Neerlandia/Nederlands van Nu. Jaargang 110

[p. 39]

kort genoteerd

Gij kunt trots zijn op uw volk!

Op donderdag 16 maart ontmoetten de Nederlandse minister-president, Jan Peter Balkenende, en de Vlaamse minister-president, Yves Leterme, elkaar in Brugge. Balkenende probeerde de Vlamingen door zijn taalgebruik tegemoet te komen door zich tijdens zijn toespraak met de woorden Gij kunt trots zijn op uw volk tot Leterme te richten. Waarom moet een Nederlander zich steeds weer geroepen voelen om Vlaams (zo noemen Nederlanders het Nederlands zoals het in België gesproken wordt) te spreken of gebrekkig te imiteren in zijn contacten met Vlamingen? Gebrekkig, inderdaad, want Vlamingen zeggen Ge moogt fier zijn op uw volk en niet Gij kunt trots zijn op uw volk. De uitspraak van Balkenende is natuurlijk vriendelijk bedoeld, maar in werkelijkheid is die uitspraak de weerspiegeling van de perceptie die de Nederlanders hebben van het Nederlands dat in Vlaanderen gesproken wordt. Nederlanders horen in Vlaanderen dus helemaal geen Nederlands, hoewel dat de officiële taal is van Vlaanderen. En daar moeten de Vlamingen niet trots op zijn. - PD

De tien werven van Verhofstadt

Een paar maanden geleden heeft de regering-Verhofstadt weer eens laten zien dat in het officiële België nog steeds via een Frans omweggetje in het Nederlands gecommuniceerd wordt. Hoe valt anders het ontstaan van de uitdrukking de tien werven van (Guy) Verhofstadt of de tien werven van de (federale) regering te verklaren? Werf betekent in het Nederlands namelijk hoofdzakelijk ‘ruimte en werkplaats waar schepen gebouwd, hersteld of uitgerust worden’ (Grote Van Dale). Andere toepassingsgebieden heeft het woord werf in het Nederlands nauwelijks. Het Franse woord chantier betekent ‘bouwplaats, bouwterrein’, ‘opslagterrein’, ‘scheepshelling’, ‘janboel’, ‘stelling, stellage’. Een chantier de construction is een ‘timmerwerf’, een chantier de démolition is een ‘sloperij’ en een chantier naval is een ‘scheepswerf’. Hierdoor is meteen duidelijk hoe het komt dat Vlamingen een bouwplaats een werf noemen. Werf is in die betekenis een gallicisme (een letterlijke vertaling uit het Frans die in strijd is met het Nederlandse taalgebruik). De tien werven van ... is de zoveelste slaafse vertaling uit het Frans. In het Frans is namelijk de uitdrukking les dix chantiers de ... vrij bekend. Op internet vind ik bijvoorbeeld:

■	En Côte d'Ivoire, celles-ci sont, en tout cas, restées lettres mortes. Et les dix chantiers de Bédié viennent nous confirmer dans notre conviction.
■	La feuille de route que le premier ministre a dévoilée à Nancy, qui détaille les dix chantiers de l'action gouvernementale d'ici à 2006, entend inscrire dans la durée l'action de la droite.
■	Il y explique, en 184 pages, les dix chantiers de sa politique et plaide pour la décentralisation.

In het Nederlands zou je het bijvoorbeeld kunnen hebben over: de tien projecten van ..., zoals blijkt uit enkele vondsten op het internet:

■	De gewenste reductie van criminaliteit moet bereikt worden door de uitvoering van de tien projecten van het Actieplan Veilig Ondernemen.
■	Dit project is een van de tien projecten van Agenda 2010. Met deze agenda wil de provincie Utrecht op korte termijn een concrete bijdrage leveren aan het wonen, werken en recreëren in de provincie Utrecht.

De overheid kan in België nog steeds niet in het Nederlands denken. Na het globaal plan (uit Frans plan global) van Jean-Luc Dehaene, wat in het Nederlands totaalplan had kunnen zijn, worden we nu dus geconfronteerd met de tien werven van Verhofstadt. - PD