|
| |
| |
| |
Signalementen
Taal en tongval
Taal en tongval - Tijdschrift voor taalvariatie (ISSN 0039 8691), 59ste jaargang (2007), nr. 1, pp. 1-116.
In dit nummer van Taal en tongval heeft Timothy Colleman het over de accusativus-cum-infinitivo met het werkwoord zien, zoals in ik zie hem morgen (te) komen. Katrien De Valck beschrijft de taalattitudes van tweetalige jongeren in de rand rond Brussel. Harrie Scholtmeijer, Theodoor Heijerman en Hans Turin behandelen de dialectometrische indeling van Overijssel. En Martijn Wieling, Wilbert Heeringa en John Nerbonne hebben het ten slotte - helemaal in het Engels - over An Aggregate Analysis of Pronunciation in the Goeman-Taeldeman-Van Reenen-Project Data. (PD)
| |
Elftalig woordenboek
Van Dale Elftalig Woordenboek - Praktische woordenschat in 11 talen, Van Dale Lexicografie, Utrecht / Antwerpen, 2007, 1135 pp., ISBN 978 90 6648 028 5. Prijs: € 39,95.
Dit meertalige vertaalwoordenboek geeft in één oogopslag vertalingen van een actuele en praktische basiswoordenschat in elf belangrijke Europese talen: Nederlands, Duits, Engels, Frans, Hongaars, Italiaans, Pools, Portugees, Spaans, Tsjechisch en Zweeds. Elke linker en rechter bladzij bieden samen in twaalf kolommen de vertaling van een trefwoord uit de eerste kolom in de elf hierboven genoemde talen in de tweede tot de twaalfde kolom. In de eerste kolom wordt de brontaal tussen haakjes aangegeven met NL, D, E, F ..., want alle talen zijn door elkaar in alfabetische orde opgenomen in die eerste kolom. De grammaticale informatie bij de vertalingen is beperkt tot genus- en getalsaanduidingen (f, m, n, pl). (PD)
| |
Spreekwoordenboek voor jongeren
Wim Daniëls, Van Dale Junior Spreekwoordenboek - Wat betekenen onze spreekwoorden?, 2de druk, Van Dale Lexicografie, Utrecht / Antwerpen, 2007, 550 pp., ISBN 978 90 6648 085 8. Prijs: ¬ 27,95.
Dit Van Dale Junior Spreekwoordenboek (voor jongeren vanaf tien jaar) is een nieuwe en verbeterde uitgave van een eerdere editie. Het aantal spreekwoorden en uitdrukkingen is uitgebreid met bv. het regent pijpenstelen en elk nadeel heeft zijn voordeel. Deze tweede uitgave is bovendien geïllustreerd (met tekeningen van Roger Klaassen). De titel van het boek is een beetje misleidend, want het boek bevat niet alleen spreekwoorden, maar ook uitdrukkingen. Daarbij zitten ook uitdrukkingen die wel algemeen bekend zijn in Vlaanderen, maar niet in Nederland, zoals groen lachen (= lachen als een boer die kiespijn heeft). Elk lemma begint met een trefwoord (vet en oranje). Daaronder komt de uitdrukking of het spreekwoord (vet en zwart), daaronder de betekenisomschrijving (zwart), vervolgens een zinnetje of een paar zinnetjes als gebruiksvoorbeeld (cursief en blauw) en ten slotte een toelichting om het verband tussen de uitdrukking of het spreekwoord en de betekenis duidelijk te maken. (PD)
| |
Cultuurtoeristisch woordenboek
Ton den Boon (red.), Cultuurtoeristische Van Dale - Woordenboekgids voor de cultuurtoerist, 5.000 termen verklaard, 500 illustraties, meertalige index, Van Dale Lexicografie, Utrecht / Antwerpen, 2007, 525 pp., ISBN 978 90 6648 962 2. Prijs: ¬ 34,95.
Deze Cultuurtoeristische Van Dale is een mooi geïllustreerde culturele en toeristische gids in woordenboekvorm, die de in cultuur geïnteresseerde toerist of de museumbezoeker op reis of op excursie kan vergezellen. De gids beschrijft in zo'n 5000 lemmata de meest voorkomende termen op het terrein van archeologie en geschiedenis, op het gebied van architectuur en bouwkunde en op het vlak van de beeldende kunsten. De termen wor- | |
| |
den verklaard en vaak van een encyclopedische toelichting voorzien. Uitermate handig is de mogelijkheid om via een Franse, Duitse, Engelse, Spaanse en Italiaanse index de weg te vinden naar de overeenkomstige term in het Nederlandstalige woordenboekgedeelte. Twee lemmata als voorbeeld: absidiool (de; absidiolen) kleine apsis, aan beide zijden van de apsis en dan aansluitend op de dwarsbeuk, later ook als straalkapel. In een absidiool staat soms een zijaltaar. Syn. apsiskapel • (na 1950) <Fr. absidiole, verkleiningsvorm van abside. krukhuis (het) Zuid-Hollands boerenhuis van het hallenhuistype met Lvormige plattegrond, doordat het woongedeelte breder is dan de rest van het gebouw. (PD)
| |
Gevleugeldewoordenboek
Ton den Boon (red.), Van Dale Modern Gevleugeldewoordenboek - Never a dull moment en 2499 andere gevleugelde woorden, Van Dale Lexicografie, Utrecht / Antwerpen, 2007, 236 pp., ISBN 978 90 6648 068 1. Prijs: € 21,95.
Het Van Dale Modern Gevleugeldewoordenboek is een verzameling klassieke en moderne gevleugelde woorden uit het Nederlands, Engels, Frans, Duits en Latijn. Het gaat om min of meer kernachtige gezegden, ontleend aan massamedia als literatuur, toneel, film, muziek, televisie en reclame, die om hun formulering regelmatig worden aangehaald. Vaak is de bron (boek, brief, toneelstuk, film, clip, interview ...) bekend. Veel klassieke gevleugelde woorden komen uit de literatuur en bleven lang (of zijn nog steeds) in gebruik omdat ze tot de literaire canon behoorden (behoren) waaruit schrijvers, journalisten, politici of docenten regelmatig putten om hun redevoeringen of geschriften ernst en overtuigingskracht te verlenen. Tegenwoordig komen gevleugelde woorden ook uit de reclame of uit de film. Er zijn enkele gevleugelde woorden die bijna iedereen met een beetje opleiding kent, zoals veni, vidi, vici. Enkele voorbeelden van de in dit boek opgenomen gevleugelde woorden: Allons, enfants de la patrie, Le jour de gloire est arrivé; We are not amused; Omne animal post coitum triste, praeter gallum qui cantat; Wenn du zu Frauen gehst, vergiss die Peitsche nicht; Schat, staat de Bokma koud? Elk lemma bevat een toelichting over herkomst en betekenis. (PD)
| |
Liber amicorum Frans Daems
Dominiek Sandra, Rita Rymenans, Pol Cuvelier & Peter Van Petegem (red.), Tussen taal, spelling en onderwijs - Essays bij het emeritaat van Frans Daems, Academia Press, Gent, 2007, 591 pp., ISBN 978 90 382 1197 8. Prijs: € 45,-.
Dit liber amicorum bevat 53 bijdragen van vakgenoten en collega's van Frans Daems (Universiteit Antwerpen), die in 2007 met emeritaat ging. Het vriendenboek bevat bijdragen over taal, spelling en onderwijs, de drie krachtlijnen in de carrière van Frans Daems. Daarnaast bevat het boek ook bijdragen met persoonlijke herinneringen aan Frans Daems. Deze korte opsomming maakt duidelijk welke lectuur dit boek onder andere bevat: Fonologische ingrediënten van Vlaamse tussentaal (K. Rys en J. Taeldeman), Lexicologische aspecten van neologismen (P. van Sterkenburg), De cognitieve infrastrucftuur achter hardnekkige spelfouten (D. Sandra), Gestandaardiseerde receptieve woordenschattoetsen (L. Beheydt), ICT in de specifieke lerarenopleiding (J. Colpaert). (PD)
| |
Nederlands van over de grens
Ton den Boon, Beterlands - Nederlands van over de grens, Adr.Heinen Uitgevers, 's-Hertogenbosch, 2007, 143 pp., ISBN 978 90 868 0066 7. Prijs: € 11,95.
Dit woordenboekje is een verzameling Afrikaanse, Surinaams-Nederlandse, Belgisch-Nederlandse - Ton den Boon heeft het over ‘Vlaams’ - en Antilliaanse woorden die in Nederland niet bekend zijn of die er wel bekend zijn en er soms met een knipoog (met hoorbare aanhalingstekens dus) gebruikt worden. Over het ‘Vlaamse’ woord goesting - het échte Vlaamse woord is eigenlijk goeste - schrijft Den Boon: ‘Het woord is in feite ook in Nederland al heel gewoon, vooral - maar niet alleen - in teksten over België.’ Enkele andere woorden die in dit boekje de revue passeren: aflaai ‘downloaden’ (Afrikaans), bobbejaan ‘baviaan’ (Afrikaans), boeler ‘homoseksueel’ (Surinaams-Nederlands), braai ‘barbecue’ (Afrikaans), brandmuur ‘firewall’ (Afrikaans), bruha ‘magie’ (Antilliaans). Veel van de vijfentwintig in dit boekje opgenomen ‘Vlaamse’ woorden worden in Nederland soms gebruikt om een Vlaams sfeer- | |
| |
tje te creëren, om Vlamingen te imiteren: allee ‘komaan’, amai ‘tjongetjonge’, ambetant ‘vervelend’, awel ‘welnu’, buitenwipper ‘uitsmijter’. Andere Vlaamse woorden worden in Nederland wel eens gebruikt (soms als minder serieus alternatief voor het standaardtalige woord): bestemmeling ‘geadresseerde’, betoelagen ‘subsidiëren’, bibbergeld ‘gevarentoeslag’. Maar sommige ‘Vlaamse’ woorden zijn op totaal willekeurige basis in dit boekje terechtgekomen: afpuntlijst
‘actielijst’, kotmadam ‘hospita’, onthaal ‘receptie’. (PD)
| |
Limbo-Hollands
Paul Wijnands, Limbo-Hollands - Op taalsafari in Lambabwe, Uitgeverij TIC, Maastricht, 2007, 103 pp., ISBN 978 90 78407 21 8. Prijs: € 14,90.
Dit boekje presenteert op een humoristische manier de Nederlands-Limburgse taalsituatie. Zo lezen we op p. 8: ‘Limbo-Hollands is geen dialect en mag daarom beslist niet worden verward met een van de vele Limburgse dialecten. Het is een creools. Die status dankt het aan het feit dat het als supra-Limburgse taal is geboren vanuit het onvermogen of de onwil van de Limburgers om zich het Hollandse nationale eenheidsdialect echt helemaal eigen te maken.’ Het boekje begint met een korte inleiding over de klankleer. Verder gaat het onder andere over morfologische verschillen tussen het LH en het Algemeen Nederlands, het geslacht van woorden in het LH, de Franse inslag, woordenschat LH, en LH-voornamen en -achternamen. (PD)
| |
Het Nederlands over 75 jaar
De toekomst van het Nederlands - Onze taal over 75 jaar, Genootschap Onze Taal / Adr.Heinen Uitgevers, 's-Hertogenbosch, 2007, 127 pp., ISBN 978 90 868 0088 9. Prijs: € 9,95.
Bij zijn 75-jarig jubileum vroeg het Genootschap Onze Taal zich af hoe het Nederlands er over 75 jaar uit zou zien. Zeggen we in 2082 allemaal ‘hun hebben’? Groeien het ‘Hollands’ en het ‘Vlaams’ helemaal uit elkaar? Is ‘het meisje die’ straks goed Nederlands? Over dat soort vragen gaat dit boekje. Het boekje begint met een voorbeschouwing van Joop van der Horst, die een antwoord geeft op de vraag Waarom de toekomst van een taal voorspellen? Het volgende hoofdstuk gaat over taalverandering. Het centrale hoofdstuk behandelt voorspellingen (algemeen, uitspraak, interpunctie en spelling, grammatica, woordenschat en stijl, dialecten en groepstalen, de talen om ons heen, maatschappelijke veranderingen). Het slothoofdstuk gaat over de verdere toekomst. Over het hele boek verspreid vinden we de resultaten van de toekomsttaalenquête Onze Taal. Geheel passend in de trend om iedereen over alles naar zijn mening te vragen, heeft ook Onze Taal zijn lezers opgeroepen om hun mening te geven over de toekomst van het Nederlands. Het boek is dus ook een bloemlezing geworden van allerlei opinies en opinietjes van zo'n 500 lezers en (toch ook) enkele deskundigen over de toekomst van het Nederlands. (PD)
| |
Ik kom liefst wat te laat
Bert Decorte, Ik kom liefst wat te laat, Papieren Tijger, Utrecht, 2008, 70 pp., ISBN 978 90 6728 208 6. Prijs: € 10,-.
Dat is de titel van een pas uitgebrachte bloemlezing van de oudste levende dichter in ons taalgebied, Bert Decorte. Het is ook het begin van een van zijn eerste gedichten. Het vers gaat zo verder: ‘... en laat je gaarne fluiten, want wie te vroeg komt vrijt zijn vrolijkheden kwijt.’ Op 2 juli wordt Bert Decorte 93. Ooit heette hij het wonderkind van de Nederlandse poëzie in Vlaanderen. In Utrecht onderging hij een interview van Wim Hazeu. Aart van Zoest onthoudt niet zozeer dat antwoorden en vragen een eigen leven leidden. Hij werd getroffen door de smeuïgheid van de taal, door de schelmse glimlach van Decorte, door zijn twinkelend oog. Over de bloemlezing schrijft hij: wie ze niet aanschaft doet zichzelf tekort. Ingmar Heytze, de bloemlezer, vertelde op de VPRO dat hij het moeilijk had met enkele woorden, zoals ‘heir’ (de Heer der heirscharen, nooit over gelezen?). Maar toen hij zijn verstand liet voor wat het was, ging Decortes taalmuziek spelen, kreeg hij oor voor de klank en het ritme van de emotie. Toen ontstond de bloemlezing. Zou dit sprookje een les zijn voor bibliothecarissen, die oudere verzamelde werken ter wille van uitleencijfers voor één euro van de hand doen? En voor docenten literatuur? Wie weet schudt Bert Decorte hierover nog een ballade uit zijn pen.
Maar ik kan blij zijn als de kip die 't ei heeft uitgekipt en kakelt om het wonder,... (uit: Refreinen) (MC)
|
|
Auteursrechtelijk beschermd