Neerlandia. Jaargang 102

[p. 44]

ANV-Nieuws
Grensoverschrijdende samenwerking:
de enquête
● Helga De Baets

Op 19 april 1997 had in Roosendaal de Rondetafelconferentie Grenzeloze samenwerking? plaats, georganiseerd door het ANV en Benego. Deze dag gaf op vele manieren een nieuw elan aan de samenwerking: de werkgroepen kregen een nieuwe impuls en ontplooiden allerlei interessante initiatieven, en er werd een enquête georganiseerd. De resultaten zijn beschikbaar. Hieronder een korte samenvatting.

Het ANV stuurde een enquêteformulier naar alle contactpersonen van de structuren en projecten uit de Inventaris van de Nederlands-Vlaamse samenwerking in de grensstreek, die opgemaakt werd met het oog op de Rondetafelconferentie, met een aantal vragen over hun ervaringen en verwachtingen inzake de grensoverschrijdende samenwerking. Er werden in totaal meer dan 300 formulieren verstuurd. Begin november 1997 werden de binnengekomen formulieren verwerkt. Hierna volgde een

[p. 45]

J. Baartmans, voorzitster ANV-Nederland, aan het woord op de Rondetafelconferentie in Roosendaal

tweede ondervragingsronde, dit keer per telefoon en per fax. De resultaten van de tweede telefonische ronde bevestigden die van de schriftelijke. In totaal werd een respons van 23,51% behaald.

De ANV-Benego-inventaris van de samenwerking in de grensstreek geeft een duidelijk overzicht van de concrete Vlaams-Nederlandse samenwerking aldaar. Met de resultaten van de ANV-enquête leert men de ervaringen en de verwachtingen van de rechtstreeks betrokkenen bij die samenwerking kennen. Het geheel is buitengewoon interessant en boeiend. Bovendien levert het ANV daardoor nogmaals het bewijs dat het werkelijk zicht heeft op de Vlaams-Nederlandse samenwerking ‘in het veld’ en dat het weet wat daar werkelijk leeft.

Enkele conclusies

Degenen die rechtstreeks betrokken zijn bij de concrete grensoverschrijdende samenwerking, ervaren dat er nog altijd allerhande verschilpunten bestaan tussen Vlaanderen en Nederland, verschillen die een hinderpaal vormen voor de samenwerking. Het is ook duidelijk dat er altijd verschillen zullen blijven bestaan. Maar aan de beleving ervan valt wel iets te doen. Het is immers van belang om



met die verschillen te leren leven.

Maar daarvoor moet men ze echter wel kennen.

Hier hebben het ANV en de werkgroepen van het ANV een belangrijke rol te vervullen: contacten organiseren en zorgen voor wederzijdse kennismaking. Onbekend maakt immers onbemind. Met instellingen is het soms moeilijk zaken doen. Als men er echter in slaagt om met de mensen van de betrokken instellingen in contact te komen, is men vaak al halverwege de oplossing.

Opvallend is dat er geen eenduidig antwoord gekomen is op de vraag of er een meldpunt voor de problemen inzake grensoverschrijdende samenwerking noodzakelijk is. Men kan zich afvragen of het opportuun en efficiënt is om op dat gebied alle initiatieven aan de overheid over te laten. Het ANV zou per doelgroep of werkveld kunnen nagaan welke behoeften en verwachtingen er zijn om te komen tot informatie-uitwisseling of dienstverlening via een of ander instrument.

Voor een meer gedetailleerde ‘ontleding’ van vragen en antwoorden verwijs ik naar het kadertje.

De algemene conclusie kan zijn dat er vooral belangstelling is voor samenwerking en activiteiten in het betrokken vakgebied. Dat verklaart wellicht ook de lauwe reactie voor een overkoepelend meldpunt voor problemen en het overwegend vasthouden aan

[p. 46]

de bestaande structuren van grensoverschrijdende samenwerking. In het betrokken vakgebied verloopt alles redelijk naar wens, met uitzondering van de praktische en financiële ondersteuning van de overheid.

Het ANV en de werkgroepen hebben een belangrijke rol op het gebied van het organiseren van contacten tussen de betrokkenen en op het gebied van het verstrekken van informatie en van het mensen warm maken voor de samenwerking. Uit de enquête blijkt immers dat op die terreinen de praktijk niet beantwoordt aan de verwachtingen van de betrokkenen. Vooral elkaar informeren over de initiatieven die worden ontplooid op elkaars werk- of vakgebied is van belang: om overlappingen te voorkomen, om van elkaar te leren, om begrip op te wekken voor verschillen en om te voorkomen dat er tegenstellingen ontstaan.

Helga De Baets is voorzitter van de stuurgroep Rondetafelconferentie

Vragen en antwoorden nader bekeken

De eerste vraag van de enquête betreft de ervaring met de wettelijke, juridische of bestuurlijke verschilpunten tussen Nederland en Vlaanderen. Wat hierbij vooral opvalt, is het verschil in beleving tussen de ondervraagde Vlamingen (46,67% beschouwt deze verschilpunten eerder als vervelend) en Nederlanders (41,46% ziet deze verschilpunten meer als een belangrijke hinderpaal).

‘Vindt u dat de samenwerking met uw Nederlandse, respectievelijk Vlaamse collega's vlot verloopt?’ is de tweede vraag. Alhoewel een belangrijk percentage Vlamingen en Nederlanders die samenwerking als vlot ervaart (40,84%), is er nog een groot percentage Nederlanders (26,83%) dat de samenwerking als minder vlot beschouwt.

Algemeen gesteld, worden voornamelijk de culturele, organisatorische en structurele verschillen als problematisch ervaren.

De derde vraag luidt als volgt: ‘denkt u dat een meldpunt of informatiepunt voor problemen een oplossing biedt?’ Dit is een belangrijke vraag voor het ANV en voor de verhouding tussen de privé-initiatieven en de overheid. Het aantal voor- en tegenstanders van een dergelijk meldpunt ligt dicht bij elkaar (resp. 39,44% en 42,25%). Wel valt het op dat de voorstanders voornamelijk naar de overheid kijken en dat men per materie een ander meldpunt aangeeft. Opvallend is ook dat men een belangrijke rol weggelegd ziet voor de Benelux.

De vierde vraag, nl. of er op het betrokken vakgebied voldoende activiteiten plaatsvinden, is duidelijk positief beantwoord (56,34%).

Hetzelfde kan gezegd worden van de vijfde vraag: ‘hebt u voldoende contact met uw doelgroep?’; hier antwoordt 66,20% bevestigend.

‘Is er op uw vakgebied voldoende voorlichting over samenwerkingsmogelijkheden?’ is de zesde vraag.

Ongeveer de helft (52,11%) van de ondervraagden vindt die voorlichting voldoende. Het is de vraag of dit percentage positief of negatief moet worden geïnterpreteerd. Bijna de helft vindt immers dat er onvoldoende informatie is. Er wordt veel belang gehecht aan de rol van de overheid, maar die overheid kan de verwachtingen blijkbaar toch niet voldoende waarmaken.

Het is verheugend vast te stellen dat in totaal 66,20% (73,33% aan Vlaamse en 60,97% aan Nederlandse zijde) van oordeel is dat er voldoende belangstelling is voor Nederlands-Vlaamse samenwerking op hun vakgebied. Uit de antwoorden op deze vraag kan worden afgeleid dat de samenwerking ‘in het veld’ leeft; er is wel degelijk belangstelling voor.

Zeer belangrijk is ook dat de achtste vraag overduidelijk negatief beantwoord is. Er wordt immers duidelijk gesteld dat er onvoldoende aandacht is voor de Nederlands-Vlaamse samenwerking in de politiek (49,29%), in de media (59,15%) en in het onderwijs (62,71%).

In de negende vraag is aan de betrokkenen gevraagd of zij het kader dat de overheid biedt voor grensoverschrijdende samenwerking toereikend vinden. 49,29% vindt dat het overheidskader toereikend is (56,67% van de ondervraagde Vlamingen tegenover 43,90% van de ondervraagde Nederlanders).

39,44% vindt het tegenovergestelde (36,67% van de ondervraagde Vlamingen, 41,46% van de Nederlanders). Opvallend is ook dat, hoewel het overheidskader dikwijls als toereikend wordt ervaren, er tegelijkertijd op wordt gewezen dat de praktische uitvoering en de financiële middelen van de overheid achterblijven.

Ten slotte is aan de betrokkenen gevraagd op welk niveau de Nederlands-Vlaamse samenwerking zich voornamelijk verder zou moeten ontwikkelen. Er wordt veel verwacht van particuliere initatieven (54,92%). Toch sluit dit initiatieven van de verschillende overheden niet uit. De aandacht gaat daarbij vooral naar de regionale, provinciale (69,01%) en lokale overheden (50,70%).