlogen die deze streek in de 16e, 17e en 18e eeuw teisterden. Toch was dit het strijdtoneel van onder meer de Tachtigjarige Oorlog en de Spaanse Successieoorlog. Maar wie even de tijd neemt om dit landschap beter te aanschouwen, vindt al snel een aantal overblijfselen van de verdedigingswerken die toen in de grensstreek van West- en Oost-Vlaanderen met Zeeland en in Noord-Brabant werden opgericht. De versterkte havenstad Antwerpen speelde tijdens die conflicten een niet te onderschatten rol. Met de bouw van twee fortengordels, in de 19e en de 20e eeuw, bleef Antwerpen ook na de 18e eeuw een belangrijk strategisch punt.
Het Interregproject Forten en linies in grensbreed perspectief is een grensoverschrijdend samenwerkingsverband tussen de provincies Oost- en West-Vlaanderen, Antwerpen, Zeeland en Noord-Brabant. Het project wil de samenhang die er is tussen de oude verdedigingswerken in die provincies, herstellen en versterken. Het steunt op een ruim samenwerkingsverband, waaraan meer dan dertig partners en cofinancierders deelnemen. Het herwaarderen van de linies biedt een houvast voor structurele samenwerking en kennisuitwisseling tussen verschillende sectoren, besturen, organisaties en verenigingen. Van groot belang is ook de financiële steun van het Europees Fonds voor Regionale Ontwikkeling. Het project startte op 1 april 2009 en loopt tot 31 maart 2012. Rik Samyn, afdelingschef Gebiedsgerichte Werking van de Provincie West-Vlaanderen, hield tijdens de startbijeenkomst een toespraak, waarvan hier een beknopte weergave volgt.
De provincies Oost-Vlaanderen, West-Vlaanderen en Zeeland werkten in het kader van het project Staats-Spaanse Linies al verschillende jaren samen. De Antwerpse forten en linies en de Zuiderwaterlinie Noord-Brabant zijn historisch verbonden met deze Staats-Spaanse linies. De band tussen de drie grote deelgebieden werd in de vorige projecten echter niet uitgewerkt. Een gemiste kans, temeer omdat dezelfde problemen en vraagstellingen in de verschillende deelgebieden opduiken. De forten, redoutes, linies, stadsversterkingen en andere verdedigingswerken in linieverband bieden immers zowel landschappelijk, ecologisch als cultuurhistorisch gemeenschappelijke kansen. Het project biedt dan ook mogelijkheden voor een geïntegreerde aanpak van doelstellingen uit verschillende beleidsdomeinen.
De linies moeten identiteitsversterkend werken in de regio. Met gebundelde kracht kan gewerkt worden aan het herstel van het erfgoed, de ontwikkeling van nieuwe natuurwaarden en toeristisch-recreatieve netwerkvorming. Daarnaast zal een aantal educatieve projecten leerlingen meer inzicht geven in de geschiedenis, het landschap, de grensvorming en de grensoverschrijdende samenwerking. Zo worden de Europese geschiedenis en de geschiedenis van de deelstaten voor het voetlicht gebracht.
In de brochure Forten en Linies in Grensbreed Perspectief vindt u de gemeenschappelijke visie, een overzicht van de deelprojecten en een overzichtskaart met alle acties die passen in het project. Het project zal resulteren in een versterkte samenhang van de hele regio. De belangrijkste resultaten zijn een beter beleefbaar en herkenbaar erfgoed, een betere kennis van het eigen verleden, nieuwe educatieve middelen, rijkere natuurgebieden, nieuwe kansen voor ondernemers en nieuwe recreatieve en toeristische troeven. Terwijl forten de stellingen waren vanwaaruit twee naties elkaar bestookten, vormen ze nu de basis voor een nauwe samenwerking tussen Vlaanderen en Nederland. Een samenwerking die letterlijk op de rijksgrens zichtbaar gemaakt wordt.
Auteursrechtelijk beschermd