Neerlandia/Nederlands van Nu. Jaargang 110

[p. 45]

kort genoteerd

In de vuilbak

De afgelopen maanden liep in Vlaanderen een campagne tegen zwerfvuil onder de slogan Bang van vuilbakken? De campagne wordt ondersteund door onder andere een website (www.indevuilbak.be), affiches en advertenties in kranten en tijdschriften. De campagne is een gezamenlijk initiatief van de Vlaamse overheid, FOST Plus en de lokale overheden, met OVAM (Openbare Vlaamse Afvalstoffenmaatschappij) als coördinator. Enkele jaren geleden liep er in Vlaanderen een campagne onder de slogan (zo meen ik me te herinneren) Echte chauffeurs doen het in een vuilbak. Ik vraag me af waarom de Vlaamse overheid niet gewoon het Nederlandse woord vuilnisbak gebruikt i.p.v. het in de standaardtaal veel minder gebruikelijke vuilbak. Hebben ze geen Van Dale bij de overheid? Van Dale noemt vuilbak ‘niet algemeen’. Hebben ze geen taaladviseurs bij de Vlaamse gemeenschap? Waarvoor dient de Taaltelefoon, de taaladviesdienst van de Vlaamse overheid? (PD)

Anglomania in Metro

De anglomanie grijpt steeds nadrukkelijker om zich heen. Wie denkt dat vooral de Nederlanders ten prooi vallen aan de Engelse gekte, die heeft het mooi mis. Advertenties en reclame in het Engels kennen we al een hele poos. Affiches die allerlei evenementen moeten aankondigen, bevatten steeds meer Engels. Sinds enige tijd is Metro, de krant die elke dag gratis in de Belgische stations verspreid wordt, deels een Engelstalige krant. De artikelen zijn nog steeds allemaal in het Nederlands gesteld. Maar de website van Metro heet www.metrotime.be en alle rubrieken hebben een Engelstalige titel. De politieke rubriek heet politics, de zakenrubriek business, de wetenschapsrubriek science enzovoort, enzovoort. Op de website is het Engels nog duidelijker aanwezig: newstime, Belgium, world, economy, sports, news files, eye witness, dossiers, funtime, play online, contests, fun with fotos, TV guide enzovoort. Ook op de Franstalige versie van Metro is de Engelse gekte toegeslagen. De Nederlandse Metro doet voorlopig nog niet mee aan de waanzin (www.metronieuws.nl). (PD)

Let op voor terugdraaiende wielen

Van 2 tot 31 oktober 2006 liep in Vlaanderen een campagne onder de naam Denk aan uw gezondheid. Het was een veiligheidscampagne van FEDERAUTO, FEBIAC, GOCA en het BIVV. In de folder, die u op www.denkaanuwgezondheid.be kunt inkijken, leest u onder andere: ‘Om te remmen moeten de wielen een goede grip op de weg hebben. Daarvoor zorgen de schokdempers: zij duwen de wielen stevig tegen het wegdek. Een wiel dat opspringt (bij versleten schokdempers) verliest tijdelijk zijn grip en blokkeert even. Als het opnieuw contact met de weg krijgt, glijdt het heel even weg voordat het terug gaat draaien.’ De tekst lijkt geknipt voor de rubriek Ruggespraak in het tijdschrift Onze Taal, waarin onbedoeld grappige ver-

[p. 46]

schrijvingen opgenomen worden. Alleen... ik vrees dat weinigen erom zouden moeten lachen. Nederlanders zouden wellicht niet doorhebben dat met terug eigenlijk weer of opnieuw bedoeld is. Vlamingen zouden wellicht niet doorhebben dat er iets aan de hand is met het woord terug en het gewoon als een synoniem van weer of opnieuw begrijpen. Met dank aan Stephan Smagghe uit Drongen (Oost-Vlaanderen) voor de inzending van de folder. (PD)

Na het optrekken van het ochtendgrijs

Het ochtendgrijs. Hebt u daar al van gehoord? De dikke Van Dale (2005) omschrijft ochtendgrijs als ‘grijze lucht in de vroege ochtend, veroorzaakt door laaghangende bewolking en/of nevel’. Ik vermoed dat het een vrij recent woord is, dat eigenlijk min of meer als metonymisch synoniem gebruikt wordt voor nevel. Met metonymisch bedoel ik dat het woord ontstaan is door metonymie, een stijlfiguur waarbij in plaats van de zaak zelf iets anders met betrekking tot die zaak genoemd wordt: een kenmerk, een kleur, een detail of iets anders. In dit geval dus de kleur. Het is een leuke vondst. Maar tegenwoordig hoor je in weerberichten op radio en tv vaak zinnen als: ‘Na het optrekken van het ochtendgrijs zijn er zondag aanvankelijk nog enkele opklaringen over het oosten van het land.’ Althans in Vlaanderen. In weet niet of Nederlandse weerberichten het ook steeds weer over dat ochtendgrijs hebben. In Vlaanderen word je ermee om de oren geslagen. Als je erop gaat letten, word je er tureluurs van... of beter nog... wordt het je echt grijs voor de ogen. Een term als ochtendgrijs lijkt me namelijk helemaal niet geschikt voor zakelijke berichtgeving. Je kunt het in een weerbericht hebben over het optrekken van de nevel, maar niet over het ochtendgrijs. (PD)