Neerlandia/Nederlands van Nu. Jaargang 112

[p. 18]

Kroniek

Kunstlocatie Würth
Ariane Pikaar

Kunstlocatie Würth ligt op een bedrijventerrein in 's-Hertogenbosch. De combinatie van plaats, gebouw en functie is uniek in Nederland. De expositieruimte is sinds 2002 onderdeel van de hoofdvestiging in Nederland van een internationale technische handelsonderneming met een ambitieuze missie. Oprichter Reinhold Würth wil maatschappelijk verantwoord ondernemen en kunst dichter bij de mensen brengen. Daartoe kan hij putten uit een grote privéverzameling van hoog niveau. Zeven dagen per week zijn bezoekers welkom.

[p. 19]

De Kunstlocatie

Alleen al de plek waar de verzameling Würth wordt getoond, is uniek. Op bedrijventerrein De Brand (ooit een gehucht), met vele industriële vestigingen, is in 2002 een gebouw verrezen van bijzondere vorm. Het hoge ronde dak met geribbelde metalen bedekking is spectaculair. Een aangrenzende lagere vorm blijkt een magazijn te zijn voor de montageproducten van de firma Würth. Het gebouw is ontworpen door architectenbureau De Twee Snoeken en herbergt naast kantoren en een bedrijfsrestaurant ook expositieruimte. Binnen veel witte wanden, glas en staal. Een enorme ronde balie van hout is het centrale informatiepunt. De werknemers doorkruisen de hal regelmatig en komen zo in contact met de kunst. Op drukke dagen zijn er vrijwilligers die de bezoekers opvangen om de baliemedewerkers te ontlasten, en met zo'n 7000 bezoekers van de exposities in 2007 is dat ook wel nodig. De tentoonstellingsruimte is niet groot, maar helder en rustig ingericht. Er worden zo'n vier tentoonstellingen uit eigen bezit per jaar gehouden, de vorige betrof het werk van Armando.

De oprichter en zijn verzameling

Reinhold Würth (1935) kreeg in 1954 op zeer jonge leeftijd het beheer over het Duitse familiebedrijf in schroeven en moeren, dat in 1945 was opgericht. Hij wist dat uit te breiden met talloze vestigingen in tot nu toe ruim 80 landen. In de jaren '60 begon hij kunst te verzamelen en ook dat wist hij uit te breiden: de collectie telt nu bijna 11.000 kunstwerken en niet de minste! Daarmee is hij een grote mecenas geworden; kunst is tot zijn bedrijfsfilosofie gaan behoren. Hij wil kunst dichter bij de mensen brengen en daarmee de kwaliteit van arbeid en leven verhogen. Dat gaat in de vorm van tentoonstellingen in een apart deel van het bedrijf. Het is niet zo dat er kunst in de werkruimtes hangt, zoals bij bedrijfscollecties vaak het geval is, wel worden er rondleidingen voor het personeel gehouden. Doel is onder meer educatie en binding met het bedrijf.

Würth heeft altijd zeer gericht verzameld en beperkt zich in zijn groeiende collectie tot de grote namen uit de 20ste en 21ste eeuw. Na werken van Duitse expressionisten begon hij werk van bijvoorbeeld Picasso, Max Ernst, Markus Lüpertz of Christo te verzamelen. Ook bekende beeldhouwers als Hans Arp en Robert Jacobsen behoren tot de zwaartepunten in de collectie. De selectie gebeurt op professionele wijze met behulp van conservatoren en adviseurs. Centraal punt is de vestiging in het Duitse Künzelsau, vanwaar werken uitzwermen over de elf bedrijfsmusea in Europese landen (China staat als eerstkomende op de lijst). Sinds 1991 is de collectie openbaar. Ook wordt veel werk uitgeleend aan musea, wat iets zegt over het kunsthistorische belang van de collectie.

Interieur Kunstlocatie Würth

Reinhold is meervoudig doctor honoris causa en werd in 2005 benoemd tot officier in de Orde van Oranje-Nassau vanwege zijn grote verdienste voor de kunst.

De projecten van Christo en Jeanne-Claude

Sinds 1970 verzamelt Würth werk van het echtpaar Christo en Jeanne-Claude: maquettes, foto's en tekeningen van hun enorme inpakprojecten. De 36 originele schetsen en 11 foto's uit zijn bezit zijn voor het eerst in Nederland te zien.

Kunstenaar Christo Vladimiroff Javacheff (1935) is van Bulgaarse afkomst en is in 1956 gevlucht naar Parijs, waar hij zijn vrouw Jeanne-Claude de Guillebon heeft ontmoet. Ze wonen en werken nu samen in New York. Het concept van de tijdelijke kunstwerken is altijd van Christo, maar de logistieke uitwerking is van hen beiden.

Nadere beschouwing doet de bewondering voor de complexiteit van zijn projecten stijgen.

Zijn kunstwerken zijn altijd monumentaal: het is een vorm van landschapskunst, waarbij niet alleen landschappen maar ook gebouwen tot een project kunnen worden. Het kan gaan om het inpakken van een gebouw, een kust of bomen, of om het markeren van een landschap.

De financiering verzorgen de kunstenaars zelf, sponsoring wordt categorisch afgewezen. Verkoop van de voorbereidende schetsen en collages, die van hoge kwaliteit zijn, en van kleinere objecten brengt het benodigde geld binnen. En daarbij gaat het om miljoenen ... Een project blijft hooguit drie weken zichtbaar, daarna wordt alles afgebroken, al het materiaal wordt gerecycled. Er is na afloop geen spoor meer van het project te zien. Christo gaat uiterst zorgvuldig te werk en wil ook onder geen beding schade aan het milieu berokkenen. Daartoe schakelt hij experts in, biologen en andere wetenschappers.

Motivatie

Wat brengt een kunstenaar ertoe zulke veelomvattende projecten te realiseren die voorbestemd zijn om te verdwijnen? Juist het vergankelijke is hierbij essentieel. Christo spreekt van de ‘aanwezigheid van het afwezige’, omdat het kunstwerk straks alleen nog in de herinnering

[p. 20]

zal voortbestaan. Als concept begint een project te leven. Op het moment van realisatie verbindt het de toeschouwers die toestromen. De ingepakte Reichstag bijvoorbeeld werd door miljoenen mensen bezocht, die gefascineerd waren door het idee. Het inpakken doet de pure vormen, het sculpturale karakter van een gebouw uitkomen. Maar ook kan een landschap uitgelicht worden, zoals met de Running Fence in California (1971-1976), een wit doek van 5,5 meter hoog en 40 km lang, opgehangen aan 2050 palen, of zoals de Surroundede Islands in Greater Miami in 1983 met drijvende felroze doeken van in totaal 6.500.000 m² rond tien kleine eilanden.

En dan is er het feit dat zo velen samenwerken om het project tot stand te brengen. Het inpakken van bijvoorbeeld diezelfde Reichstag in Berlijn (1971-1995) of de Pont Neuf in Parijs (1975-1985) ging om projecten van lange adem - begrijpelijk als men bedenkt hoeveel voorbereiding en vergunningen daarvoor nodig zijn en hoeveel formele en emotionele tegenstand overwonnen moet worden. Niet alleen de vervaardiging van de duizenden meters aan stoffen en kabels, maar ook de uiteindelijke realisering vergt vele technische voorzieningen en medewerkers als klimmers, spanners, helpers. Soms moet een project jaren blijven liggen. Als zo'n project dan echter doorgaat, bereiken Christo en Jeanne-Claude grote aantallen mensen. Het is niet alleen spectaculair, maar het is ook een schouwspel van grote esthetische waarde, waarin de essentie van een project te lezen valt.

Expositie in Den Bosch

In de Kunstlocatie zijn veel prachtige schetsen, collages en foto's zien. Door de bijbehorende informatie worden de omvang en de complexiteit van de projecten goed duidelijk. Er staat een kleine maquette van de Wrapped Reichstag en er hangen vele schetsen en collages van alle projecten, onder meer prachtige tekeningen van Over the River, een uitgesteld project waarin de Arkansas River in Colorado onder een gedrapeerd doek van 10 km lengte zal voortbruisen.

In een ruimte op de eerste verdieping wordt een televisiegesprek van Sonja Barend met de beide kunstenaars vertoond, dat een goed beeld geeft van deze sympathieke kunstenaars en hun gedrevenheid. Beneden staan wat kleinere objecten zoals de Wrapped Oil Barrels en een Packed Arm Chair. Olievaten zijn vaker door Christo gebruikt; hij gaat in 2008 in Abu Dhabi een afgeknotte piramide van de kleurige drums bouwen, bij uitzondering dit keer wél gesponsord.

Christo, De Rijksdag ingepakt (Wrapped Reichstag), project voor Berlijn, 1975, verz. Würth, 4620]).

[p. 21]

Er is een leestafel en er is goede documentatie beschikbaar, zoals een Sonderdruck aus Sammlung Würth over Christo. De ontvangst is aangenaam gastvrij.

Al met al is deze Kunstlocatie van privéverzamelaar Würth zeer de moeite waard. Het is een voorbeeld van cultureel ondernemen en van mecenaat dat de laatste jaren steeds belangrijker wordt.

Programma 2008:

■	verlengd tot 23 maart: Christo en Jeanne-Claude;
■	medio april-augustus: Abstracte realiteiten, met o.a. Arp, Fontana en Vasarely;
■	vanaf eind september: Kunst is beweging! met Tinguely en Morellet.

Kunstlocatie Würth

Bedrijvenpark De Brand

Het Sterrenbeeld 35, 5215 MK 's-Hertogenbosch

Telefoon: 073 - 629 19 11

E-mail: [e-mail]

Internet: www.wurth.nl

Elke dag open 11.00 - 17.00 uur - toegang gratis

Vanaf station: (trein)taxi aanbevolen