|
| |
| |
| |
Kroniek
| |
GEM in Den Haag
Den Haag telt vele musea: het Mauritshuis, Beelden aan Zee, Museum Mesdag, het zijn maar enkele voorbeelden. Het GEM Museum voor actuele kunst en het Fotomuseum behoren beiden tot het Gemeentemuseum van Den Haag. Ook museum Escher in het Paleis maakt er deel van uit. Elk museum heeft een eigen locatie en een eigen beleid. De musea liggen in elkaars nabijheid aan de Stadhouderslaan, alleen het Eschermuseum is ondergebracht in wat de Hagenaars liefkozend ‘het Paleisje’ noemen, op het Lange Voorhout. Het GEM is evenals het Fotomuseum gehuisvest in een aparte vleugel, ooit in 1962 ontworpen door de Haagse architect Sjoerd Schamhart en eind 2002, na een verbouwing door bureau Benthem en Crouwel, heropend.
Het Gemeentemuseum ligt vlakbij. Door de constante afwisseling van tentoonstellingen is ook daar veel boeiends te zien. Voor wie nog energie over heeft na een bezoek aan het GEM!
| |
Het gebouw
De vroegere Schamhartvleugel van het Gemeentemuseum is opgetrokken in een andere stijl- en steensoort dan het gebouw van Berlage en is nu ook letterlijk losgekoppeld, doordat een corridor is verdwenen. Buiten staat een groot geel beeld van de jonge kunstenaar David Bade als signaal. Binnen strekken de ruimtes zich uit over verschillende verdiepingen, verbonden door trappen, liften en grote glazen deuren. Het Fotomuseum ligt gelijkvloers in de lengterichting met veel wandruimte en een kopzaal die uitkijkt op het Statenkwartier. Het GEM ligt daar dwars op met een aantal zalen op twee niveaus. Door een inventief gebruik oogt de indeling van het GEM iedere keer totaal anders. De nieuwe entree met hellingbaan geeft tevens toegang tot café Gember (de knipoog is duidelijk). Het ruime café-restaurant op de begane grond biedt door zijn glazen pui een schitterend uitzicht op de museumvijver en het karakteristieke Berlagegebouw. Bij zomerweer is het terras een druk bezochte plek.
| |
Actuele kunst op internationaal niveau
Het GEM mikt op een jong publiek en de openingen heten dan ook launch party. Maar dat wil niet zeggen dat oude- | |
| |
ren er niet komen, integendeel, het is een prachtige gelegenheid om te zien wat onder actuele kunst wordt verstaan op internationaal, nationaal en Haags niveau. Een diversiteit aan disciplines wordt in het beleid nagestreefd. Er waren dan ook in de afgelopen drie jaar veel spectaculaire exposities: grote videoschermen met werk van Hans Op de Beeck en zijn nagebouwd donker café aan de snelweg, trommelconcerten in een grote installatie van Chen Zhen, vloeren onder water met een smalle loopvlonder van Zeger Reyers, tekeningen op de wanden van Raymond Pettibon (te zien op de Documenta), Marcel van Eeden of Ricardo Brey.
Tentoonstellingen in het GEM t/m 2 april 2006
| |
Aline Thomassen, De ideale Moslimvrouw
Aline Thomassen (Maastricht, 1964) is een jonge Haagse kunstenaar die zich nauw verbonden voelt met Marokkaanse vrouwen. Ze heeft veel in Marokko gereisd, is daar hartelijk opgenomen en heeft het vrouwenbestaan van binnen uit leren kennen. De neerslag van die reizen in 2004 en 2005 hangt nu in het GEM, naast enig vroeger werk. Het zijn aquarellen in sterke belijning, soms op uitzonderlijk groot formaat. Geen realistische observaties, meer magische beelden die het innerlijk tonen, letterlijk naar buiten brengen, soms op schokkende wijze. Lichamen worden overwoekerd door plantaardige uitgroei, organen komen naar buiten zweven. De band tussen moeder en kind, een weerkerend thema, heeft soms iets zeer dierlijks. Aline Thomassen wil een vorm vinden om de geheime kracht van vrouwen en hun lichamen te verbeelden. De vloeiende waterverf levert schitterende kleuren, waarin het tekenachtige van haar stijl overheerst. Een ‘mengeling van schoonheid en rauwheid’, zoals zij zelf zegt.
| |
Moderne beeldcorrespondent.
Ten tijde van haar reis in 2004 op uitnodiging van de Haagse Artoteek, deed de kunstenaar dagelijks visueel verslag op haar website www.ikreisinjouwhoofd.nl. In het kader van een tentoonstelling van hedendaagse Nederlandse kunst in Marrakech maakt zij sinds eind 2005 regelmatig aquarellen in de Haagse Schilderswijk, als een spiegelbeeldige situatie. Deze werken worden toegevoegd aan de website maar ook aan de tentoonstelling in het GEM.
Twee bijzonder verzorgde publicaties van haar werken zijn verschenen, waarvan één met geluidscomposities op cd van haar reis- en levensgezel musicus Lázaro Tejedor.
| |
Claude Closky, Journal
Het geluid van de film Journal van Claude Closky (Parijs, 1963) is hoorbaar in het GEM-gebouw. Deze winnaar van de Prix Marcel Duchamp 2005 maakte een dagboek van 24 minuten, dat hij samenstelde uit ultrakorte fragmenten en geluiden die hij vond op het internet. De beelden zijn herkenbaar,
Aline Thomassen, z.t., aquarel en pastel op papier, 235 × 152
maar wisselen elkaar zo snel af dat er geen tijd is om ze te localiseren. De geluiden verduidelijken het beeld doordat ze passend (soms zelfs té passend) zijn: geruis van water bij een rivier, gedruppel bij regen, gesmak bij eten, geweerschoten en paradepassen bij een leger, muziekfragmenten enzovoort. Volgens Closky gaan zijn beelden over onze manier van kijken. Het is in ieder geval een wereld vol mediageweld en beeldterreur die we herkennen.
| |
Friso Keuris, Reportage van het Joegoslavië Tribunaal
Den Haag is voor velen verbonden met het Joegoslavië-Tribunaal, dat vlakbij het museum wordt gehouden. Als enige fotograaf kreeg Friso Keuris (Den Haag, 1963) gelegenheid om foto's te maken. In twee jaar maakte hij vijftig foto's, meest portretten; een selectie van twintig hangt bijeen in een ruimte van het GEM, als tijdelijke uitbreiding van het Fotomuseum.
| |
| |
Het zijn heldere, monumentale foto's, meestal en face genomen. Natuurlijk zijn daar de krachtige aanklager Carla Del Ponte, verschillende verdedigers en rechters te zien, maar ook een tolk, beveiligingspersoneel en een stagiaire. Het is fascinerend om hun fotoportretten tot in detail te bekijken. Karakter maar vooral ernst spreekt uit de gezichten. Een ernst die wordt ingegeven door het gewicht van dit historische proces.
| |
Haags Fotomuseum
De belangstelling voor fotografie is eind 20ste eeuw exponentieel gegroeid. Musea en galeries gingen meer aandacht aan fotografie besteden. Er ontbrandde een strijd om het Wertheim-legaat voor een toekomstig fotomuseum, maar midden in dat gewoel tussen Amsterdam en Rotterdam kondigde Wim van Krimpe, directeur van het Gemeentemuseum sinds 2000, de oprichting van een Haags fotomuseum aan (zonder legaat, maar met conservator), dat in december 2002 werd geopend met een zeer succesvolle overzichtstentoonstelling over Fotografen in Nederland.
Jaarlijks presenteert het museum minstens vier tentoonstellingen. Bekend werden onder meer die over het beeld van de dood in de fotografie Mortalis, de herontdekte foto's van Indianen van Edward Curtis en het oeuvre van Emmy Andriesse.
| |
Willem van de Poll, fotoverslaggever
Tot 5 februari 2006 is er een uitgebreid overzicht te zien van het oeuvre van Willem van de Poll (1895 - 1970) in samenwerking met het Nationaal Archief In Den Haag, dat de Collectie Van de Poll in 1996 verwierf. Het merendeel betreft vintageprints, dus oorspronkelijke foto's.
Deze niet zo bekende fotograaf werkte op bijna elk denkbaar terrein: hij was fotojournalist voor bladen als Panorama en Elsevier, maakte modereportages en reisverslagen. In de oorlog werkte hij als bedrijfsfotograaf voor Philips, daarna werd hij door Prins Bernhard gevraagd en fotografeerde naast hem de Bevrijding. Hij werd vooral bekend als huisfotograaf van de Koninklijke Familie. Hij reisde naar Nederlands-Indië en maakte reportages van strijdkrachten en repatrianten. Na de oorlog werd de staat Israël zijn grote passie, waarbij hij het lot van de Palestijnen niet vergat. Maar ook voor de oorlog reisde hij veel. Bijzonder zijn de foto's die hij maakte in 1934 van de drukke Joodse wijk, het latere het getto, in Warschau en van het binnentrekken van de Duitsers in Sudetenland in 1938.
Toch is hij geen harde fotograaf geweest, hij was links noch rechts in zijn opvattingen, anti-fascist én anti-communist. Bovenal is hij een verslaggever met een mild oog voor het menselijke en het documentaire. Een prachtige publicatie van de foto's is inmiddels verschenen. Via een beeldbank van het Nationaal Archief zijn nu ook meer dan 29.000 foto's te bekijken.
In een gedeelte van het GEM worden de aanwinsten van het Fotomuseum getoond. Een scala aan grote namen, technieken en visies, ook interessant voor hen die niet zo op de hoogte zijn van de ontwikkelingen in de fotowereld. Tot en met 2 april 2006.
Het is gelukt om het werk van de beroemde Loretta Lux naar Nederland te krijgen. In haar geconstrueerde of gemanipuleerde kinderportretten legt zij een verbinding tussen schilderkunst en fotoportretkunst.
Verder is er werk van de Haagse fotograaf Dirk de Herder en tijdgenoten (11/02/06-02/04/06.
Willem van de Poll, Black & white, foto, 1932
| |
Bibliografie
| Aline Thomassen, The ideal Muslim Woman, GEM, museum of contemporary art, Den Haag, 2005 ISBN 10: 90-6730-203-1 ISBN 13: 978-90-6730-203-6 |
Aline Thomassen, I travel in your head - Ik reis in jouw hoofd, Artoteek Den Haag en Museum Het Domein Sittard, 2004 ISBN 10: 9080724696 ISBN 13: 9789080724693.
Met 92 geluidscomposities op CD van Lázaro Tejedor. |
| Louis Zweers, Willem van de Poll, Terra, 2005. ISBN 90 58 97 47 15 |
| |
Adressen
| Gemeentemuseum, Stadhouderslaan 41, 2517 HV Den Haag, 0(031)70-3381111, info@gemeentemuseum.nl |
| GEM, Stadhouderslaan 43, 2517 HV Den Haag, 0(031)70-3381133, www.gem-online.nl - open: di-zo 12.00-18.00 uur |
Fotomuseum Den Haag, Stadhouderslaan 43, 2517 HV Den Haag, 0(031)70-3381144, www.fotomuseumdenhaag.nl
open: di-zo 12.00 - 18.00 uur |
Escher in het Paleis, Lange Voorhout 74, 2514 EH Den Haag, 0(031)70-4277730, www.escherinhetpaleis.nl
open: di-zo 11.00 - 17.00 uur |
| www.nationaalarchief.nl - Collectie Van de Poll |
|
|
Auteursrechtelijk beschermd