Neerlandia is het verenigingsorgaan van het ANV en is nu aan zijn 107de jaargang begonnen. In dit verbazingwekkend aantal jaargangen heeft het tijdschrift zich rustig aan ontwikkeld tot een blad in magazinevorm, dat fraai oogt en poogt de volledige ondertitel, ‘Nederlands-Vlaams tijdschrift voor taal, cultuur en maatschappij’, tot uitdrukking te brengen. Deze ondertitel geeft goed weer wat de uitgangspunten van het tijdschrift zijn. Taal staat daarbij voorop en dat zal met de komst van Nederlands van Nu nu ook heel merkbaar worden.
De vereniging zelf heeft de toevoeging aan de naam een aantal jaren geleden veranderd in ‘Internationale vereniging voor de Nederlandse taal en cultuur’. Daarmee heeft het blad het uitgangspunt en de vereniging het doel als ondertitel genomen. Het gaat natuurlijk allemaal om dezelfde instelling, die onder totaal andere omstandigheden bij de oprichting van het Algemeen Nederlands Verbond ook speelden.
Het ANV is een vereniging met een bestuur, leden, afdelingen en werkgroepen. Naast particuliere leden kent onze vereniging ook aangesloten verenigingen en stichtingen, die of gewoon lid zijn, of zijn aangesloten bij een werkgroep, die als meningsvormend platform dient voor onderwerpen als grensverkeer, taal, de Nederlandse aanwezigheid in de wereld, milieu enz.
Het ANV beheert een prijzenfonds, een documentatiecentrum en, de tijd staat niet stil, een webstek, www.algemeennederlandsverbond.org
Om de activiteiten en instellingen voor u op een rijtje te zetten hebben wij een samenvatting van onze gids als overzicht meegegeven aan deze aflevering. Daar staat echter niets in over de lange staat van dienst van het ANV. Daarom veroorloof ik mij op deze plaats een korte terugblik ter afsluiting van dit welkomstwoord.
Op 27 april 1895 richtte Hippoliet Meert het verbond op; in zijn woonplaats Gent kwam na de oprichting in Brussel de hoofdzetel! Toen in het Noorden, in Dordrecht, een soortgelijke vereniging bleek te zijn opgericht (door H.J. Kiewiet de Jonge), fuseerden beide verbonden (1898) en kwam het tot één Algemeen Nederlands Verbond met het zwaartepunt in organisatorische zin in het Noorden. Spoedig kwam daar een derde vestigingsland bij, Zuid-Afrika, en volgden afdelingen in andere landen (in vrijwel alle emigrantengemeenschappen in de wereld). Dat is nu niet meer zo, de echte organisatie en bredere aanwezigheid blijft beperkt tot Nederland, België en Zuid-Afrika, en elders zijn contactpersonen.
Het ANV van vandaag is als vereniging van oorsprong verweven met de toenmalige Vlaamse ontvoogdingsstrijd, met alle moeilijkheden en idealen zoals die indertijd gestalte kregen in de Vlaamse Beweging, die wat Hippoliet Meert betrof te herleiden was tot de Vlaamsgezinden die de eerste taalwetten toegepast wensten te zien. Het is een merkwaardige gedachte dat wij zo'n dikke honderd jaar later, verenigd in de Europese Unie, om dezelfde wetten vragen en het Nederlands als officiële taal in Europa erkend en toegepast wensen te blijven zien.
Vanuit de zonet geschetste grondhouding bouwen we in een moderne wereld, die er totaal anders uitziet dan die in 1895, maar die tegelijkertijd toch ook van dezelfde principes uitgaat en dezelfde problemen kent. Dat is een typering van traditie in de goede zin van het woord: het verleden niet conserveren, niet vasthouden, nee, het verleden meenemen op weg naar de toekomst, als inspiratiebron, als doorgaande lijn.
Het ANV van vandaag wil het beste uit onze cultuur helpen behouden, bevorderen en inbrengen in Europa, met respect voor elkaars cultuur. Andere culturen inspireren ons, helpen ons te kijken naar hoe wij bezig zijn, helpen ons naar onszelf te kijken, waardoor groei mogelijk is.
Door de grote veranderingen in Europa en de vestiging van een Europese bestuurslaag krijgen regio's die door de vorming van nationale staten bekneld raakten, weer de kans hun oorspronkelijke vorm en zelfstandigheid ten opzichte van de nationale staat te herwinnen. Dat proces is overal zichtbaar. De plaatselijke verschillen worden nu meer naar voren geschoven. Het regionationalisme lijkt op te komen als antwoord op een zekere unificatie, met alle bijbehorende verschijnselen. Ook in België is dat zichtbaar en door deze ontwikkeling zouden de cultuurverschillen tussen beide delen van ons taalgebied ertoe kunnen leiden dat gekozen wordt voor regionationalisme boven de natuurlijke samenwerking tussen Noord en Zuid. Met een dergelijke zelfgekozen gescheidenheid zouden wij ons taalgebied wel de slechtst denkbare dienst bewijzen. De kwaliteit van onze gezamenlijke taal optimaal houden is daarom de voortdurende zorg voor de Vereniging Algemeen Nederlands. De juiste voorwaarden daarvoor helpen scheppen is wat het ANV al sinds de oprichting nastreeft. Het is geen wonder dat ons beider tijdschriften elkaar hebben weten te vinden.
Wij hopen dat alle lezers zich thuis blijven voelen in dit verrijkte tijdschrift, dat voorziet in berichtgeving en meningsvorming op het Nederlandse taal- en cultuurgebied.
Auteursrechtelijk beschermd