Neerlandia. Jaargang 102

[p. D 17]

Vlaams schrijversduo wint Visser-Neerlandia Dramaprijs 1998
Vakmanschap bekroond
● Hugo Meert

‘Het Algemeen-Nederlands Verbond heeft de ANV-Visser-Neerlandia Dramaprijs 1998 toegekend aan het Vlaamse schrijversduo Guy Bernaert en Luk Van Brussel. Uit 22 inzendingen van Nederlandse en Vlaamse schrijvers koos de jury, bestaande uit Hugo Meert, Nico Hiltrop en Michel De Sutter, voor Slotgevallen. De jury bekroonde dit werk omwille van de originele manier èn de humoristisch volgehouden stijl van de kroniek van het leven op een kasteel anno 999, waarbij de “fin de siècle”-sfeer van 1999 op een boeiende, en radiofonisch voldragen wijze op de korrel wordt genomen.’ Dit communiqué werd op I oktober 1998 door het ANV-bestuur de wereld ingezonden. De prijs ten bedrage van fl. 12.000/225.000 BF werd op 28 november 1998 uitgereikt in Maastricht. Bij die gelegenheid kregen ook de laureaten inzicht in de wijze waarop hun werk uiteindelijk bekroond werd.

Voor 1998 had het bestuur van het ANV met betrekking tot de tweejaarlijkse Dramaprijs een eerder ongewone opdracht uitgeschreven. Door het beurtrolsysteem, waarbij afwisselend een toneelstuk, een televisiedrama en een hoorspel aan de orde zijn, was

Luk van Brussel

voor deze laatste editie van de twintigste eeuw het medium radio aan de orde. Daarbij verkoos het ANV-bestuur niet voor een doodgewoon luisterspel, maar voor de uit Engeland overgewaaide formule van langlopende dramareeks met dagelijkse

Guy Bernaert

afleveringen. Deze formule, die van oorsprong bedoeld was als informatief-educatieve reeks voor landbouwers, wordt in omroepkringen ‘radiosoap’ genoemd. Omwille van de negatieve bijklank van het woord ‘soap’, dat bij de doorsnee mediage-

[p. D 18]

bruiker bedenkingen oproept over minderwaardige kwaliteit en/of stijlloos bandwerk, werd dan ook gekozen voor de omschrijving ‘langlopende hoorspelreeks met dagelijkse afleveringen’.

Uiteraard kon van de inzenders niet geëist worden dat zij een volledige reeks zouden schrijven. Daarom werd de opdracht beperkt tot een ‘ontwerp van de dramareeks met een uitgewerkte arena- en personageomschrijving, een synopsis van een vijftiental afleveringen en drie uitgewerkte scenario's’.

Bij het lezen van de (slechts) 22 inzendingen, ongetwijfeld het gevolg van de ongewone opdracht, bleek al gauw dat heel wat inzenders, zowel uit Nederland als uit Vlaanderen, niet echt vertrouwd waren met het genre.

Er zaten dan ook behoorlijk wat aardige, spannende, maar traditionele hoorspelreeksen tussen, die na vijftien afleveringen mooi afgerond waren.

Deze hoorspelauteurs beseften kennelijk niet dat het aantal afleveringen van het bedoelde ‘langlopende’ radiogenre, meestal in de duizendtallen gaat.

Voor de uiteindelijke deliberatie bleven er toch nog acht volwaardige finalisten over. Zij werden aan een grondige evaluatie onderworpen. Eén ontwerp stak daar met kop en schouders bovenuit. Slotgevallen van ‘Wamba de zeventiende’ zou het uiteindelijk ook halen.

Toen na afloop onthuld werd wie achter het pseudoniem ‘Wamba de zeventiende’ schuilging, waren de juryleden niet echt verbaasd. Guy Bernaert en Luk Van Brussel zijn immers ervaren hoorspelschrijvers en hebben, behalve enkele merkwaardige singles en minireeksen, allebei ook ettelijke afleveringen geschreven voor de VRT- radiosoaps Het Koekoeksnest’ en Taxi Maxi. Zij kennen dus het klappen van de zweep. En dat was voelbaar in Slotgevallen, waarmee het schrijversduo uiteindelijk de prijs in de wacht heeft gesleept.

Fin de siècle

Slotgevallen, waarbij ‘slot’ gelezen kan worden als ‘kasteel’ en als ‘einde’, in dit geval van een eeuw, is een quasi historische, maar cabaretesk-humoristisch uitgewerkte kroniek van het leven op een kasteel anno 999. De auteurs beschrijven in een licht-ironiserende, vaak stripachtige stijl een aantal gebeurtenissen aan het einde van de tiende eeuw. Het ‘fin de siècle’-gevoel van 1.000 jaar geleden maakt het geheel bijzonder herkenbaar voor een hedendaags publiek. De kracht van het idee schuilt dan ook in niet geringe mate in de actuele waarde van de gebeurtenissen, die zich net zo goed vandaag zouden kunnen afspelen.

De auteurs zijn er in geslaagd, mede door een frisse, grappige dialoog, alle situaties auditief uit te werken. De zowat tien dragende personages, die af en toe doen denken aan Vandersteen-stripfiguren, zijn voldragen en houden dan ook haast onuitputtelijke drama-mogelijkheden in zich. De afleveringen, die we al konden lezen, zijn bovendien dramaturgisch uitstekend opgebouwd en moeiteloos radiofonisch te realiseren.

En de auteurs?

Bij deze ‘bekroning van vakmanschap’ rijst natuurlijk de vraag of het auteursduo verwacht had deze prijs te ontvangen? Guy Bernaert had alvast gehoopt ‘tot de nominaties te behoren’, terwijl Luk Van Brussel iets verder bleek te gaan in zijn verwachtingen: ‘Ik vond, en vind, het een mooi product en ik was er haast van overtuigd dat er ten minste een vermelding inzat’.

Hoe is het idee gegroeid?

‘We zijn eigenlijk al jaren met dit idee bezig. Oorspronkelijk was het bedoeld als televisiereeks. Maar opdrachtgever VRT haakte af. Toen we hoorden van de nieuwe VN-Dramaprijs, hebben we het idee weer bovengehaald. In de bewerking van visueel naar auditief, waar we toch nog zo'n zes maanden zoet mee waren, is er, naast enkele nieuwe personages, ook de millenniumgekte bijgekomen.’

Wat verwacht u, buiten het financiële bedrag, nog van deze prijs?

‘We hopen dat de belangstelling, die nu al gebleken is van de kant van VRT-Radio 1, concreet vruchten zal afwerpen, en dat er ook vanuit Nederland interesse mag komen voor radio-soap in het algemeen en ons product in het bijzonder. Wat onze Slotgevallen betreft, blijven we geloven in de mogelijkheid om met dit quasi-historische gegeven in te spelen op de brandende actualiteit van vandaag.’

Hoe zijn julie samen achter de tekstverwerker terechtgekomen?

‘We hebben lang op dezelfde school gewerkt. Daar bleek onze gezamenlijke belangstelling, eerst voor theater, nadien voor radio en televisie. Nu we het onderwijs verlaten hebben en ons uitsluitend met schrijven bezighouden, zijn we collega's gebleven.’

Het samenwerkingsverband heeft al enkele merkwaardige drama's opgeleverd, zowel voor televisie als voor de radio. Wij kijken alvast uit naar de uitzending van de eerste aflevering van Slotgevallen, liefst gelijktijdig in Vlaanderen en Nederland, en hopen dat deze quasi-historische, maar alleszins cabareteske radio-soap een heel lang etherleven beschoren zal zijn.

Hugo Meert is voorzitter van de ANV-Visser-Neerlandia Dramaprijs. Hij doceert ‘dramaturgie’ aan de Katholieke Hogeschool Limburg en ‘toneelgeschiedenis’ en ‘scenario’ aan de Erasmus Hogeschool Brussel. Na ruim 20 jaar verbonden te zijn geweest als toneeirecensent en mediajournalist bij ‘Het Laatste Nieuws’, verzorgde hij als cultureel medewerker hoofdzakelijk toneelrecensiewerk voor Radio 1 en Radio 2.