[Nummer 3]
Vooraf
Respect en openheid
• Guido Logie
De aandachtige lezer kan in een aantal interviews en artikelen in dit nummer opvallende parallellen ontdekken. Drs. J.L.M. Baartmans-van den Boogaart gaf onlangs de fakkel van algemeen voorzitter van het ANV door aan dr. Els Ruijsendaal. Op de algemene ledenvergadering in Bergen op Zoom blikte de scheidende algemeen voorzitter terug op negen jaar besturen: vijf jaar ANC, vier jaar ANV waarvan twee als algemeen voorzitter. ‘In ander vaarwater’ plaatste ik twee jaar geleden boven een interview met mevrouw Baartmans-van den Boogaart van de hand van toenmalig eindredacteur Mariken Oelen. Die kop sloeg op meerdere zaken. Met Baartmans-van den Boogaart trad een ervaren bestuurder pur sang naar voor en dat was voor een vereniging van het particulier initiatief toch wel wat nieuw. Baartmans-van den Boogaart had een uitgesproken visie. Ze wist waar de hobbels lagen - ‘belemmeringen naar inhoud én naar menselijke verhoudingen’, om haar te citeren - en dat het haar dure plicht was die weg te werken. Zoals het een manager past, bleef ze wat op afstand, wat niet betekent dat ze geen hart voor de zaak had. Wie haar een beetje kende, voelde haar omzichtige en handige ‘stuurvrouwskunst’. De samenwerking nam en neemt vele, soms zeer ver uit elkaar liggende vormen aan. Idem dito voor wat mensen ter zake bewoog en beweegt.
Ze ziet zichzelf als een overgangsbestuurder. Ook daar had dat ‘andere vaarwater’ betrekking op. Enerzijds waren ANC en ANV gefuseerd en ze had daar hard aan gewerkt. Die fusie betekende voor haar: verbreding, verjonging en vooral eensgezind de beide overheden tegemoet treden. Anderzijds was er het cultureel akkoord tussen Nederland en Vlaanderen (1995). Al duurde het even voor de Commissie Cultureel Verdrag op gang kwam, het was toch zonder meer duidelijk dat er voor de samenwerking Vlaanderen-Nederland nieuwe en andere tijden aanbraken. Tijden waarin de overheden méér werk zouden maken van goede nabuurschap. Baartmans-van den Boogaart schatte die evolutie goed in en besefte - wellicht eerder dan velen - dat die gevolgen zou hebben voor het particuliere initiatief. Het was zaak als ANV maximaal medewerking te verlenen aan de initiatieven van de Commissie. Van de andere kant drong een bezinning over de taken van het ANV in die veranderende context zich op.
Het algemeen voorzitterschap was voor Baartmans-van den Boogaart een functie naast vele andere, professionele, bestuurlijke, om van familiale verplichtingen maar te zwijgen. De vele goede contacten die ze voor en tijdens haar voorzitterschap op vele niveaus had - gedeputeerde voor Noord-Brabant, lid van de Raad voor Taal en Letteren, om er maar een paar te noemen - heeft ze kunnen benutten om rationeel en onbaatzuchtig de zaak van het ANV te dienen. En dat is geen geringe verdienste geweest. Dit soort zaken heeft vaak geen gezicht voor de leden van de organisatie maar het is wel onontbeerlijk. ‘Ik ben niet vaak maar wel op goede momenten aanwezig geweest, ook in Vlaanderen, om de verhoudingen te bevorderen door een respectvolle, open houding’, schreef ze. Een respectvolle, open houding als basis voor een duurzame, nuchtere en waar het kan hartelijke samenwerking.
Haar opvolgster, dr. Els Ruijsendaal, trekt die lijn door. Respect voor de eigen taal en cultuur is voor haar een absolute voorwaarde om respectvol en open met andere culturen en volkeren om te gaan. En die dialoog aangaan is voor haar een prioritaire taak van het ANV.
*****
Journalist Kees Middelhoff - vast medewerker aan dit blad - nam aan het begin van dit jaar afscheid als Nederlands correspondent van de VRT-radio. Bijna een halve eeuw was hij voor luisterend Vlaanderen dé stem uit Nederland. Prof. em. Marcel Janssens van de KU Leuven beschrijft in dit nummer wat Middelhoff voor Vlaanderen, en voor de samenwerking Nederland-Vlaanderen, heeft betekend. Middelhoff was een gedegen vakman. Kritisch afstandelijk, zoals het een journalist betaamt, volgde hij de gebeurtenissen in Nederland en Vlaanderen. Hij berichtte met grote kennis van zaken en probeerde zich zo goed mogelijk in te leven in de werkelijkheid van zijn toehoorders. Hij deed dat met groot respect voor de feiten. Zelf bleef hij zoveel mogelijk op de achtergrond. ‘Ik geloof niet in de objectiviteit van de journalistiek, wel in de totaliteit van de journalistiek’, zegt hij terecht. Wie een halve eeuw kritisch de actualiteit volgt, beseft de relativiteit der dingen beter dan wie ook en kent het belang van genuanceerd berichten. Getuigen was Middelhoff vreemd. Het enerzijds-anderzijds was zijn devies. Maar door zijn job zo goed mogelijk te doen - ‘iedere correspondentie was een bevalling’ - heeft Middelhoff een niet gauw te overschatten bijdrage geleverd aan de ‘verstrengeling’ van Nederland en Vlaanderen (zie interview). Voor die bijdrage, die veel groter mag heten dan die van menig ‘predikant van de samenwerking’, werd hij onlangs in Gent met de Orde van de Vlaamse Leeuw bedacht. Middelhoff was zeer verguld met de Leeuw die hij naar Hilversum mocht meenemen, maar vond toch dat die de hele ploeg van het nieuwsmagazine Actueel toekwam.
De gedegenheid van het journalistieke metier van Middelhoff staat in schril contrast met wat de Nederlandse kijkkast de laatste maanden bood inzake ‘informatie’ over, in dit geval, Vlaanderen. We bedoelen de programma's ‘Netvla’, en ‘Het Zwarte Schaap’ met als gast Paul Marchal. Journalist Gerhard te Winkel windt zich behoorlijk op over het dilettantisme van de makers van die uitzendingen. Het ontbrak hen, behalve aan vakmanschap, aan kennis van én respect voor het onderwerp dat ze behandelden: in casu Vlaanderen. Inderdaad, jammerlijk gemiste kansen!
Auteursrechtelijk beschermd