Neerlandia. Jaargang 103

[p. 31]

Standpunt
Schipper naast Mathilde (en naast Máxima)
●Michel Backaert

Het toeval heeft gewild dat de Nederlandse kroonprins Willem-Alexander en de Belgische kroonprins Filip allebei in de maand September 1999 regering en volk officieel op de hoogte brachten van hun relatie met respectievelijk Máxima Zorreguieta en Mathilde d'Udekem d'Acoz.

Wat prins Filip betreft, ging het om meer dan een relatie. De Belgische kroonprins, die wegens zijn verlegen en onbeholpen gedrag door heel wat Vlamingen erg familiair Flip of Fluppe werd genoemd, beweerde de ware en enige gevonden te hebben, en kondigde in één adem ook zijn verloving en huwelijk aan. Het is dan ook heel snel gegaan: het huwelijk had plaats op 4 december jongstleden.

Postzegel uitgegeven ter ere van het huwelijk tussen print Filip en Mathilde

Als een meute jonge honden gooiden de Belgische media zich op deze onverwachte, vette kluif. Zelfs de Vlaamse kranten serveerden een flinke portie opgeklopt vorstenhuisenthousiasme. De kwaliteitskrant De Standaard bracht op 11 September een kaderstuk op de frontpagina en een over drie pagina's uitgesmeerd dossier. We leerden o.m. dat het aangekondigde kroonprinselijk huwelijk met een Belgische jongedame zonder meer een primeur is voor het Belgische koningshuis. De vorige kroonprinsen van het Huis van Saksen-Coburg zochten en vonden hun huwelijkspartner immers in het, Europese, buitenland. Bovendien -tot overmaat van ramp, zullen Franstalige royalisten wellicht wanhopig hebben uitgeroepen- is Filips uitverkorene geen prinses, hertogin of gravin, maar ‘slechts’ een jonkvrouw.

Dat jonkvrouw Mathilde Belgische is, zou in het federale België een ernstig probleem kunnen vormen. Want een Vlaamse echtgenote van de Belgische kroonprins zou voor de Franstaligen wel eens niet acceptabel kunnen zijn, en een Franstalige echtgenote zou in Vlaanderen onaanvaardbaar blijken te zijn. Wie dacht dat dit potentiële probleem zou uitgroeien tot een reële hindernis van formaat, had buiten de waard, in casu de propagandamachine van het Belgische hof, gerekend. Met een nooit eerder geziene efficiëntie voerde de hofpropaganda jonkvrouw Mathilde ten tonele als een taalaseksuele, of beter nog, taalbiseksuele prinses in wording: haar familie is geworteld in Vlaanderen en Wallonië, en zelf zou ze perfect tweetalig zijn. De Franstalige en Vlaamse kranten namen deze hofinformatie gretig over, en weg was het probleem.

Inzake levensovertuiging was er zelfs geen vuiltje aan de lucht: Mathilde en haar familie zijn katholiek, zoals de leden van het Belgische vorstenhuis. Uiteraard sloofden het hof en Mathildes familie zich uit om Mathilde via de pers voor te stellen als gelukkige bezitter van alle mogelijke deugden: ze is jong (26 jaar) en beroepsactief (logopediste), ze zou opgewekt zijn, mooi, charmant, innemend, spontaan, ongedwongen elegant, werklustig, sociaal, oprecht geïnteresseerd in de mensen en hun bekommernissen, een ‘zeer sterk meisje’, enzovoort. Mathilde als vleesgeworden perfectie. Of zoals de reclamejongens het sloganesk zouden zeggen: perfectie heeft een naam: Mathilde! Die perfectie is totaal, nu we via de media vernamen dat Mathilde geen foute familieleden heeft.

De kroonprinselijke verloving haalde ook de Nederlandse pers. De kwaliteitskrant de Volkskrant wijdde er op 11 september een kaderstukje aan. ‘De media stellen met genoegen vast dat Mathilde een ideaal Belgisch profiel heeft.’, zo merkte de Brusselse correspondent van de krant op. Rob Gollin besloot zijn artikel in de Volkskrant van 14 September zo: ‘De hoop wordt uitgesproken dat de prins zo snel mogelijk zijn echtelijke verplichtingen vervult - “de

[p. 32]

voortzetting van de soort”’. En Jan Mulder beschreef in zijn CAMU-column (eveneens de Volkskrant van 14 september) over Mathilde de heel aparte uitspraak van het Nederlands die Mathildes oom hanteert. Mulder trakteerde de lezers op enkele (pseudo-)lyrische passages in verband met het archaïsch-poëtisch karakter van die uitspraak.

Naar aanleiding van de persvoorstelling van een, door een jonge Vlaming geschreven, biografie van koningin Paola, wierpen de Belgische media zich in oktober op een nieuwe vorstelijke kluif. Koning Albert II, zo kopten de kranten unisono, zou een buitenechtelijke dochter hebben. Twee dagen na de eerste vracht krantenartikels kwamen de kranten al met naam, voornaam en familiale achtergrond van de jonge vrouw. Daarop beschuldigden een Franstalige historicus en sommige Franstalige media ‘de Vlamingen’ ervan deze zaak met opzet nu in de pers te hebben gebracht om de pret van het kroonprinselijk huwelijk te bederven. Wat door de Vlaamse media ten stelligste werd ontkend.

Willem-Lex

Bij Filips Nederlandse collega Willem-Alexander is er -voorlopig ?- alleen sprake van een vaste relatie. Toch besprak Willem-Lex, zoals de Prins van Oranje soms vriendschappelijk wordt genoemd, zijn relatie al op 1 september met minister-president Wim Kok. De Rijksvoorlichtingsdienst verstrekte hierover een zeer korte (twee zinnetjes), officiële mededeling aan het Algemeen Nederlands Persbureau.

De uitverkoren jongedame, Máaxima Zorreguieta, is Argentijnse, en van katholieken huize. Dat laatste zou voor het, protestantse, Nederlandse vorstenhuis een probleem kunnen zijn. Máxima is tweetalig Spaans-Engels. Omdat ze het Engels vlot hanteert, is ze in het Engelsminnende Nederland bij voorbaat salonfähig. Maar recent werd duidelijk dat de Argentijnse Oranje-vriendin en het Nederlandse hof niet bij de pakken blijven zitten: Máxima volgt een cursus Nederlands, en wordt door een aantal professoren en vertrouwenspersonen wegwijs gemaakt in de politieke, culturele en sociale structuren en gewoonten van de Nederlandse samenleving.

Ander mogelijk probleem is het feit dat zij de dochter is van een foute vader. Vader Zorreguieta was minister in de Argentijnse regering ten tijde van dictator generaal Videla. De meeste fracties in de Tweede Kamer lieten weten dat Máxima niet mag worden afgerekend op het foute verleden van haar vader. Maar de fractiewoordvoerders van GroenLinks en SP vonden dat, als de relatie wordt omgezet in een verloving en huwelijk, Máxima expliciet afstand zou moeten nemen van het Argentijnse Videla-bewind. Opvallend is dat de foute vader in heel wat Nederlandse media werd opgevoerd als een groot probleem. Het veelkoppige monster van de Nederlandse sociaal-politieke correctheid manifesteerde zich dus opnieuw. Uiteraard is een gezonde dosis streven naar correct gedrag een positieve reflex. Maar als een samenleving decennialang systematisch alles wat zelfs maar een schijn van incorrectheid heeft, zonder objectief onderzoek bij voorbaat afwijst, veroordeelt en isoleert, dan verwordt de oorspronkelijke positieve houding tot een obsessie. Als personen, ideeën, doelstellingen van verenigingen en publicaties op die manier geen kansen krijgen, verkleint het sociaal-democratische gehalte van de samenleving, die dan, geregeerd door angst voor alles wat niet correct is of zou kunnen zijn, verstart en verzandt in immobilisme.

Willem-Alexander is met zijn probleemrijke Máxima niet aan zijn proefstuk toe. Zijn vorige vaste vriendin, Emily Bremers, bezorgde hem ongewild twee knapen van Problemen. Emily's ouders hadden, zoals heel wat andere kapitaalkrachtige Nederlanders, het voor hen fiscaal onvrien- delijke Nederland verlaten en zich in de groene Antwerpse Kempen gevestigd. Foute ouders dus, want bepaald geen voorbeelden van Nederlandse burgerzin. Het grootste probleem was echter te vinden in de persoon van Willem-Alexanders moeder, koningin Beatrix, die, althans volgens de Nederlandse pers in de jaren 1995-1998, de Emily-boot probeerde af te houden en het meisje maar zeer zelden uitnodigde op feestjes van de koninklijke familie.

Maar alle gekheid op een stokje: de kroonprinsen der Lage Landen zijn ook maar mensen, met hun talenten en fouten, hun meevallers en tegenslagen, hun hoop en frustraties, de levenslange spanning tussen droom en realiteit. Laten we deze jonge mensen veel krediet en volop kansen geven, en, of we nu royalisten of republikeinen zijn, hen als onze medemensen veel geluk wensen met hun relatie of huwelijksleven.

Aflevering van de succesvolle Sigmundstrip in de Volkskrant.