Neerlandia. Jaargang 106

Kabinet Balkenende valt door ruzies en vetes
Het belletje van Bomhof en de Bentley van Heinsbroek
● Gerhard te Winkel

De raspessimisten die bij het eerste optreden van het kabinet Balkenende de ploeg geen lang leven voorspelden, zijn door de feiten meer in het gelijk gesteld dan ze hadden durven hopen. De politieke verslaggeving leek de laatste maanden wel op roddeljournalistiek.

Steeds ging het om de vraag wie er ruzie met wie had en welke verhoudingen er nu weer getroebleerd waren. De aandacht ging meer uit naar het belletje van minister Bomhof en de Bentley van minister Heinsbroek dan naar het beleid. Al dat gekissebis en geruzie heeft het aanzien van de Nederlandse politiek bepaald geen goed gedaan. Daar komt nog bij dat de LPF haar 1,6 miljoen kiezers ernstig in de kou heeft laten staan. Ze had de kans iets te veranderen en kwam niet verder dan ordinaire ruzies.

[p. 4]

Minister Heinbroek komt aan op het Binnenhof in zijn eigen Bentley

Records

Er zijn in politiek Nederland in 2002 records aan de lopende band gevestigd. Altijd speelden Fortuynisten daarin de hoofdrol. Nog nooit eerder is een nieuweling in de politiek met zoveel zetels de Tweede Kamer binnengedrongen als de L(ijst) P(im) F(ortuyn). Met 26 zetels legde zij prompt beslag op de tweede plaats na het CDA, dat als vanouds weer koploper geworden was.

Nog nooit eerder werd een nieuweling direct al tot regeringsverantwoordelijkheid geroepen. Verder had de Kamerfractie van de LPF binnen twee maanden al een scheuring achter de rug, toen twee leden voor zichzelf meenden te moeten beginnen. De ene ruzie was nog niet gesust of de andere diende zich al weer aan.

Nog nooit heeft een partij in een paar maanden zoveel fractieleiders versleten als de LPF. Herben kwam en Herben ging. Wijnschenk kwam en Wijnschenk ging. Zijn opvolger heette Herben. Toen deze weer actief dacht te worden, vertelde Balkenende hem dat de VVD en het CDA geen vertrouwen meer in het kabinet hadden.

De maat was vol toen ‘bevriende’ LPF-ministers niet langer door dezelfde deur konden. Bomhof had ruzie met Heinsbroek over de vraag wie de partij mocht leiden. Bomhof lag overigens toch al niet goed bij zijn collega's.

In de ministerraad maakte de LPF-minister er een gewoonte van om in zijn handen te klappen als hij vond dat er te lang gesproken werd over een onderwerp. Hij wilde verder met een ander agendapunt. De minister-president verbood hem in zijn handen te klappen. Daarop schafte Bomhof een belletje aan om het einde van de spreektijd te markeren. In zo'n sfeer is het moeilijk constructieve plannen te verzinnen.

Al dat gedoe werd altijd meteen via de media geventileerd. Alle LPF-ers hebben nooit nagelaten de indruk te wekken over superego's té beschikken en geen last te hebben van minderwaardigheidsgevoelens. Zij waren ook niet overtuigd van de waarheid van het gezegde om de ander uitnemender te achten dan zichzelf. En dat in een club die voor het eerst na jaren in het publiek weer uitgebreid over de handhaving van normen en waarden ging praten. Vervolgens ging een LPF-er met een fotograaf op de vuist en staken de LPF'ers elkaar in het openbaar een mes in de rug.

Zolang de ruzies nog buiten de deuren van de regering bleven, was er voor het kabinet nog geen vuiltje aan de lucht. De ruzies beperkten zich tot voor kort tot het bestuur met de fractie en tussen de fractieleden onderling. Het ene moment hadden ze ruzie, het volgende moment vertelden ze de pers dat ze weer vriendjes waren, maar een dag later zeiden ze alweer dat het toch nog hommeles was.

In de naam van Pim

En dat alles in naam van Pim die naam gemaakt had met de exacte opsomming van de puinhopen van acht jaar Paars. De Fortuynisten hebben in vijf maanden tijd zoveel puinhopen gemaakt dat Balkenende Hare Majesteit moest gaan vertellen dat verder regeren door zijn ploeg geen zin had.

Zodoende heeft de verkiezingskoorts in Nederland alweer toegeslagen en maakt politiek Nederland zich op voor de verkiezingen die medio januari 2003 gehouden zullen worden. De buis staat alweer bol van de prognoses en enquêtes. Daaruit blijkt dat de LPF weer een record zal vestigen. De LPF zou, als de verkiezingen nu gehouden zouden worden, nog 2 zetels van de 26 overhouden.

Overigens hebben zich meer dan 40 partijen bij de kiesraad aangemeld. Daar zit bijvoorbeeld een partij van FC Utrecht-supporters tussen, die boos op hun burgemeester Annie Brouwer zijn. Maar ook ontwaren we veel politieke kongsi's, die het enige ware gedachtegoed van Pim Fortuyn menen uit te dragen. Iedereen heeft z'n eigen Pim en bestrijdt de anderen te vuur en te zwaard.

Veel zoden zal dat volgens de peilingen niet aan de dijk zetten. Hun aanhang is op dit moment nihil. De kiezers hebben kennelijk de buik vol van deze nieuwe politiek en zoeken hun heil weer bij de oude politiek en de traditionele oude partijen. Nog een record: nu al blijken er minstens 4 lijsten mee te doen met de verkiezingen, waarvan de woordvoerders allemaal beweren dat zij alleen het erfgoed van Pim Fortuyn goed beheren.

Uit de prognoses valt op te maken dat de Nederlandse bevolking even geen trek heeft in snelle, goedgebekte en succesvolle jongens, wier favoriete voertuig een Bentley is. De Lijst Pim Fortuyn heeft voorlopig even afgedaan. Maar dat wil niet zeggen dat de problemen, die Fortuyn signaleerde, opgelost zijn en dat de onvrede is weggenomen.

Allemaal records in politiek Nederland dat de naam heeft (had?) degelijk en democratisch te zijn. Is dit het einde van deze saaie degelijkheid en het begin van een bananenrepubliek waar kleurrijke figuren altijd de boventoon voeren?

De buitenwacht heeft met grote ogen naar Nederland gekeken en de gebeurtenissen uitvoerig becommentarieerd.

[p. 5]

Guy Verhofstadt zag in de gebeurtenissen de bevestiging van de juistheid van zijn visie op het cordon sanitaire. Goed dat wij in België het Vlaams Blok buiten de regering gehouden hebben. De Belgische premier maakte echter de fout het gedachtegoed van Filip Dewinter en Pim Fortuyn op één lijn te zetten. Ik zie Dewinter nog geen allochtonen in zijn partij en fractie opnemen, wat Fortuyn wel gedaan heeft. Bovendien vergeet Guy dat het kabinet Balkenende het logische gevolg was van de verkiezingsuitslag. Een uitsluiting van de LPF, waarvan Verhofstadt een voorstander is, zou een klap in het gezicht van zo'n anderhalf miljoen kiezers geweest zijn, die hun vertrouwen op de LPF gebouwd hadden. Dat zou met recht een ondemocratische daad geweest zijn.

Opgaan, blinken, verzinken

Ondertussen is door het debacle van de LPF het onbehagen over de oude politiek niet weggenomen. Dat onbehagen is trouwens niet van vandaag of gisteren. Sinds de jaren 60 stonden er telkens weer nieuwe partijen op die politieke vernieuwing beloofden. D66, de Boeren- en ouderenpartij waren daarvan voorbeelden. Ze probeerden het ongenoegen van de burgers stem en inhoud te geven. Opgaan, blinken en verzinken was hun deel. Hun idealen zijn niet verwezenlijkt.

Nu dan de LPF de weg van alle politieke vlees lijkt te gaan, zou het dom zijn, als de oude politieke partijen nu zouden doen alsof de LPF een storm in een glas water geweest is. Willen zij inderdaad voorkomen dat Nederland een bananenrepubliek wordt, dan zullen zij moeten proberen te luisteren naar de burgers. Mocht het volk zich naar hun idee als een verwend kind gedragen en eisen stellen die de begroting verre te bovengaan, dan moet de politiek in gewone woorden duidelijk maken wat wel en wat niet kan. Alle jargon moet verboden worden. Ik wil nooit meer over procedures horen en andere incrowdpraat moeten aanhoren, zonder dat ik merk dat de regenten uit hun ivoren Haagse toren komen en echt met mensen die zij zeggen te willen dienen, in gesprek gaan. Niet om klakkeloos de wil van het volk uit te voeren, maar wel aan den lijve te ondervinden wat mensen beweegt. Dat zou pas echt in de geest van Pim Fortuyn zijn! Het zou de Nederlandse politiek zeer goed doen. Als de politici de signalen uit de samenleving zouden negeren, zullen er pas écht grote problemen ontstaan.