Neerlandia/Nederlands van Nu. Jaargang 110

[p. 56]

Signalementen

Taal en tongval

L. Cornips, M. van Oostendorp & G. De Schutter, Het morfologisch landschap van het Nederlands - Taal en Tongval (ISSN 0039 8691) - Tijdschrift voor taalvariatie - Themanummer 19 (2006), 281 pp.

In dit themanummer hebben Sjef Barbiers en Marjo van Koppen het over Een plaats voor tijd in het middenveld van het Nederlands. Jan Don en Marian Erkelens leggen zich toe op Vorm en categorie. Ben Hermans bekijkt De tonologie van onbeklemtoonde lettergrepen in het Limburgs dialect. Frans Hinskens bestudeert het element -ster in aardrijkskundige namen. Jarich Hoekstra behandelt genitiefconstructies in het Fries. Anke Jongkind en Pieter van Reenen belichten De je-werkwoorden in de Friese dialecten van het G(oeman)TRP. Gertjan Postma presenteert een Uitwendige syntaxis van voegwoordvervoeging en werkwoordelijke inversievormen. Ariane van Santen en Nicoline van der Sijs hebben het over Een historisch-morfologische database. Georges De Schutter behandelt Nomina op /r/ en hun meervouden in de zuidelijke Nederlandse dialecten. Jose Tummers, Dirk Speelman en Dirk Geeraerts bekijken de Geografische differentiatie van de adjectivische buigingsalternantie bij neutra in het gesproken Standaardnederlands. Gunther De Vogelaer, Magda Devos en Johan van der Auwera vragen zich af of voegwoordvervoeging een morfologisch of syntactisch verschijnsel is. Sera De Vriendt bestudeert Mannelijke persoonsnamen in het Brussels Vlaams. En Chris De Wulf en Johan Taeldeman ten slotte behandelen de T-deletie in de Nederlandse dialecten. (PD)

Nederlands Buitengaats

De Nederlanden ‘Extra Muros’. Zannekin-Jaarboek 28 (2006), 208 pp ISBN 90 71326 24 1. Prijs: € 33,- (rek. 464-8220251-39 van Vereniging Zannekin, Ieper)

Erik Martens besteedt aandacht aan de aanloop tot de scheiding van Noord en Zuid als gevolg van de godsdienstoorlog. Ruud Bruijns behandelt de bijdrage van de Waalse protestanten aan de Nederlandse vrijheidsstrijd. Albert Neetens licht de Vlaams-Nederlandse kunstenaarskolonie in Parijs door. Marten Heida gaat in op de Franse Nederlanden als toevluchtsoord voor malcontente Nederlandse patriotten. De Vlaamse beweging in Frans-Vlaanderen is het onderwerp van René Gillouin.

Antoon Lowyck - op 26 juni 2005 overleden - brengt verslag uit over de aangebrachte Nederlandse borden in Frans-Vlaanderen. Johan van Herreweghe verzorgt de Kroniek de Franse Nederlanden. Pieter Jan Verstraete wijdt een bijdrage aan de vergeten Friese dichter Obe Postma. Over een voormalig kamp van de Arbeitsdienst Bentheim brengt Marten Heida een relaas. Kroniek en Boekbesprekingen (blz. 179-205) bevat een rijke oogst aan korte bijdragen. Zoals elk Zannekin-Jaarboek is ook dit uiterst verzorgd uitgegeven. (FD)

Antwerps

Freddy Michiels, Het groot Sinjorenboek. Woordenlijst Antwerpse taal. Woorden. Anekdotes, Uitgeverij Artus, Antwerpen, 2006, 544 pp., ISBN 90 8090354 X. Prijs: € 24,95.

Dit is geen ‘Woordenlijst’, maar veeleer een woordenboek, in de aard van het ‘Vlaams Dialectenwoordenboek’ van Herman J. Claeys, bij dezelfde uitgever verschenen in 2001 (zie NvN 49 (2001), 116), dat evenwel veel degelijker was. Het is ook niet echt een Antwerps Woordenboek. Het bevat tal van ABN-woorden, maar met Antwerpse uitspraak: are(n) ‘eieren’, agen ‘eigen’, aandelek ‘eindelijk’, aander, areg, arem, awelek, awerwets enz. De meeste woorden komen bovendien in heel Vlaanderen voor: abattoir, abat-jour, abondance, abumeren, acompte, accorderen, achterklap, achternoen, à côté, afdokken, affaire, affront, airke, accroc, aksident, à la bonne heure (en niet ‘bonheur’), allee, allumeur, alteratie, amballeren, ambetant, ambras enz. enz. Hier en daar probeert de auteur wat etymologische uitleg te geven, maar die is ondermaats. De krachtterm godjummenas is trouwens niet

[p. 57]

alleen Antwerps. Zowel in West- als Oost-Vlaanderen komen er varianten van voor: djemenis, jemenis, jemini, semenis, djomenis, (d)jumenis, zjemenis, zjumenis, jumenas, sjemenis, tsemenis, somenis, tsomenis, zemenis enz. Deze krachtterm heeft helemaal niets te maken met ‘Semini, een heidense vruchtbaarheidsgod’, maar met ‘jesu domine’. Bij het woord hapsjaar, dat hij ook napsjaar spelt, somt hij de onzinnigste verklaringen op, o.m. uit een Indische prins Nabjar. Maar de auteur heeft blijkens zijn bibliografie dan ook geen enkel etymologisch woordenboek geraadpleegd. Het chauvinistische van het hele boek blijkt vooral uit de reeks ‘Antwerpse vertellingen’ (blz. 257-287), met getuigenissen van Antwerpse figuren, zoals Gaston Berghmans, Patrick Janssens, Robbe De Hert (die er spijt van heeft dat hij alleen maar dialect spreekt), Bobbejaan Schoepen, Walter van Beirendonck, Geert van Istendael, Wannes van de Velde, Willy Vandersteen. Typisch Antwerps is de titel van het eerste stukje ‘Het Aantwaarps is een wereldtaal’. (FD)

Nederlandse Taalkunde

Nederlandse Taalkunde (ISSN 1384 5845), 11de jaargang, (2006), nr. 2 (pp. 101-183)

In dit tweede nummer van de 11de jaargang van Nederlandse Taalkunde maakt Joost Zwarts een semantische vergelijking tussen de voorzetsels om en rond. Vervolgens behandelen Olaf Koeneman en Elien Postma veranderingen in Friese werkwoordclusters. En ten slotte gaat Ina Schermer-Vermeer ‘worstelen met’ het begrip ‘voorzetselvoorwerp’. Daarop volgen dan enkele boekbesprekingen, signalementen en het tijdschriftenoverzicht. (PD)