Neerlandia/Nederlands van Nu. Jaargang 111

8^e Conferentie van Maastricht, een 40-jarig jubileum
Jan Volleberg

‘Iedereen heeft het gevoel dat hij er wat mee moet, met de kwestie over de relatie actualiteit- theater, maar hoe dan?’ Aldus Karin Veraart in een artikel in de Volkskrant, waarin ze terugblikt op het theaterseizoen 2005/ 2006. Wie een conferentie organiseert over theater en actualiteit, kan het beste alle belanghebbenden verzamelen om de stand van zaken en de toekomstperspectieven eens flink onder de loep te nemen. Welnu, dat gebeurde op 16, 17 en 18 november in Maastricht, de toneelstad bij uitstek met zijn fameuze opleiding, de Toneelacademie, zijn spraakmakende productiehuis het Huis van Bourgondië, een nationaal erkend professioneel toneelgezelschap Het Vervolg, het Platform van Toneelauteurs, het Theater aan het Vrijthof en de Vlaams-Nederlandse Stichting Dramaastricht. Zij sloegen voor Ja, Nu de handen ineen met theaterauteurs, een uitgeverij en twee fondsen om de actualiteit en het theater van alle kanten te belichten.

Met voorstellingen, interviews, rondetafelgesprekken, discussies, lezingen, viewings en readings creëerden de samenwerkende partners een podium voor verbeelding, ontmoeting en gesprek. Een toneel dat ruim plaats biedt aan het werk, de positie en de visie van studerende theatermakers en beginnende auteurs tot beleidsmakers, erkende theatermakers en auteurs, werkgevers, subsidiënten en uitgevers. En vanzelfsprekend participeerde het publiek als onmisbare partner op alle niveaus.

Maastricht is Maastricht niet als er niet naast het serieuze en studieuze ook een bourgondische en feestelijke toon wordt gezet, met veel ruimte voor informele ontmoetingen van de ruim 200 deelnemers en bezoekers. Helemaal feestelijk werd het met de uitreiking, door minister Maria van der Hoeven, van twee prominente prijzen: de Nederlands-Vlaamse Taalunie Toneelschrijfprijs, toegekend aan Kris Cuppens, en de Hustinxprijs voor dramaschrijfkunst, die Arne Sierens in ontvangst mocht nemen. Dat alles op zaterdag 18 november in de Toneelacademie Maastricht.

De tweejaarlijkse conferentie van Maastricht, vele jaren georganiseerd samen met het Algemeen-Nederlands Verbond, vormde ditmaal een onderdeel van deze bredere Ja Nu-manifestatie. Zo kon het veertigjarige jubileum op een bijzondere manier gevierd worden. Herman Gevaert, algemeen voorzitter, vertegenwoordigde het ANV-bestuur en was aanwezig bij de uitreiking van de prijzen en bracht zijn felicitaties aan de laureaten over. In 2008 wordt opnieuw de ANV-Visser-Neerlandiaprijs voor Drama uitgereikt tijdens Dramaastricht.

Deze achtste conferentie stond in het teken van het thema Schrijven voor Comedy, met als ondertitel: Mag het pijn doen?

Naast een inleiding (zie verder) van Paul De Bruyne, docent aan de Universiteit van Maastricht en onder meer voorzitter van de Krijtkring in Brussel, leidde journalist en televisiepresentator Joris Luyendijk de discussies over dit onderwerp. In het panel hadden de Nederlandse en Vlaamse makers en acteurs Sien Eggers, Brigitte Baake, Mark Timmer en Jan Eelen zitting. Zij zorgden voor een bijzonder geanimeerde discussie, ook met de deelnemers in de zaal. Het gesprek werd kracht bijgezet door de ver-

[p. 31]

toning van fragmenten uit comedyseries en van korte interviews met Nederlandse en Vlaamse kijkers.

Het programma werd aangevuld met een breakfastmeeting met John Schleipen en een voorstelling van Abigail's Party door Het Vervolg. Deze succesrijke voorstelling, ingebracht door de afdeling ANV der beide Limburgen met steun van het bestuur, werd uitgevoerd voor een uitverkochte zaal. De afdeling, die ook aan de organisatie van de conferentie zelf de nodige medewerking had verleend, had daarvoor de leden en sympathisanten van de afdeling, de Orde van de Prince en de Marnixring uitgenodigd.

Met Arne Sierens kon Dramaastricht opnieuw een zeer opmerkelijke theaterpersoonlijkheid huldigen. De jury, met Toon Brouwers als voorzitter en de leden Peter Benoy, Ignace Cornelissen en Kees Holierhoek, motiveerde haar keuze als volgt.

De laatste decennia is Arne Sierens (*1959) waarschijnlijk de meest productieve theaterauteur van Vlaanderen. Hoewel hij over Vlaamse mensen en toestanden schrijft in een echt Vlaams (meer specifiek Gents) idioom, worden zijn teksten ook in Nederland gespeeld en - in vertaling - in diverse Europese landen. Opvallend is het succes dat hij met Maria eeuwigdurende bijstand (2004) behaalde op het Festival te Avignon in 2005, waar het in het Frans werd gespeeld onder de titel Marie éternelle consolation.

Het stuk is door en door Vlaams, of nog preciezer: door en door Gents. Toch zijn de alledaagse dialogen niet zomaar ‘uit het leven gegrepen’, maar een paradigma voor de authentieke, veelal miserabele wereld van de ‘kleine man’. Sierens hanteert op een uitstekende wijze de anekdotiek om naar het essentiële of het universele te graven. Met stelligheid beweert Sierens dat hij niet met volkstheater bezig is, alle anekdotiek poogt te vermijden en niet in het Gents dialect wil schrijven. Wat hij uiteindelijk allemaal beslist toch wél doet, zij het niet om het volkstheater, om de anekdotiek of om het dialect. Wel omdat het middelen zijn om naar de essentie te graven. Omdat het middelen zijn tot uitzuivering en verdieping.

De auteur zegt zelf over zijn werk dat hij géén ‘tranche de vie’ serveert. Volgens hem gaan zijn stukken over het totale leven. Hij geeft in zijn teksten inderdaad niet één stuk van dat leven, maar diverse kleine stukjes die in elkaar passen als een puzzel. En die uiteindelijk een intrigerend en pakkend beeld geven van ‘de gewone mens’, die dagelijks het gevecht moet aangaan om het armzalig bestaan.

Of Arne Sierens met Hugo Claus of met Louis Paul Boon mag vergeleken worden (zoals enkele commentatoren graag doen) laten we nog even in het midden. Wél doemt er in zijn werk eenzelfde boeiende achtergrond op: een authentieke, een volkse, een Vlaamse. Een wereld vol met kleine, dorpse, kleinsteedse of provinciale Vlaamse anekdotiek, die Sierens (net zoals zijn illustere voorgangers) echter zo weet te draaien en te keren, dat hij er verrassend universeel gaat uitzien.