Neerlandia. Jaargang 98

[p. 41]

Regio

Alarmerende ontwikkeling

Het Nederlands in de Europese organen.

Sinds vorig jaar deed zich in de Europese besluitvorming een ontwikkeling voor die ten aanzien van het gebruik van talen tot waakzaamheid noopt.

Wat was het geval.

Onder druk van de hoge vertaalkosten die het Europese bedrijf met zich brengt, meende de Europese Raad een besluit te moeten nemen over het aantal te gebruiken werktalen bij het Europese Merkenbureau dat in Spanje zal worden gevestigd. Strikt genomen behoeft zo'n besluit niet genomen te worden, want reeds bij de oprichting van de Europese Gemeenschappen is bepaald dat de negen talen van Europa, waaronder het Nederlands, alle officiële talen zijn. Hieruit volgt, als men dat wil, dat ook bij de gespecialiseerde organen, zoals het Merkenbureau of Europol (dat naar Den Haag komt), alle negen talen officieel erkende werktalen zijn. Men wilde echter het talencircus beperken tot drie: Frans, Duits en Engels, onder leiding van het Belgisch voorzitterschap nog wel. Eerste minister Dehaene en premier Lubbers deden een oogje toe, ook nog toen Spanje toevoeging van het Spaans en daarop Italië van het Italiaans eiste. En zo kon het gebeuren dat, in afwijking van het eertijds overeengekomen aantal van negen, slechts vijf -de grotere- talen bij het Merkenbureau gebruikt zouden worden.

Vijf ‘grote’ talen tegenover vier ‘kleine’ talen (Nederlands, Deens, Portugees en Grieks) betekent in feite discriminatie.

Een vernuftig compromis

Deze ontwikkeling was voor het ANV, en gelukkig voor enkele andere organisaties zoals het genootschap Onze Taal volstrekt onaanvaardbaar. Met dit besluit immers zou elke volgende talendiscussie in Europa ten nadele van de kleinere talen negatief belast worden. Het ANV heeft onmiddellijk gereageerd met het schrijven van een brief aan de voorzitter van de Europese Raad, de Belgische eerste minister Dehaene, de Belgische minister van Buitenlandse Zaken Claes en hun Nederlandse ambtgenoten (zie tekst van de brief op kaft 3). Deze brief bevatte een compromisregeling, die zowel tegemoet komt aan de behoefte tot beperking van het talenregime als aan de absolute eis dat alle door de EG erkende talen, negen in getal, gelijkwaardig en gelijkgerechtigd blijven. Dit compromis is uiteindelijk aanvaard, zij het zonder intrekking van het gewraakte besluit slechts vijf werktalen te gebruiken. Dat besluit tenslotte is op 10 december jl. in de Europese Raad van zijn dreigende precedentwerking ontdaan door een verklaring uit te geven die uitdrukkelijk stelt dat alle negen talen gelijkwaardig zijn en dat het besluit geen precedent zal vormen. Of deze plechtige verklaring in de toekomst sterk genoeg zal zijn, zal nog moeten blijken. Feit is in ieder geval dat door snel en vasthoudend optreden van het ANV - waarvoor verschillende blijken van waardering zijn ontvangen- een zeer gevaarlijke ontwikkeling zoniet gekeerd, dan toch op een zijspoor is gezet.

De kern van het compromis, het honoreren van het gebruik van de taal van de initiatiefnemer (van welke actie of handeling dan ook) plus daarnaast, indien gewenst nog één andere taal uit alle erkende officiële talen, kan wellicht de oplossing bieden voor meer Europese talensituaties. Het verdient in ieder geval nader bestudeerd en zeker niet vergeten te worden.

Benego wordt erkend samenwerkingsverband in Benelux

12 November 1993 werd in de raadzaal van het gemeentehuis van Baarle-Nassau officieel het publiekrechtelijke grensoverschrijdende Benego gepresenteerd. Reeds in 1969 kwam onder dezelfde naam een vijftiental burgemeesters uit het Brabants-Kempische grensgebied bijeen op initiatief van de toenmalige burgemeester van Putte, de heer Boudrie, die de noodzaak zag van een goede samenwerking in het grensgebied. Nu 26 jaar later heeft Benego zijn statuten gekregen.

Benego is een bestuurlijk orgaan dat de Vlaamse en Nederlandse gemeenten in het Brabants-Kempisch grensgebied vertegenwoordigt. Benego zet zich in voor een meer samenhangend beleid van Vlaanderen en Nederland op zo veel mogelijk terreinen, omdat het Brabants Middengebied één geschiedenis en één taal en cultuur heeft. Benego wil uitgroeien tot een eigentijdse Euregio in het Vlaams-Nederlands Middengebied.

Aan zijn voorzitter Herman Suykerbuyk zal het niet liggen.

[p. 42]

Euregio Scheldemond

Sinds 13 december vorig jaar is een samenwerkingsverband van de provincies Oost-en West-Vlaanderen enerzijds en Zeeland anderzijds officieel in werking. Deze provincies besloten hun grensoverschrijdende samenwerking een formeel en meer gestructureerd karakter te geven door de instelling van de Euregio Scheldemond Raad.

De Scheldemond Raad wordt een permanent overleg- en samenwerkingsplatform. Met deze Raad willen betrokken provincies de bestaande feitelijke samenwerking verder uitbouwen en het maatschappelijk draagvlak ervan vergroten. Naast vertegenwoordigers uit de betrokken provincies, zullen ook afgevaardigden uit de grensgemeenten in de Raad zitting hebben. Andere instanties zullen via door de Raad in te stellen werkgroepen, mee gestalte kunnen geven aan de beoogde grensoverschrijdende samenwerking.

Deze Raad is een grensoverschrijdend gemeenschappelijk orgaan zoals bedoeld in artikel 2 van de

Het veer Vlissingen-Breskens, een belangrijke verbindingsschakel in de Scheldemond.
(foto J. van Hoorn)

Benelux Overeenkomst inzake grensoverschrijdende samenwerking tussen territoriale samenwerkingsverbanden of autoriteiten.

De nieuwe Euregio kwam tot stand in de aula van de Rijksuniversiteit in Gent door de ondertekening door de provinciegouverneurs en de commissaris der Koningin van het oprichtinsdocument van de Euregio Scheldemond Raad in aanwezigheid van de Vlaamse eerste minister Van Den Brande en de secretarisgeneraal van de Benelux drs. B.M.J. Hennekam.