Neerlandia. Jaargang 102

[p. 39]

Grafiek op de grens II
● Mark-Matthijs Kattenberg

Als er een grens loopt door het Nederlandse taalgebied, dan ligt die eerder bij de Moerdijk dan bij Roosendaal. Noord-Brabant en Limburg vormden langer een eenheid met hun Belgische tegenhangers dan met de Nederlandse staat. De overeenkomsten zijn, ook na driehonderd jaar scheiding, nog steeds zeer groot.

Hoewel er van oudsher altijd veel samenwerking is geweest in de Nederlands-Belgische grensstreek, bleef dit meestal toch vrij informeel en kleinschalig van aard. Door de Europese eenwording, maar vooral ook de federalisering van België, komt hier echter steeds meer verandering in.

Onder impuls van de Nieuwe Brabantse Kunst Stichting (in Breda) en de Administratie Kunsten van de Vlaamse Gemeenschap is door de werkgroep Cultuur het project Grafiek op de Grens opgezet. Vijf Nederlands-Vlaamse duo's van grafische kunstenaars lieten zich inspireren door de teksten van Nederlandse en Vlaamse auteurs over het thema grens.

Enkele van de kunstenaars die medewerking hebben verleend aan het project zijn Albert Daniels, winnaar van de Biënnale in Japan, Ton Slits, en Jos van de Sommen, winnaar van de Jan van Gemertprijs. Twee schrijvers die ik wil noemen zijn Gwij Mandelinck en Walter Van den Broeck. Kenmerkend voor de tentoonstelling is dat sommige kunstenaars de grens niet als scheidend, maar veeleer als verbindend element zien. De grens als een levend, natuurlijk fenomeen. Walter Van den Broeck schrijft: ‘een soepele en







poreuze scheiding tussen een binnen en een buiten waarop een levendige dialoog, een intensief en veelzijdig ruilverkeer plaatsheeft.’

Andere onderwerpen die aan de orde komen, zijn de dood (als meest onoverschrijdbare grens), herinnering (als grens met het verleden), de staatsgrens (als middel om ons te onderscheiden) en grenzen in de natuur (tussen water en land).

Het bijzondere van de tentoonstelling ligt hem in de zeer nauwe samenwerking tussen grafici en auteurs. De teksten zijn niet als losse uitgangspunten genomen, maar er is echt naar gestreefd de literatuur naar beeld te vertalen. Zo ontstaat er een ‘taal van het beeld’ die in sommige gevallen doeltreffender is dan de echte taal.

De tentoonstelling is op 12 december 1997 gestart in het Provinciaal Centrum voor Beeldende Kunst in Hasselt en op 14 december in de NBKS in Breda. Vanaf 28 februari 1998 zal ze te zien zijn in het Vlaams Cultureel Centrum de Brakke Grond in Amsterdam (opening om 18.00 uur). Zondag 29 maart, om 15.00 uur is er gelegenheid voor een uitgebreide rondleiding.

[p. 40]

Europalezing

Op 23 maart 1998 zal Jan Hoet, directeur van het Museum van Hedendaagse Kunst in Gent, de zesde Europalezing uitspreken. De Europalezing is een jaarlijks terugkerend initiatief van het VSB fonds, de Hogeschool van Utrecht en het Utrechts Nieuwsblad/Amersfoortse Courant, en gaat over Europese vraagstukken. De lezing heeft plaats in de Utrechtse Schouwburg om 19.30 uur. Rudi Fuchs, directeur van het Stedelijk Museum in Amsterdam, zal Hoet inleiden. Het thema van de lezing is Beeldende kunst in Europa. Hoet en Fuchs richtten samen de overzichtstentoonstelling in van eigentijdse Nederlandse en Vlaamse kunst op de Biënnale in Venetië. Dit jaar zal Hoet de beeldententoonstelling in Sonsbeek verzorgen.

De lezing gaat gepaard met een essaywedstrijd voor studenten aan universiteiten en hogescholen in Nederland. De opdracht is: ‘Geef de betekenis aan van een op te richten Europees Museum voor Hedendaagse Kunst en stel daarin een Europese expositie samen.’ Info: mevrouw H. Jörg, tel. [phone] (NL).

De vrede van Münster in de Brakke Grond

Dit jaar wordt de voor de Nederlanden zeer belangrijke Vrede van Münster, in 1648 - 350 jaar geleden dus - afgesloten, uitgebreid herdacht. De Nederlandse regering stelde een Nationaal Comité in ‘om de herdenking onder de aandacht van het publiek te brengen en het belang van de Vrede van Münster voor Nederland en voor Europa duidelijk te maken’. Als je merkt wat er dit jaar rond die Vrede allemaal te gebeuren staat, lijkt het niet overdreven van Munstergekte te spreken. Neerlandia neemt al meteen aan die gekte deel met een artikel van Kees Middelhoff die zo zijn bedenkingen heeft bij het opzet van de viering.

Het Vlaams Cultureel Centrum De Brakke Grond in Amsterdam organiseert drie Vlaams-Nederlandse dialogen onder de titel: 1648. De Vrede van Münster: breuklijn tussen Vlamingen en Nederlanders? Het thema van de avonden is Democratie en Monarchie (met prof. H. de Schepper en prof. C. Koninckx), Cultuur en Mentaliteit (met auteur Geert van Istendael en prof. S. Groenveld) en ten slotte Europese eenheid (met prof. S.W. Couwenberg en prof. H. Gijsels). Kees Middelhoff zit de drie dialogen voor. Ze vinden plaats op respectievelijk donderdag 12 maart, dinsdag 24 maart en donderdag 16 april, telkens om 19 uur.