Neerlandia. Jaargang 98

[p. 38]

Cultuur

Jaarcongres Nederlandse Bond in Duitsland

Eind vorig jaar werd in Emden het 72ste jaarcongres van de Nederlandse Bond in Duitsland (NBD) gehouden. Een zeer belangrijk congres ditmaal, omdat de man die ruim 40 jaar de Bond vorm en inhoud heeft gegeven, de heer G. Looijen en die daarbij op uitstekende wijze werd bijgestaan door zijn echtgenote, de tijd gekomen achtte zijn functies neer te leggen. Van 1952 tot 1985 was de heer Looijen secretaris van de Bond, daarna voorzitter, tevens waarnemend secretaris. Ook was hij hoofdredacteur van het blad van de NBD, de Post van Holland en zorgde hij voor vele advertenties als een vorm van financiële ondersteuning, die een orgaan van zo'n Bond met tientallen aangesloten verenigingen eigenlijk niet kan missen.

De heer G. Looijen

Het volgende congres zal in 1994 in Frankfort/M. worden gehouden. Het congres benoemde enkele nieuwe bestuursleden van verschillende aangesloten verenigingen. Er is thans weer een volledig bestuur. Voorzitter werd de heer Rijkee (Frankfort), secretaris de heer A. Koolmees (Dortmund) en penningmeester de heer G.H. Erhardt (Frankfort).

De heer W. Kruizinga, vele jaren bestuurslid van de vereniging ‘Eendracht voor Oostfriesland’ in Emden, oogstte veel waardering voor zijn grote inzet voor het verkrijgen van kiesrecht voor EG-burgers in Duitsland, dat eindelijk met succes werd bekroond. Tot erelid werd benoemd de heer D. Boersma, vele jaren tweede voorzitter van de Bond, die 56 jaren zijn gaven in dienst van de Bond heeft gesteld. De heer F. Geurds, ook een oud-gediende, werd lid van verdienste. (KL)

Encyclopedie van de Vlaamse Beweging

Twintig jaar geleden rolde bij uitgeverij Lannoo te Tielt het eerste deel van de ‘Encyclopedie van de Vlaamse Beweging’ van de pers; twee jaar later volgde het tweede deel. Er is nooit iemand geweest die de betekenis van dit standaardwerk in twijfel heeft getrokken. Als er als kritiek op de inhoud was, dan had die betrekking op het feit dat die niet vrij was van een verheerlijkende toonzetting.

Het is met name dit gegeven geweest dat de gedachte heeft doen rijpen van dit werk een heruitgave op de markt te brengen. Bovendien zou dit een uitgezochte gelegenheid zijn al het nieuwe materiaal, dat in de loop van de voorbije jaren door historisch onderzoek vergaard is, erin te verwerken.

Dit rijpingsproces heeft kunnen uitgroeien tot een concreet project, toen ter gelegenheid van de posthume uitreiking van de Taaluniepenning aan onderwijsminister Daniël Coens, een aantal geschiedkundigen en politici de koppen bij elkaar gestoken hebben. Ze kwamen tot de vaststelling dat als gevolg van de omvang van het onderzoek gedurende de afgelopen twintig jaar een nieuwe samenvatting een nog groter karwei zou zijn dan de eerste uitgave was geweest met name als bedacht werd dat ze moest beantwoorden aan de huidige wetenschappelijke normen van het historisch onderzoek. Een praktisch probleem was dat geen uitgever bereid gevonden zou worden om deze nieuwe uitgave (die een omvang van drie à vier delen zal moeten krijgen) voor eigen rekening uit te brengen. Dat het er toch van gaat komen is te danken aan de door minister Van den Bossche toegezegde geldelijke steun van ruim 17 miljoen frank. Uit dit gebaar blijkt dat ook de Vlaamse regering de mening deelt dat het zinvol is kennis van het eigen verleden onder een zo breed mogelijk publiek te verspreiden.

Nu de kogel door de kerk is, kan met het eigenlijke werk een begin worden gemaakt. De allereerste taak is het samenstellen van een redactieraad die aan dit project leiding moet gaan geven. Vervolgens zal er een bureauredactie moeten komen om de opzet dagelijks te coördineren.

Uiteraard zal men zich ook moeten beraden op het onderzoek zelf. Geschat wordt dat zodra de lijnen daarvan getekend zijn het zeke nog drie jaar zal vergen vóór het eerste deel van de ‘Nieuwe Encyclopedie van de Vlaamse Beweging’ in handen genomen kan worden. (mh)

Aanvulling

Wandeling door Brussel

Op blz. 183 van Neerlandia 1993-5 is melding gemaakt van rondleidingen door Brussel die laten zien wat Nederlanders in Brussel in de loop der tijden gepresteerd hebben.

Inmiddels is het adres van de organiserende instantie, de Dienst voor Cultuurpromotie, veranderd. Gelieve te noteren:

Vooruitgangstraat 323

1210 BRUSSEL

tel.: [phone]

[p. 39]

Stadhuis van Antwerpen. Hier hangen alle vlaggen uit voor de culturele hoofdstad van Europa. (foto J. van Hoorn)

Antwerpen cultuurstad 1993 een terugblik

Het aantal mensen dat Antwerpen in het kader van culturele hoofdstad van Europa bezocht heeft reikte ver over de twee miljoen. Daarbij zijn meegerekend diegenen die het openingsfeest en de grote fanfareparade bezochten, zo'n 600.000 kijkers. De O.-L.-Vrouwekathedraal nam een half miljoen belangstellenden voor haar rekening, die de aldaar gehouden tentoonstelling over de Antwerpse retabels uit de 15e en 16e eeuw bekeken. De tentoonstelling over de schilder Jordaens was de topper van de overige evenementen, een kleine 150.000 kijkers trokken langs zijn schilderijen.

Muziekuitvoeringen en theaterproducties droegen met ruim 100.000 bezoekers veel bij tot het succes, zoals het organisatiecomité ‘Antwerpen 93’ kwalificeerde.

Kritiek kwam van elders, ook van burgemeester Cools, die van mening is dat het comité zich teveel richtte op een in de kunsten geschoold publiek. Te elitair dus. Cools heeft voor dit jaar dan ook een nieuwe manifestatie in petto: Antwerpen Cultuurstad 1994. Hoe het programma er uit gaat zien is nog niet bekend. Er zullen enige tentoonstellingen worden gehouden waarvan één in samenwerking met het Haags Gemeentemuseum.

[p. 40]

Nederlands-Vlaams huis Brussel

De oprichting van een Nederlands-Vlaams huis te Brussel is - voorlopig - van de baan. Zowel de Nederlandse regering bij monde van staatssecretaris Dankert als de Vlaamse regering door minister Weckx hebben verklaard dat zo'n instituut veel te duur is en te weinig een inhoudelijke functie heeft. De beide parlementen, de Tweede Kamer en de Vlaamse Raad, hebben hun misnoegen over de genomen beslissing uitgesproken, maar zich er wel bij neergelegd. Een motie van wantrouwen jegens de regering is het Nederlands-Vlaams huis blijkbaar niet waard.

misverstand

Nu heerst er ook, nog steeds, het nodige misverstand rondom het aloude initiatief waarvoor het ANC en het ANV krachtig gepleit hebben.

Aanvankelijk werd gedacht aan een Nederlands huis in Brussel als evenknie van het Vlaams cultureel centrum De Brakke Grond in Amsterdam. Een vertegenwoordiging dus van Nederland in België gericht op de Vlaamse, de Franstalige en de Duitstalige gemeenschappen en tussendoor ook, als het zo zou uitkomen, gericht op het Europese Brussel met de Europese en andere internationale instellingen. Allengs ontwikkelde de gedachte zich om een gezamenlijk Nederlands-Vlaams huis gewijd aan de taal en cultuur van het gehele Nederlandse taalgebied te stichten, dat zich in de eerste plaats op Europa, dus niet op België, zou richten.

Deze tweede variant, een algeheel Nederlands cultureel huis met een Europese taak, kreeg geleidelijk aan de voorkeur. Het bekend maken van de Nederlandse taal en cultuur aan Europa op basis van Nederlands-Vlaamse samenwerking, genoot terecht voorrang. Hierbij werd, vanzelfsprekend, aan een soort cultureel instituut gedacht, gevestigd in een representatief pand in Brussel. Deze gedachten zijn eigenlijk te laat uitgekristalliseerd. De gulden jaren '70 en '80 zijn voorbij en het project is nu veel te duur geworden.

Het Nederlands-Vlaams huis moet eenvoudiger. (foto J. van Hoorn)

centrum in plaats van huis

Tegen deze achtergrond is door het ANC, in een poging om nog te redden wat te redden is, benadrukt dat niet aan een ‘geldverslindend prestigieus pand’ behoeft te worden gedacht, maar dat een documentatie- en informatiecentrum een goed, zij het bescheiden begin zou kunnen zijn dat aansluit bij de normale functie van het ANC. Het ANC en het ‘Nederlands huis’ zouden, zeker in de beginfase, op deze wijze in feite samenvallen. Het ANC immers fungeert reeds als studie-, informatie- en documentatiecentrum voor Nederlands-Vlaamse samenwerking. Om de gedachte aan een ‘echt’ Nederlands-Vlaams cultureel instituut wakker te houden heeft het ANC, mede mogelijk gemaakt door een substantiële geldelijke bijdrage van het ANV, een extra personeelslid kunnen aantrekken, dat langs nieuwe wegen de mogelijkheden zal onderzoeken die kunnen leiden tot een centrum ‘nieuwe stijl’.

Studiedag Volksdansonderzoek in Nederland en Vlaanderen

Onder de titel ‘Cultureel erfgoed of hedendaags amusement? Volksdansonderzoek in Nederland en Vlaanderen’ organiseren de Vlaamse Culturele Koepel en het Nederlands Centrum voor Volkscultuur (Utrecht) zaterdag 19 maart 1994 een studiedag.

De studiedag richt zich tot de leiding van de volksdansfederaties, de lesgevers en de dansleiding van de afzonderlijke volksdansgroepen en tot onderzoekers, personen en organisaties die geïnteresseerd zijn in dit onderwerp.

Tijdens de studiedag zal een overzicht gegeven worden van de initiatieven in Nederland en Vlaanderen m.b.t. het optekenen van volksdans en volksmuziek. Aan de hand van concrete thema's (zwaarddansen, Gentse contradansen) of vanuit de ervaring van instellingen (Instituut voor Vlaamse Volkskunst) krijgen de deelnemers inzicht in de methodiek, die gebruikt wordt om volksdans en volksmuziek te registreren, te verwerken en te ‘vertalen’ naar een publikatie. Er wordt ruim aandacht besteed aan het spanningsveld tussen traditie en hedendaagse beleving.

De studiedag heeft plaats in de Le Grellezaal van het Kasteel Steytelinck in Wilrijk en is het eerste luik van een Nederlands-Vlaams samenwerkingsproject, waarvan het tweede luik een ‘dansweekend’ is (Malle, 1 en 2 oktober 1994), dat gericht is op de praktische uitwisseling van repertoire.

Informatie en inschrijvingen: Vlaamse Culturele Koepel, Baron Dhanislaan 20 B1, 2000 Antwerpen, tel. [phone] (vanuit Nederland 09 32 3 216 37 24).