Neerlandia/Nederlands van Nu. Jaargang 107

[p. 14]

Kroniek
Vlaanderen 2002 OP WEG Identiteit Natievorming Solidariteit

Een terugblik

Een jaar na de plannen dienaangaande van Gui Celen (Marnixring) én van Marc Cels (ANV), in het feestjaar 2002, dus 700 jaar na de Guldensporenslag, vond het prestigieuze Internationaal Congres, getiteld Vlaanderen 2002, OP WEG: Identiteit, Solidariteit, Natievorming op 9 november 2002 plaats in de Universitaire Instelling Antwerpen. Deze bijeenkomst werd niet alleen georganiseerd door de twee hierboven genoemde verenigingen, al meteen vergezeld van de Orde van den Prince, het Verbond der Vlaamse Academici en de vzw Vlaanderen-Europa, maar ook door niet minder dan 31 bonden, kringen, kamers en comités allerhande. De uitgenodigde sprekers uit binnen- en buitenland behandelden het algemene thema vanuit vier brede invalshoeken: politiekinstitutioneel, economisch-sociaal, cultureel en wetenschappelijk-technologisch.

Er waren sprekers uit Ierland, Schotland, Wales en Baskenland, uit Genève, Berlijn, Londen en, vooral, uit Nederland, naast de 49 sprekers en voorzitters, waarbij elk van de 9 Rondetafels en de 2 plenaire sessies werd bemand door een verslaggever en door een technisch verantwoordelijke.

Dit congres zal ongetwijfeld ooit in de annalen van het Vlaamse verenigingsleven geboekt staan als een uniek en historisch moment.

Intussen wordt druk gewerkt aan de uitgave van een congresboek, dat alle potentie heeft om een standaardwerk te worden over de behandelde thematiek in dit congres. Een absoluut huzarenstukje: de deelnemers konden vertrekken mét een kopie en de besluiten van elke sessie! Het muzikale intermezzo werd verzorgd door ANV-Visser-Neerlandia-laureaat ‘Musica Nova’, een koor onder leiding van dirigent Roger Leens. Maar er klonk nog meer muziek. Na het congres woonde een 70-tal congresgangers een door de Marnixring Knokke georganiseerd concert bij in het Casino van Knokke van de laureate voor viool van de Koningin Elisabethwedstrijd. Een bus, geëscorteerd door politie (!), bracht alien veilig naar Knokke en weer terug naar Antwerpen. Achter dit evenement ging dan ook een sterke organisatie schuil: de stuurgroep bestond uit prof. dr. Jan de Groof, dr. Gui Celen, Jan Veestraeten en Daniël Petit (Marnixring), prof.dr. Matthias Storme (ook ANV Hoofdbestuurslid) en dr. Rita Wardenier (VVA), erenotaris Richard Celis, Eddy Bocklandt en Sooi Daems (vzw Vlaanderen-Europa) en ten slotte (Marc Cels in zijn ANV-voorzitterstermijn en) An De Moor voor het ANV en de Orde van den Prince.

Slechts één tegenvaller valt te noteren: de naar verhouding lauwe belangstelling van de pers.

Opmerkelijke standpunten

Het tegendeel daarvan was overigens het geval in sessie D1: ‘Identiteit - volk - natie’, waar moderator Guy Tegenbos (politiek redacteur De Standaard) de vertegenwoordigers van alle Vlaamse politieke partijen met elkaar liet debatteren. Te noteren is dat Bart De Weyer (NV-A), Ludwig Caluwé (CD&V), André Denys (VLD), Robert Voorhamme (SP.A) en Geert Van Cleemput het er allen over eens waren dat België geen zin of minstens geen toekomst meer heeft. Europa en Vlaanderen zijn de draagvlakken die de toekomst van het Vlaamse volk uitmaken. Over de weg die bewandeld moet worden, was er (helaas) geen consensus.

De taal is belangrijk en een bindende factor, maar zeker niet het enige criterium.

In een auditorium verder klonk het uitgangspunt van voorzitter dr. Els Ruijsendaal: te kijken of we, uitgaand van een gezamenlijk verleden als de Nederlanden of de Lage Landen, het als (economisch) Deltagebied van Europa in nieuwe tijden samen kunnen vinden. Volgens prof. dr. Annick Schramme is de toenadering tussen Vlaanderen en Nederland, in tegenstelling tot vroeger, pragmatisch van aard, vooral nu ook van Vlaamse zijde. Opmerkelijk vond ze dat de samenleving op het punt van de kunsten en andere culturele uitingen zelf de samenwerking zoekt. Prof. dr. Ludo Beheydt ziet de schrijftaal in onze landen naar elkaar toegroeien, maar hij maakt zich zorgen over het uiteenvallen van de gesproken taal. Het is te hopen dat Vlaanderen en Nederland, net als zij voor de taal gedaan hebben, nu kiezen voor een gezamenlijke cultuurpolitiek. Hiervoor droeg

[p. 15]

Paul Beugels (Orde van den Prince, Plan van Aanpak) vijf bouwstenen aan.

1.	de vorming en invoering van een Europees gerichte taalpolitiek als speerpunt van een gemeenschappelijk buitenlands cultureel beleid;
2.	de samenvoeging van een Taalunieverdrag en het Cultureel Verdrag tot een samenbindend taal- en cultuurverdrag van Europese snit;
3.	de oprichting van een Fonds voor de Nederlandse Taal en Cultuur in de Europese Unie, ter structurele financiering van de uitvoering van het krachtens het verdrag te voeren beleid;
4.	de verknoping van de Nederlandse en Vlaamse culturele en wetenschappelijke instituten met de docentschappen neerlandistiek aan universiteiten in Europese steden tot een netwerk dat dient als draagvlak en instrument van het bondgenootschap;
5.	de vestiging van een Europees Informatiecentrum van de Nederlandse taal en cultuur te Brussel, in ieder geval een ander ‘Huis der Nederlanden’ dan het voorstel van een commissie van wijzen aan de Vlaamse en Nederlandse regering voor een soort gesprekscentrum voor Europese cultuur.

Er werd meteen een stap gezet met de aanbieding, door Marc Cels, van een persbericht van een elftal culturele verenigingen aan de Vlaamse en Nederlandse openbare omroepen om structureel in het journaal het nieuws van ‘de ander’ te brengen: De Hele Delta in het Journaal (zie vorig bericht).

Deelnemers van het ANV, v.l.n.r. An De Moor, Els Ruijsendaal, Pim van der Meiden en Marc Cels.

In de middagsessie ‘Opvoeding en taal: de Bologna-akkoorden’ werd hierop dieper ingegaan. Véronique Volders vertolkte het standpunt van de Vlaamse Vereniging voor Studenten (VVS) als volgt: Het werken aan een Vlaamse identiteit is de basis voor het werken aan de Europese identiteit. Dit vertrekt van het lesgeven in het Nederlands en de goede kennis van de onderwijstaal, zowel bij de student als bij de docent. In het verdere curriculum moet het criterium voor een vreemde taal steeds een kwaliteitsverbetering zijn.

Tijdens het debat kwam ook naar voren dat het gebruik van vreemde talen in de opleiding niet zou mogen in het kader van de concurrentiestrijd, enkel op het vlak van het communicatieve. Het leggen van de bevoegdheid bij de universiteiten heeft in Nederland aangetoond dat er ontsporing kan ontstaan. Iedereen zag het belang in om het Nederlands als voertaal voor ons hoger onderwijs te behouden. Het is in die taal dat we in onze maatschappij moeten kunnen functioneren. Een gelijkaardige uitspraak kwam bovendien van de Franstalige UCL-professor Philippe Van Parijs die in vloeiend Nederlands verklaarde: ‘Wie zich voorgoed op een bepaalde plaats vestigt, moet de ‘deemoed’ hebben om de taal van dit gebied te leren. Dit is geen schande, maar de wijsheid zelf. Zonder taalterritorialiteitsbeginsel bestaat geen taalhomogeniteit.’

An De Moor