Neerlandia. Jaargang 98

[p. 34]

Algemeen-Nederlandse kroniek

Begroting WVC

In de memorie van toelichting op de begroting voor 1994 van het ministerie van WVC wordt aandacht besteed aan de vaste boekenprijs en de positie van het Nederlands in Europa. De desbetreffende passage, Tweede Kamerstuk 23400, hoofdstuk XVI, nr. 2, blz. 34, luidt:

‘Naast het vooruitzicht op voortzetting in Nederland van het systeem van de vaste boekenprijs is in Europees verband aandacht te verwachten voor het toepassen van de vaste prijs in grensoverschrijdende taalgebieden. Tevens vinden discussies plaats over de noodzaak en de mogelijkheden van een voor de hele Gemeenschap geldende, door de uitgever vast te stellen Europese bodemprijs. De Europese eenwording maakt het voorts noodzakelijk om actief aandacht te besteden aan de positie en de gebruiksmogelijkheden van de Nederlandse taal in Europees en overig internationaal verband. Op dit niveau zullen Nederland en Vlaanderen ook gestalte geven aan een gemeenschappelijke taalpolitiek. Hierbij wordt ernaar gestreefd het Nederlands te hanteren en te behouden als zelfstandige cultuurtaal en worden beleidsinstrumenten ingezet ter ondersteuning en stimulering van de bloei van het Nederlands, zowel in het Nederlandse taalgebied als daarbuiten.’

VSB-poëzieprijs

Naast de reeks bekende AKO- en Librisprijzen ter beloning van hedendaagse poëzie is vorig najaar door het VSB-fonds voor culturele zaken een prijs van fl. 50.000,- ingesteld die jaarlijks zal worden uitgereikt aan de auteur van een dichtbundel die in het voorafgaande jaar is verschenen.

Ook deze VSB-prijs werkt op grond van nominaties die voor de eerste keer omstreeks de boekenweek van maart a.s. bekend gemaakt zullen worden. De nieuwe prijs is bedacht door Huub Oosterhuis, dichter en directeur van het Amsterdamse culturele centrum De Rode Hoed. De jury bestaat deze eerste keer uit Hugo Brems, Will Kusters, Huub Oosterhuis, Barber van de Pol en Agaath Witteman.

Nederlandse prijs voor Tibergien

Willy Tibergien, stichter-promotor van het Gentse Poëziecentrum, kreeg in december 1993 de fel begeerde G.H.'s Gravesandeprijs van de Nederlandse Jan Campert Stichting.

Tibergien kreeg de prijs toegekend wegens zijn jarenlange inzet voor de verspreiding van Nederlandstalige en in het Nederlands vertaalde poëzie.

André Demedtsprijs voor Prof. dr. A. Gerlo

Op 5 december 1993 werd de 24ste André Demedtsprijs onder ruime belangstelling te Kortrijk overhandigd aan de 78-jarige prof. dr. A. Gerlo.

De prijs wordt jaarlijks toegekend door Marnixring Kortrijk Broel aan een persoon of instelling die, in de geest van André Demedts, zich verdienstelijk maakt voor de bevordering van de cultuur, de integratie van het Nederlands taalgebied, de verspreiding van onze cultuur in Frans-Vlaanderen en het bevorderen van de contacten met Zuid-Afrika.

Gerlo richtte in 1964 de Vereniging van de Vlaamse Professoren op, die in belangrijke mate bijdroeg tot de zelfstandigheid van de Vrije Universiteit Brussel en de K.U. Leuven.

Slechte vertalingen Belgische overheid

In het Belgisch Staatblad van 9 juli 1993 stond een heel slechte Nederlandse vertaling van een besluit



van de Franse gemeenschap. Dit was aanleiding voor CVP-senator Van Cleuvenbergen een brief te schrijven aan premier Dehaene. Volgens Hugo Brouckaert, adviseur van de taaldienst van de senaat en universitair docent, is er in België geen vertaalbeleid en rekent de overheid vertalen tot ‘minder belangrijke taken’. Dit heeft tot gevolg dat er geen goed opgeleide vertalers worden aangenomen en dat men het met de vertalingen niet zo nauw neemt. Volgens Brouckaert is het hoog tijd dat de overheid iets aan deze situatie doet.

Boekennieuws België

Van 31 oktober tot 11 november werd de 57ste Boekenbeurs voor Vlaanderen gehouden. In verband hiermee zijn de volgende mededelingen gedaan. De debuutprijs Boekenweek zal voortaan 250.000 fr. (f 13.000) bedragen i.p.v. 100.000 fr. (f 6500). Minister Weckx heeft aangekondigd dat er een onderzoek gestart wordt naar het koop-, leen-, en leesgedrag van de Vlaamse lezers. In september 1994 komt het eindrapport.

[p. 35]

Wanverhouding

De Federatie van Kunstenaarsverenigingen en de Vereniging van Letterkundigen in Nederland hebben de ministers van Cultuur vorig najaar laten weten dat naar hun mening teveel Nederlands geld uit het Fonds voor de Letteren aan Vlaamse schrijvers wordt uitgekeerd. Op grond van de Europese regelgeving staan subsidiefondsen open voor elke burger van welke EU-nationaliteit dan ook, zodat Vlamingen veelvuldig een beroep doen op het Nederlandse fonds.

Omgekeerd doen weliswaar Nederlandse schrijvers ook wel een beroep op Vlaamse middelen, maar deze gelden zijn verhoudingsgewijs veel geringer in omvang. Gezien de bevolkingsverhouding Nederland-Vlaanderen 2 op 1 zouden subsidieregelingen eenzelfde verhouding moeten hanteren.

Sinds 1992 kunnen Vlaamse schrijvers ook bij het Nederlandse Fonds voor de Letteren een aanvraag voor werkbeurzen en aanvullend honorarium indienen. In 1992 kregen Vlaamse auteurs van het Nederlandse Fonds ruim 88.000 gulden, terwijl Nederlandse schrijvers en vertalers van de Vlaamse Gemeenschap slechts ruim 15.000 gulden kregen. In 1993 ontvingen Vlaamse schrijvers uit Nederland 254.000 gulden, terwijl de Vlaamse Gemeenschap aan Nederlandse auteurs 44.000 gulden toewees.

Erasmus taalcentrum

Van het Erasmus Taalcentrum in Jakarta ontving het ANV een prachtige kalender voor het jaar 1994, waarop in prenten verschillende delen van het toenmalige Batavia ruim 200 jaar geleden staan afgebeeld.

Foto's vanuit ongeveer hetzelfde standpunt genomen als dat van de tekenaar Johannes Rach (1720-1783)



tonen het hedendaagse Jakarta. De verschillen mogen duidelijk zijn.

De toenemende belangstelling voor Nederland en zijn taal zijn ook duidelijk waarneembaar.

In 1993 schreven bijna 1500 cursisten zich in bij het taalcentrum voor een van de vele cursussen. Indonesiërs om Nederlands te leren of om hun kennis van het Nederlands te verbeteren, om deel te nemen aan een cursus vertalen of juridisch Nederlands, dan wel om examens te doen. Anderen kwamen bij het taalcentrum om Indonesisch te leren, adviezen of inlichtingen te vragen over de Nederlandse taal, over vertalingen, over het onderwijs in Nederland of over Nederland.

Institut Néerlandais 35 jaar

In 1992 bestond het Institut Néerlandais in Parijs 35 jaar en naar aanleiding daarvan verscheen eind 1993 een gedenkboek met de simpele titel ‘Institut Néerlandais 1957-1992’ in een oplage van 5.000 exemplaren.

Het 240 blz. tellende boek geeft, verlucht met vele foto's en overzichten van Nederlands cultureel optreden in Parijs, een beschrijving van 35 jaar dienstbaarheid aan de Nederlandse taal en cultuur. Aan de orde komen:

- de collectie Frits Lugt, de verzameling schilderijen, tekeningen, gravures, miniaturen en oude boeken van meer dan 90.000 stuks

* de lessen Nederlands, waarvoor het Institut in 1992 de ANV- Visserneerlandiaprijs ontving

* de bibliotheek met ongeveeer 33.000 banden over de geschiedenis, aardrijkskunde, de muziek, taal- en letterkunde van Nederland en de Nederlands-Franse betrekkingen

* de video- en filmotheek met een grote verscheidenheid aan onderwerpen.

Opgesomd worden de talloze tentoonstellingen, muziekuitvoeringen, filmvertoningen en optredens van kunstenaars die sinds 1957 werden gehouden.

In het voorwoord schrijft de Nederlandse ambassadeur Henry Wijnaendts:

‘L'Europe est composée.......... de notre continent’. De Nederlandse taal en cultuur draagt mede door middel van instellingen zoals het Institut Néerlandais in Parijs bij aan deze Europese vitaliteit.

[p. 36]

Gezamenlijk Nederlands-Vlaams wetenschappelijk onderzoek

In het kader van het GENT-akkoord hebben het Nationaal Fonds voor Wetenschappelijk Onderzoek (NFWO) en de Nederlandse Organisatie voor Wetenschappelijk Onderzoek (NWO) met financiële steun van het Nederlandse Ministerie van Onderwijs en Wetenschappen en het Vlaamse Ministerie voor Onderwijs een gezamenlijk programma opgezet voor onderzoek op het gebied van Nederlandse taal en cultuur.

Het programma beoogt de versterking van onderzoek op de terreinen Nederlandse taalkunde, Nederlandse letterkunde en Nederlandse geschiedenis, daarin begrepen Nederlandse cultuurgeschiedenis, kunstgeschiedenis en muziekgeschiedenis.

De uitvoering van het programma berust bij het daartoe ingestelde Vlaams-Nederlands Comité voor Nederlandse taal en cultuur. Het Comité heeft besloten dat het programma in eerste instantie de volgende voorzieningen zal bieden:

Onderzoekprojecten

Aangezien het programma tot doel heeft om op het aangegeven terrein de samenwerking tussen Vlaanderen en Nederland te bevorderen, zal het Vlaams-Nederlands Comité in zijn toewijzingsbeleid voorkeur geven aan die onderzoekvoorstellen die een Vlaamse en een Nederlandse component vertonen.

Vlaamse voorstellen worden voorgelegd aan de wetenschappelijke commissies van het NFWO, de Nederlandse voorstellen aan een speciaal in te stellen adviescommissie van NWO alvorens het Comité besluit.

Wisselleerstoelen

Voorstellen voor de bezetting van wisselleerstoelen (Nederlandse onderzoekers aan Vlaamse universiteiten en omgekeerd) worden via de faculteiten ingewacht. De duur van deze wisselleerstoelen is voorlopig bepaald op maximaal zes maanden. De faculteiten dienen aan te geven wie zij voorstellen voor welke universiteit, voor welke periode en voor welke omvang van de positie. Het verzoek dient naast het curriculum vitae van de kandidaat een duidelijke motivatie en programma te bevatten. In principe denkt het Vlaams-Nederlands Comité aan kandidaten die reeds een universitaire aanstelling hebben.

Het programma voorziet in de kosten van de vervanging van de te benoemen personen en bijkomende kosten.

Beurzen voor verblijf aan het NIAS

Voor het academisch jaar 1994-1995 worden twee beurzen beschikbaar gesteld om aan het Netherlands Instition for Advanced Studies in Wassenaar een jaar studie en onderzoek te verrichten. Eén NIAS-beurs is bestemd voor een Vlaams en één voor een Nederlands onderzoeker. De voorkeur zal gegeven worden aan een voorstel dat voorziet in samenwerking tussen de twee kandidaten.