Neerlandia. Jaargang 103

[p. 28]

Kroniek

Aan de kroniek werkten mee: Guido Logie, Rik Nauwelaerts en Hugo Meert.

Cultuur

Vijftig jaar culturele betrekkingen Vlaanderen-Nederland

‘De romantische gedrevenheid over de culturele integratie Vlaanderen-Nederland is vervangen door zakelijkheid. Vele dromen uit de jaren zeventig en tachtig zijn begraven.’ Dat besloot Annick Schramme, die onlangs aan de Universiteit Antwerpen (Ufsia) promoveerde tot eerste (*) doctor in de geschiedenis, op het thema ‘Vlaanderen en zijn grote buitenland’. Zij voerde daarover het woord op een bijeenkomst in het Hof Van Liere (Ufsia) te Antwerpen op 28 mei, getiteld Vijftig jaar culturele betrekkingen tussen Vlaanderen en Nederland.

Deze middag werd georganiseerd door de rector van de Ufsia, Universiteit Antwerpen en de Vriendenkring Johan Fleerackers. Het werd onder auspiciën van de Commissie Cultureel Verdrag Vlaanderen-Nederland gehouden.

Tot de aanwezigen behoorden de toenmalige Vlaamse minister-president, Luc Van den Brande, en de Nederlandse minister van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap, Loek Hermans.

De tweejaarlijkse Prijs van de Vlaamse Gemeenschap Johan Fleerackers werd eveneens op deze middag overhandigd, na een inleiding namens de jury van prof. dr. Jan De Groof.

Uiteraard werd daarbij aandacht besteed aan de betekenis van de veel te vroeg overleden Johan Fleerackers (1931-1989). Ondermeer als kabinetchef van de opeenvolgende ministers van cultuur profileerde hij zich als grote voorvechter van de culturele integratie Vlaanderen-Nederland. Hij was de typische exponent van een generatie met een passie voor de eenheid van de Nederlandse cultuurgemeenschap. Fleerackers koesterde het ideaal dat Nederland en Vlaanderen in een Hoge Raad van de Nederlandse cultuur zouden samenwerken, waarmee beide landen hun culturele positie in de wereld zouden kunnen verbeteren. Dit plan werd in 1962 voorgesteld door de Gemengde Commissie van het Cultureel Verdrag. De toenmalige minister-adjunct voor Nationale Opvoeding en Cultuur Van Elslande stond hier positief tegenover. Volgens minister Hermans zou een dergelijk orgaan de algemene culturele integratie met Nederland ten goede komen.

Minister-president Van den Brande onderstreepte met een citaat van Fleerackers diens gedrevenheid: ‘De kleine cultuurgebieden zullen zich uit strategisch oogpunt aaneen moeten sluiten om, als er een Europees cultureel verdrag komt, hun stem te laten horen en hun eisen in te brengen in de samenstelling van het verdrag.’

De Johan Fleerackers-prijs van de Vlaamse Gemeenschap werd toegekend aan de hoogleraren Frits van Oostrom en Frank Willaert: een Nederlandse en een Vlaamse mediëvist, die met een zelfde overtuiging de Nederlandse taal en cultuur vanuit hun geschiedenis ontsluiten voor een breed publiek.

(*) Voor de universiteit Antwerpen was dat een primeur, want Annick

Johan Fleerackers

Schramme heeft als eerste gebruikgemaakt van de mogelijkheid om te doctoreren voor een inter-universitair samengestelde jury, hoewel er in Antwerpen (nog) geen licenties geschiedenis bestaan. (RN)

Vlaams Centrum voor Volkscultuur van start

In aanwezigheid van voormalig Vlaams Cultuurminister Luc Martens vond op 10 maart de installatievergadering plaats van het Vlaams Centrum voor Volkscultuur. Het Vlaams decreet van 27 oktober 1998, dat de erkenning en subsidiëring van organisaties voor volkscultuur en de oprichting van het Vlaams Centrum voor Volkscultuur behelst, voorzag in de oprichting van zo'n centrum.

In zijn toespraak benadrukte de minister dat met de oprichting van

[p. 29]

het centrum, aan de deskundigheid en de vrijwilligheid een professioneel kader wordt gegeven. Met het in dienst nemen van vier voltijdse personeelsleden kan ook de achterstand tegenover Nederland en Wallonië weggewerkt worden.

Voorzitter van de bestuursraad is prof. dr. Stefaan Top, ondervoorzitter van de werkgroep Volkscultuur van het ANV, en ondervoorzitter is Sylvie Dhaene, conservator van het Volkskundemuseum te Gent. De overige leden van de bestuursraad zijn Paul Catteeuw (penningmeester), Eric Devroede (secretaris) en Marit Gypen als deskundigen voor het volkscultureel verenigingsleven en Willy De Zutter, Eddy Tielemans, Patricia Vansummeren en Henri Vannoppen als deskundigen voor de wetenschappelijke werkzaamheden.

In de overeenkomst, die werd afgesloten tussen de Vlaamse Gemeenschap en de vzw Vlaams centrum voor Volkscultuur, worden voor het nieuwe centrum onder meer de volgende opdrachten voorzien:

-	technische adviezen formuleren;
-	deelnemen aan stuurgroepen in het kader van wetenschappelijk onderzoek op het gebied van volkscultuur;
-	voorstellen formuleren i.v.m. wetenschappelijk onderzoek;
-	jaarlijks uitgeven van een volkskundige bibliografie als voortzetting van het Jaarboek van de Koninklijke Belgische Commissie voor Volkskunde (KBCV);
-	uitgeven van een tijdschrift met relevante informatie over volkscultuur en over de eigen activiteiten en projecten;
-	voortzetten en uitbreiden van de contacten van de KBCV met binnen- en buitenlandse universiteiten en wetenschappelijke instellingen, met aandacht voor wat zich in Nederland op het gebied van de volkskunde voordoet;
-	instaan voor een eigen toegankelijke informatie- en documentatiedienst:
-	advies verlenen over mogelijke subsidiëring van publicaties inzake volkscultuur;

Het ANV wenst het Vlaams centrum voor Volkscultuur veel succes.

Vlaams Centrum voor Volkscultuur Gallaitstraat 76

1030 Brussel

Tel. [phone]

Fax [phone]

(RN)

Critici bekronen Onafhankelijk Toneel

In het Nederlandstalige theaterlandschap bekleedt het Onafhankelijk Toneel uit Rotterdam een heel aparte plaats, omdat het actief is op het gebied van zowel dans, toneel als opera en zich, in het spoor van Jan Fabre, ook waagt aan spektakelexperimenten met beeldende kunst. Al ruim een kwart eeuw doet het Rotterdamse gezelschap zijn naam alle eer aan. De unieke positie wordt nu bevestigd door de Kring van Nederlandse theatercritici (KNT). Die heeft zijn Prijs van de Kritiek 1999 toegekend aan het Onafhankelijk Toneel, met een bijzondere vermelding voor Mirjam Koen, een van de initiatiefneemsters en artistiek een van de drijvende krachten achter de groep.

De KNT kent de prijs toe aan Mirjam Koen, omdat zij in 1999 een zware stempel heeft gedrukt op de voorstellingen van het Onafhankelijk Toneel. Samen met Gerrit Timmers tekende ze voor de regie van de opera Rosalinde en regisseerde zij De Woudduivel, de mooiste Tsjechov-enscenering van het afgelopen seizoen.

Onafhankelijk Toneel Rotterdam werd in 1972 opgericht door Jan Joris Lamers, Edwin de Vries, Fred van der Hilst, Gerrit Timmers en Mirjam Koen. Sinds kort zit ook danser-choreograaf Ton Lutgerink in de artistieke staf. Volgens de KNT worden de voorstellingen van het Rotterdamse gezelschap gekenmerkt door een grote diversiteit, niet alleen op het gebied van de onderscheiden media (opera, toneel, dans, beeldende kunst) die worden gehanteerd. Het Onafhankelijk Toneel doet ook geregeld een beroep op allochtone acteurs en dansers. Zo maakt Gerrit Timmers volgend seizoen een Othello met een bijna volledige Marokkaanse rolbezetting.

De Prijs van de Kritiek 1999 bestaat uit een penning, ontworpen door Gijs Assmann. (HM)

Huis der Nederlanden

Bij notariële akte van 17 februari 1998 werd de stichting ‘Vrienden Huis der Nederlanden’ opgericht. De stichting is een zusterstichting van de in Amsterdam gevestigde Willem de Zwijgerstichting. Het Huis der Nederlanden ligt in Kaapstad. De ‘amptelike opening’ ervan vindt plaats op 20 oktober 1999. De volgende personen zullen er het woord voeren: Maarten Cohen Stuart, voorzitter De Zwijgerstichting; Carl Niehaus, ambassadeur van Zuid-Afrika; Herman R.R.V. Froger, ambassadeur van Nederland; Luc K.W. Teirlinck, ambassadeur van België; Anneke van Niekerk, voorzitter Stichting Huis der Nederlanden. Daarna: ‘Gaste word deur die seremoniemeester genooi om southappies, wyn, bier en vrugtesap te geniet in die koffieruimte.’

Secretaris van de Stichting Vrienden Huis der Nederlanden is oud-algemeen secretaris van het ANV, J.L.M. Kits Nieuwenkamp. Lid van het bestuur is ook Herman Suykerbuyk. (GL)

[p. 30]

Ivo Van Hove ruilt Eindhoven voor Amsterdam

De ‘Vlaamse golf’ mag dan stilaan uitdijen, toch duiken er nog geregeld fenomenen op die de kracht ervan onderstrepen. Een roller in deze beweging is ongetwijfeld Ivo Van Hove. Hij verliet tien jaar geleden het Vlaamse toneelgezelschap De Tijd om de leiding te nemen van het Zuidelijk Toneel in Eindhoven. Die opdracht combineert hij nu al twee seizoenen met de functie van artistiek leider van het Holland Festival. Eigenlijk moeten we ‘combineerde’ schrijven. Want de Vlaamse theatermaker heeft besloten om Eindhoven te verlaten en naar Amsterdam te verhuizen. Daar krijgt hij vanaf 2001 de artistieke leiding van Toneelgroep Amsterdam (TGA), op dit ogenblik het grootste theater-gezelschap van Nederland. Hij volgt er stichter en artistiek-theatraal geestesgenoot Gerardjan Rijnders op. Het bestuur van TGA koos voor Ivo Van Hove om ‘zijn artistieke kwaliteiten als regisseur én de manier waarop hij functioneert in internationale netwerken’. Bij de overweging om op het aanbod in te gaan zal Ivo Van Hove zich ongetwijfeld mede hebben laten overtuigen door de plannen van Amsterdam om tussen de Stadsschouwburg en uitgaanscentrum De Melkweg een tweede theater te bouwen. Dat theater zou vooral door TGA bespeeld worden.

Het bericht van zijn vertrek is in Eindhoven hard aangekomen. Gedurende de afgelopen tien jaar heeft Ivo Van Hove immers zijn (onuitwisbare) stempel op het Zuidelijk Toneel gedrukt. Een woordvoerder omschrijft het als volgt: ‘Voor Ivo is het geweldig, maar wij blijven beduusd achter.’ Vooral omdat nu al vaststaat dat de regisseur ook zijn vaste scenograaf Jan Versweyveld meeneemt naar Amsterdam.

Of Ivo Van Hove de leiding van TGA zal blijven combineren met zijn functie van artistiek directeur van het Holland Festival, moet nog uitgepraat worden. Uit een eerste reactie van de betrokkene blijkt wel dat hij de combinatie het liefst zou voortzetten. Hij heeft er wel aan toegevoegd dat, ‘als hij moet kiezen, hij beslist voor Toneelgroep Amsterdam zal opteren’. (HM)