Neerlandia/Nederlands van Nu. Jaargang 110

[p. 9]

Kroniek

Historisch Museum Deventer
De geschiedenis wordt hier gekoesterd en levend gehouden.
Ariane Pikaar

Op de Brink voor de oude Waag in Deventer spelen kinderen met ouderwetse houten karretjes en linten aan stokjes. Dat is elke woensdagmiddag en zondag zo. Een initiatief van de Gemeentemusea waaronder ook een Speelgoedmuseum valt. Geen auto te bekennen op de ruime Brink, wel veel terrasjes. Deventer is een vredige stad aan de IJssel, maar bepaald niet ingeslapen. Een reeks van evenementen trekt door het jaar heen bezoekers naar de oude Hanzestad: de grootste Boekenmarkt van Europa (de eerste drukkers van het land werkten in Deventer), Deventer op Stelten met straattheater, het Dickensfestijn in december met 600 personnages in het Bergkwartier, brocantemarkten enz. De geschiedenis wordt gekoesterd en levend gehouden in een omgeving van historische panden.

Historisch Museum

De Waag is een markant gebouw in diverse bouwstijlen en dateert uit 1528. Dit Rijksmonument werd in 2002-2003 uitgebreid gerestaureerd. Het Historisch Museum, dat al in 1913 werd opgericht, is hier gehuisvest en kent vijf onderdelen: Geschiedenis van Deventer, Deventer moderne kunst, Nederlands verpakkingsblik, Nederlands speelgoed (in het afzonderlijke Speelgoedmuseum) en sinds 2003 Nederlandse landschapskunst.

Binnen is het vol wenteltrappen en de muren bollen een beetje, glas-in-loodraampjes geven zicht op de stad. De collectie geschiedenis van Deventer is op de tweede verdieping tentoongesteld (ook te bereiken met een lift). Deventer hoort tot de zeven vroegere Hanzesteden aan de IJssel. Handel bracht welvaart en monumentale koopmanshuizen. Vele voorwerpen in de collecte getuigen nog van dit rijke verleden en een houten maquette laat de ontwikkeling van het stadje zien. De handel wordt voor de jeugd aanschouwelijk



gemaakt in laatjes met producten als laken, wol of zout, en een handelsroutespel.

Op de eerste verdieping van het museum is ook aandacht in beeld en objecten voor de Deventer industrie, die vooral bekend is geworden met producten als Deventer tapijt, blik en fietsen. Voor de bekende kruidkoek, die hier al vijf eeuwen lang wordt gebakken, is het authentieke huisje op de Brink het beste adres ...

Schilderijenbezit

De eigen collectie schilderkunst is opgebouwd rond Deventer schilders, ook voor de moderne tijd. Eén van hen is de landelijk bekende Paul Bodifée (1866-1938), schilder van stad en land, van wie het museum een groot aantal werken bezit. Aan hem is in 2006 een tentoonstelling gewijd, begeleid door een prachtige monografie. Deze schilder werkte in de trant van de Haagse school met een geheel eigen

[p. 10]

Haven van Rotterdam -- Jan Simon Knikker (1911-1990).

kleurgebruik. Hij schilderde niet alleen talloze malen pittoreske plekjes in Deventer maar ook het typisch Sallandse landschap. Hij excelleerde als landschapsschilder en verzorgde ook plaatjesalbums als Holland zooals wij het zagen met monumenten uit het hele land.

Collectie Knecht-Drenth ‘Het Nederlands Landschap’

Van een landschapsschilder naar de collectie ‘Het Nederlands landschap’ is een logische stap.

Een collectie van 746 schilderijen en prenten, een donatie van het verzamelaarsechtpaar Knecht- Drenth, is in 2003 dankbaar

Schepen aan de IJssel -- Kees Zwolsman (1906-1968).

[p. 11]

door het museum aanvaard omdat het een kans tot groei en variatie biedt. Destemeer omdat de donatie vergezeld ging van een flink bedrag voor aanvulling van de collectie. Een genereus aanbod! Inmiddels is de collectie geanalyseerd en geordend door conservator Mara Bosboom. Het Nederlandse landschap is een boeiend thema en nog niet systematisch uitgewerkt in Nederland, dus uniek.

De diversiteit van het landschap op een klein oppervlak is kenmerkend voor Nederland: kusten, rivieren, bossen, weiden, heidevelden, klei-, veen- en zandgronden. Ook de zee- en havengezichen horen daartoe, en de industriële gebouwen. De collectie wil de ontwikkeling vanaf 1900 laten zien en de verschillen tussen vroeger en nu. Natuurlijk kent de verzameling ook hiaten (industriegebieden en technische constructies ontbreken veelal) of werken die buiten de definitie vallen (zoals stillevens). De werken zijn van de hand van Nederlandse kunstenaars met een zekere bekendheid, zowel autodidact als met een opleiding. Zoals te verwachten is bij dit onderwerp, zijn er weinig of geen abstracte werken in de collectie. Het overgrote deel van de collectie bestaat uit afbeeldingen van het romantische landschap: kerktorens, bosgezichten en boerderijtjes. De beoogde uitbreiding door het Historisch Museum Deventer zal dan ook in de lacunes trachten te voorzien.

Het verzamelde getuigt van de brede belangstelling en de gedrevenheid van Tijmen en Helen Knecht-Drenth.

Thematische exposities

De collectie bevindt zich nu nog in depot in Zwolle. Er is een tentoonstellingsverplichting waaraan in 2005 is voldaan met een tentoonstelling over het thema Nederland Waterland, die in 2006 in Osnabrück was te zien in het kader van de Hanzedagen. Goede vroeg-twintigste-eeuwse schilders als Josephus Stierhout, Jan Sirks, Arnout van Gilst en de meer hedendaagse Frank Dekkers en Jeroen Hermkens maken deel uit van de selectie.

Voor 2008 wordt opnieuw een thematische expositie voorbereid met een publicatie. Ook zijn er grootse plannen tot nieuwbouw in 2012 met een kunsthal waarin ruimte zal worden verkregen voor een permanente opstelling van een deel van de collectie. Daarin valt nog veel te ontdekken!

Er is nog geen catalogus maar de hele collectie staat op de webstek van het museum. Wie daarop rondneust, krijgt een beeld van de kwaliteit en diversiteit van deze collectie. Hieruit wordt regelmatig geput door andere musea bij het samenstellen van hun tentoonstellingen.

Historisch Museum Deventer,

Brink 56, 7400 GC Deventer

Speelgoedmuseum Deventer,

Brink 47, 7400 GC, Deventer

T 0(031)570 - 693 780 / 693 786

F 0(031)0570 - 693 788

E [e-mail]

www.deventermusea.nl en www.collectiedeventermusea.nl

Toegang: di-za. 10-17 uur, zo. 13-17 uur.

Museumkaart geldig.

Meer met geboomde schuit -- Aarnout van Gilst (1898-1942).