Stellingname
Mediapolitiek als vijand van cultuurpolitiek?
Een paar jaar geleden begonnen in Nederland de problemen met de ontvangst van Radio 3, de cultuurzender van de BRTN. Toen werd de frequentie waarop Radio 3 uitzond toegewezen aan een commerciële zender in Utrecht. Dit bracht mee dat in een aantal noordelijke steden een behoorlijke ontvangst van de cultuurzender ten zeerste verstoord werd door ‘een onontbeerlijke portie lokale reclame, herriemuziek en domme radiospelletjes’, om de woordvoerder van de mistevreden Nederlandse Radio 3-luisteraars, Arnan Oberski, te citeren!
De Nederlandse steden losten het probleem op een uiteenlopende manier op. Utrecht en Leiden bijvoorbeeld gingen het Radio 3-signaal aan de Belgisch-Nederlandse grens ophalen en stuurden het via de PTT-kabel naar het noorden. Amsterdam daarentegen - met het grootste kabelnet van Europa - besloot Radio 3 vanaf 1 januari 1995 niet meer aan te bieden. Het betrekken van het signaal vanaf de grens - kostprijs ongeveer een ton - werd te duur bevonden. Om de zich
gedupeerd voelende Amsterdamse luisteraars een hart onder de riem te steken, stuurde Radio 3 op zondag 27 november '94 een groot gedeelte van zijn programma's rechtstreeks vanuit Amsterdam de ether in. Het belangrijkste onderdeel van die dag was wellicht het ochtendlijk cultuurdebat waaraan naast staatssecretaris van cultuur Aad Nuis en minister van cultuur Hugo Weckx, ook de Amsterdamse wethouder Jikkie van der Giessen, Kees Middelhoff, Jozef Deleu en Fred van Leeuwen deelnamen. Wie misschien de hoop gekoesterd had dat de twee bewindslieden daar rond de tafel in De Brakke Grond een oplossing uit hun hoge hoed zouden toveren, kwam van een kale reis thuis. De panelleden Deleu, Middelhoff en Van Leeuwen sloegen de spijker nochtans herhaaldelijk op de kop. Deleu stelde principieel dat het gewoon
vanzelfsprekend zou moeten zijn dat een zó degelijk cultuurgoed als Radio 3 in het hele Nederlandstalige gebied beschikbaar is voor iedereen die dat wenst. Van Leeuwen zei klaar en duidelijk: ‘Het gaat hier niet om een technisch probleem noch om een financieel, maar gewoon om een gebrek aan politieke wil. Als het om voetbal zou gaan, zou het wél kunnen.’ Staatssecretaris Nuis vond dat er dringend een discussie moet gevoerd worden over wat tot het ‘publieke domein’ behoort en wat niet, en minister Weckx verwacht veel heil van de mediaparagraaf in het groot ‘raamverdrag’ dat tussen de Nederlandse en Vlaamse regering zal afgesloten worden.
Veel woorden maar niks concreets dus, zoals de krant Het Belang van Limburg op 28.11.'94 titelde. Vóór de actiedag van 27 november beweerde Arnan Oberski in het Radio 3-blad Muziek en Woord dat in Nederland cultuur als een noodzakelijk kwaad beschouwd wordt, en zeker als dit uit het buitenland komt. Het gebrek aan belangstelling voor Radio 3 is ‘de zoveelste deuk in het, om duistere redenen, moeizame proces van de Vlaams-Nederlandse culturele samenwerking’.
Het zou mooi geweest zijn als daar tijdens dat debat in De Brakke Grond de heren bewindslieden met een royale geste een oplossing voor het Amsterdamse Radio 3-probleem op tafel hadden gelegd, als ze in een milde bui het nodige geld - en wat is nou een ton? - hadden opgehoest. Gewoon omdat ze de zaak van de Vlaams-Nederlandse culturele samenwerking niet alleen maar lippendienst willen bewijzen. Te mooi, helaas, om zelfs maar te dromen.
Maar voor de trouwe Radio 3-luisteraars in Amsterdam en in heel Nederland is misschien niet alle hoop op een oplossing vervlogen. Heeft immers VT4 - de nieuwe commerciële televisiezender die binnenkort misschien op de Vlaamse kabel komt - de directie van de BRTN niet aangeboden om Radio 3 via satelliet gratis voor heel Europa beschikbaar te stellen? Als de culturele nood het hoogst is, is de commerciële redding nabij...
Guido Logie
Auteursrechtelijk beschermd