Neerlandia. Jaargang 97

[p. 108]

ANV-nieuws

ANV-Jaarverslag 1992

Algemeen

Tegen de achtergrond van Europa

Het verslagjaar betreft het welhaast legendarische jaar 1992, waarmee Europa poogde een periode in zijn geschiedenis definitief af te sluiten. Vrij verkeer van personen, goederen en diensten werd voorbereid om per 1 januari 1993 werkelijkheid te worden. Tegen deze achtergrond werd de discussie voortgezet over de vraag of Europa een bedreiging vormt voor het voortbestaan en de ontplooiing van de Nederlandse taal en cultuur, of juist nieuwe kansen biedt die gegrepen moeten worden.

Het ANV neemt tegenover Europa geen afwijzende houding aan. Het meent dat inderdaad nieuwe kansen worden geboden, maar vraagt zich tezelfdertijd af of men zich in Nederland en Vlaanderen daarvan voldoende bewust is en of men zich wel op de nieuwe situatie heeft voorbereid. De drie ons omringende grote taal- en cultuurgebieden, de Duitse, de Franse en de Angelsaksiche, sluiten met hun actieve buitenlandse cultuurpolitiek bij de nieuwe Europese situatie aan. De Europese taal- en onderwijsprogramma's worden door Duitsland, Frankrijk en Engeland ten volle benut. De Nederlandse taalgemeenschap mag niet achterblijven. Overigens mag niet uit het oog worden verloren dat ondanks ‘Maastricht’, waar het politieke en monetaire Europa werd opgezet, de EG een economische gemeenschap is en blijft met vrije concurrentie als hoogste ideaal. Daaraan zijn de toevoegingen aan het Verdrag van Rome in de vorm van een aparte paragraaf op het terrein van het milieu en het onderwijs in de jaren '80 alsmede de cultuur (1991) ondergeschikt. Niettemin zullen Nederland en Vlaanderen deze teksten moeten gebruiken om een redelijk aandeel van de door Europa geboden mogelijkheden binnen te halen.

Tegelijkertijd zal binnen de Nederlanden ‘orde op zaken’ moeten worden gesteld. De eigen situatie zal aan het nieuwe Europa moeten worden aangepast op een zodanige wijze dat de Nederlandse taal en cultuur in onze contreien hecht verankerd wordt om de ons omringende culturen ‘recht in de ogen te kunnen zien’.

Binnenlands

In het verslagjaar is de overtuiging dat dit moet gebeuren toegenomen. Was vastlegging van het Nederlands als de officiële taal van Nederland in de grondwet (nog) niet mogelijk, wel is het nodige voorbereidende werk verzet om het Nederlands in alle relevante onderwijswetten als onderwijstaal te verankeren, evenals het Nederlands als de bestuurstaal van Nederland in de Algemene wet bestuursrecht. In het wetsvoorstel wordt de ongeschreven regel vastgelegd dat in Nederland het Nederlands de taal van het bestuurlijk verkeer is, waarbij overigens ook de positie van het Fries in Friesland geregeld wordt. Het ANV heeft door middel van nota's gebruik gemaakt van de door de inspraakprocedures geboden mogelijkheden tot deelname aan de parlementaire behandeling van de desbetreffende wetsvoorstellen.

Bandbreedte van het ANV en de verkokering

Beide hierboven genoemde terreinen, het buitenlands cultuurbeleid en de verankering van de Nederlandse taal en cultuur in de eigen gewesten, is het traditionele en vertrouwde brede werkterrein van het ANV. De Europese ontwikkeling enerzijds, maar ook de binnenlandse onverschilligheid ten aanzien van de veiligstelling van de eigen identiteit, met name te weinig aandacht voor taal- en geschiedenisonderwijs anderzijds, gaven het optreden van het ANV een bandbreedte die de vereniging op een zeer breed terrein actief deed zijn. Cultuur wordt door het ANV in ruime betekenis opgevat, meer omvattend dan het begrip cultuur in enge zin als bijvoorbeeld de schone kunsten. Het is dan ook met de nodige argwaan dat het bestuur in de loop van het verslagjaar kennis nam van de plannen van de minister van WVC om de bemoeienis van het departement met het ANV over te hevelen van het directoraat-generaal Welzijn naar dat van Cultuur. Op grond van deze namen lijkt de verandering geen ingrijpende gevolgen te hebben. Het wordt echter problematischer wanneer we beseffen dat het ANV bij Welzijn viel onder Volksontwikkeling en Vormingswerk en zal worden ondergebracht bij de afdeling Internationale Samenwerking van het directoraat-generaal Cultuur. Hierin schuilt een mogelijke verenging: wat verstaat de minister onder cultuur? Bovendien moet het ANV er op bedacht zijn de werkzaamheden niet te laten beperken tot Nederlands-Vlaamse samenwerking en integratie. Deze staan weliswaar voorop, maar dienen tevens als - onmisbare - grondslag voor de presentie en presentatie van de Nederlandse taalgemeenschap waar ook ter wereld.

Er dient dan ook rekening gehouden te worden met de mogelijkheid dat de tot nu toe ontvangen jaarlijkse structurele subsidie door de interne verschuiving binnen WVC langzaam maar zeker omgezet wordt tot een losse verzameling van projectsubsidies voor slechts die onderwerpen die binnen het, vanuit het ANV gezien, smalle werkterrein van Cultuur vallen. Het is dan ook om deze redenen dat het bestuur bezwaar aantekende tegen de beslissing van de minister en bovendien de vaste Kamercommissie voor Cultuur uit de Tweede Kamer der Staten-Generaal heeft ingelicht. Het is noodzakelijk dat het ANV in staat blijft op een breed terrein de aanjaagfunctie te vervullen die de politiek en het beleid blijft aanzetten tot het voeren van een weloverwogen buitenlands cultureel beleid dat de presentie en de presentatie van de Nederlanden in het buitenland veilig stelt. Geheel overeenkomstig de in het verslagjaar herziene statuten gaat de geografische prioriteit daarbij uit naar Europa en de landen waarmee de Nederlandse taalgemeenschap vanouds historische banden onderhoudt zoals Suriname, Aruba, de Nederlandse Antillen, Indonesië en zuidelijk Afrika.

Enkele centrale projecten

Conferentie De Nederlanden nu

Op 14 september werd in het provinciehuis van de provincie Antwerpen de jaarlijkse ANV-conferentie ‘De Nederlanden Nu’ gehouden. Twee onderwerpen stonden centraal: de Nederlandse Taalunie en de kleine cultuurgemeenschappen in Europa.

[p. 109]

Het eerste onderwerp werd belicht door Hugo Weckx, Gemeenschapsminister van Cultuur en Brusselse aangelegenheden. Na een inleiding over het ontstaan van de Taalunie en de huidige situatie (stand september 1992) gaf hij de richting aan van de toekomstige Taalunie. Weckx geeft de voorkeur aan een geïntegreerd beleid in plaats van een meer vrijblijvende samenwerking.

‘Wie wil handelen heeft weinig papier nodig en gehandeld moet er worden om door middel van een gezamenlijk beleid, zowel op het vlak van onderwijs als van cultuur onze Nederlandstalige identiteit in het nieuwe Europa veilig te stellen.’ Aldus besloot de minister zijn toespraak.

Mevrouw Baartmans, lid van Gedeputeerde Staten van Noord-Brabant en voorzitter van het ANC, sprak over de kleine cultuurgemeenschappen in Europa.

Ook zij sprak zich uit voor een hechte samenwerking van Nederland en Vlaanderen; niet alleen op overheidsterrein; het particulier initiatief zal eveneens zijn eigen instrumenten moeten inzetten om een kleine cultuurgemeenschap als de Nederlandstalige een eigen plaats in het toekomstig Europa te doen geven. ‘Vergelijkenderwijs is die gemeenschap echt niet zo klein en biedt Brussel een gouden kans om vanuit deze stad Vlaams/Nederlands cultuurbeleid te presenteren.’

Neerlandia

De 96e jaargang van Neerlandia verscheen in 1992, uitgebracht in 5 nummers met in totaal 200 pagina's.

Begin 1992 kwam de redactieraad bijeen om de inhoud van de jaargang in grote lijnen te bepalen.

Het Verbondskantoor zorgde voor de uitvoering in samenwerking met de heren Couwenberg en Van Gelder respectievelijk voorzitter van de redactieraad en opmaakredacteur.

Bijzondere aandacht werd in het oktobernummer besteed aan de Nederlandse Taalunie, een in 1992 maar nu ook nog volop in de belangstelling staand instituut dat het taal- en letterenbeleid regelt van Nederland en Vlaanderen gezamenlijk.

Een andere beleidsoptie, gepaard gaande aan een reoganisatie van het Taaluniebureau, gaf aanleiding tot het uitbrengen van het themanummer waarin bewindslieden, politici en neerlandici hun mening gaven over dit zo unieke instutuut. De algemene doelstellingen van het ANV, de handhaving en de ontplooiing van de Nederlandse taal- en cultuurgemeenschap waar ook ter wereld vond zijn weerslag in o.a. toenemende berichtgeving over de Nederlandse Antillen en zuidelijk Afrika.

Onderwerpen waren onder meer:

Brabantse landverhuizers in Amerika	nr. 1
Vlaams Nationalisme in Algemeen-Nederlands perspectief	nr. 1
Speurtocht naar verdwenen moeren	nr. 1
Het Nederlandse boek in Zuid-Afrika	nr. 1
Naar een Europese culturele gemeenschap?	nr. 1
Nederland en Vlaanderen, een taal, twee culturen	nr. 2
Sal Afrikaans die nuwe Suid-Afrika oorleef?	nr. 2
Studeren in het buitenland	nr. 2
Nederlandse Kastelenstichting 50 jaar	nr. 2
Het geneesmiddelenlaboratorium op Curaçao	nr. 2
Herstel banden met Zuid-Afrika	nr. 2
Grensoverschrijdende samenwerking op publiekrechterlijke grondslag	nr. 3
Virussen spreken Engels	nr. 3
De Brusselse Euro-catastrofe	nr. 3
Democratie in Zuid-Afrika, maar hoe?	nr. 3
De Nederlandse Taalunie	nr. 4
Comenius in Nederland	nr. 4
Stigting vir Afrikaans	nr. 4
Onze culturele identiteit vergeleken met die van Duitsland	nr. 5
Dordt in de Verenigde Staten en in Nederland	nr. 5
Beleidsplan voor Nederlandse Taalunie	nr. 5
Integratie van minderheden	nr. 5
Internationale culturele betrekkingen	nr. 5

Vaste rubrieken

Wel beschouwd: openingsartikel waarin het bestuur of de redactie een standpunt verwoordt over actuele zaken.

Spiegel Noord, Spiegel Zuid met in elk nummer een onderwerp dat in het brandpunt van de (politieke) belangstelling staat. Algemeen-Nederlandse Kroniek met berichten uit de samenleving.

Dubbelportret, een reeks ‘geografische gedichten’ over Nederland en Vlaanderen.

De redactieraad onderging een enkele wijziging en was per 31 december 1992 als volgt samengesteld:

Y. Vanden Berghe, S.W. Couwenberg (voorzitter), L. van Gelder, G. Groothoff, M. Heida, W. van Heugten, P. Krug, J.H.C. Molenaar, Y.J.D. Peeters, P. Vandendriessche.

ANV-Visserneerlandiaprijs-uitreikingen

De Stichting Vigeta uit Halsteren organiseert reeds jarenlang tandemtochten voor visueel gehandicapten.

Voor dit zeer verdienstelijk werk dat geheel door vrijwilligers wordt uitgevoerd ontving Vigeta op 13 januari in het Provinciehuis te Den Bosch een Visserneerlandiaprijs voor Welzijnswerk.

Op 26 juni reikte de heer E. Ruysschaert, lid van het dagelijks bestuur van het ANV, te Parijs een culturele Visserneerlandiaprijs uit aan het Institut Neerlandais.

Het ‘Institut’ ontving deze prijs voor zijn decennia lange inspanningen de Nederlandse taal en cultuur in Frankrijk en met name in Parijs meer bekendheid te geven.

Het Protestants Sociaal Centrum in Antwerpen ontving uit handen van de algemeen voorzitter de heer De Beul een Visserneerlandia Welzijnsprijs. Het Centrum verleent op zeer verdienstelijke wijze noodzakelijke hulp aan de kansarme bevolkingsgroepen, w.o. ook allochtonen in Vlaanderen. De prijs werd op 4 september in het gebouw van het Centrum uitgereikt.

De Visserneerlandia Dramaprijs ontving Jan Harm Dekker op 7 november te Maastricht voor zijn hoorspel ‘Locked In’. Dit hoorspel werd bekroond uit totaal 46 manuscripten die voor de hoorspelprijsvraag waren ingezonden.

Het ANV en de Antillen

In 1992 richtte het ANV zich na een reeks van jaren weer tot Aruba en de Nederlandse Antillen om aldaar het leren van het Nederlands te stimuleren. Het blijkt maar al te veel dat het Nederlands een onmisbare

[p. 110]

hulp is bij het verder studeren of werken in Nederland.

Na het spreekvaardigheidsconcours, dat in samenwerking met OKSNA werd georganiseerd werd vorig jaar besloten een aantal basis- en middelbare scholen op Curaçao in de gelegenheid te stellen mee te doen aan de jaarlijkse ‘kinderboekenjury’, een project waarbij jongeren hun favoriete leesboek kiezen. De aktie was eind 1992 nog niet afgesloten. Het project op Curaçao wordt begeleid door mevrouw R.M. de Paula, directeur van de Openbare Bibliotheek van Curaçao.

Contacten ANV/ANC

In het jaar 1992 is uitvoering gegeven aan de eerder gemaakte afspraak om over en weer in elkaars bestuursvergaderingen vertegenwoordigd te zijn.

Als vaste vertegenwoordigers van het ANV zijn aangewezen de DB-leden Neeleman en Ruysschaert.

Aldus is het mogelijk tot een betere samenwerking en coördinatie van activiteiten te komen.

Het is helaas niet mogelijk gebleken de besprekingen over het weer samen uitbrengen van de ANC-Nieuwsbrief en Neerlandia met goed gevolg af te sluiten, nadat de principiële bereidheid daartoe wel was gebleken.

Een verschil van inzicht over de verdeling van de kosten was voor het ANC de aanleiding het overleg thans niet voort te zetten. Voor de jaargang 1993 zal daardoor de oude situatie van gescheiden periodieken blijven bestaan. Het ANV blijft bereid het overleg op elk gewenst moment te heropenen.

Een blijk van de bereidheid tot samenwerking vormde de medewerking van het DB-lid Waltmans aan de studie over een Nederlands Huis in Brussel. Dat geldt ook voor de afspraak om in 1993 gezamenlijk een symposium over de Nederlandse Taalunie te organiseren in het kader van de ANV-conferentie ‘De Nederlanden Nu’.

Raad van Advies

De leden van de Raad van Advies zijn niet in een gezamenlijke vergadering bijeengekomen. Individuele contacten tussen het bestuur en leden van de Raad over specifieke zaken en het daaruit voortkomende advies droegen evenwel bij tot besluitvorming in bestuursvergaderingen. Op 4 november overleed André Demedts, reeds jarenlang lid van de Raad van Advies. In hem verliest het ANV een persoon met zeer grote verdiensten voor de gehele Nederlandse taal- en cultuurgemeenschap.

Prof. Dr. H. Brugmans verliet de Raad van Advies in verband met zijn gevorderde leeftijd. Het bestuur is hem bijzonder erkentelijk voor zijn waardevolle adviezen en zijn medewerking aan bijeenkomsten gedurende een lange reeks van jaren.

Statutenwijziging

Al enige jaren geleden werd tot het wijzigen van de statuten besloten. De statuten dateerden van 1979. Het concept tot wijziging van die statuten was al gereed toen in Nederland het nieuwe verenigingsrecht van kracht werd. De statuten moesten daaraan alsnog worden getoetst en op vele plaatsen worden aangepast. Dit leidde tot statuten die weliswaar de juridische kritiek doorstonden, maar in de praktijk soms aanleiding gaven tot misverstand. De heer Theunissen, bekend met het nieuwe verenigingsrecht, zette zich aan het werk om de statuten te moderniseren en vooral ook te vereenvoudigen.

Helaas kon hij zijn werk niet afmaken. Hij overleed in 1991. Het bestuur legde er de laatste hand aan en de Algemene Vergadering van 23 mei 1992 stelde ze vervolgens vast na het aanbrengen van hier en daar een wijziging. Op 7 oktober 1992 passeerden de statuten de notaris. De teksten van de preambule en het doel luiden als volgt:

Preambule

Het Algemeen-Nederlands Verbond werd opgericht op één mei achttienhonderd achtennegentig te Dordrecht, mede als voortzetting van de in achttienhonderd vijfennegentig te Brussel ontstane feitelijke vereniging van dezelfde naam. Het verbond stelt zich ten doel de handhaving en de ontplooiing van de Nederlandse taal- en cultuurgemeenschap, waar ook ter wereld.

Het Algemeen-Nederlands Verbond gaat uit van het bestaan van één Nederlandse taal- en cultuurgemeenschap, ongeacht de staatkundige grenzen, binnen een cultureel pluriform Europa.

Het Algemeen-Nederlands Verbond staat op het standpunt dat een actief binnen- en buitenlands taal- en cultuurbeleid moet worden gevoerd met het verdragsgebied van de Nederlandse Taalunie als uitgangspunt.

Het Algemeen-Nederlands Verbond erkent het bestaan van verscheidenheid binnen de algemeen-Nederlandse taal- en cultuurgemeenschap. Deze verscheidenheid heeft betrekking zowel op de verschillen tussen Nederland en Vlaanderen als op de verschillen binnen Nederland en Vlaanderen afzonderlijk, zowel als in andere gebieden in de wereld waar Nederlands of een aanverwante taal wordt gesproken.

Het Algemeen-Nederlands Verbond gaat uit van de beginselen die ten grondslag liggen aan de parlementaire democratie in de Lage Landen. Het verwerpt iedere discriminatie wegens godsdienst, levensovertuiging, politieke gezindheid, ras, geslacht of op welke andere grond dan ook.

Naam, zetel, Artikel

1.	De vereniging draagt de naam: ALGEMEEN-NEDERLANDS VERBOND.
2.	Zij is gevestigd in 's-Gravenhage.

Doel

1. De vereniging heeft ten doel:

a.	de handhaving en de ontplooiing van de Nederlandse taal- en cultuurgemeenschap waar ook ter wereld;
b.	de bevordering van de culturele integratie van Nederland en Vlaanderen;
c.	het onderhouden van de verbindingen met de verwante taal, het Afrikaans en met de daarmee verbonden cultuurgemeenschappen.

2. De vereniging tracht haar doel te bereiken onder andere door:

a.	samenwerking met overheidsinstanties, verenigingen en andere organisaties over de grenzen heen;
b.	het onderhouden van betrekkingen met emigranten en met tijdelijk in het buitenland verblijvende Nederlanders en Vlamingen alsmede het onderhouden van contact met verenigingen en openbare instellingen werkzaam ten behoeve van deze categorieën;
c.	het beleggen van congressen, conferenties en contactdagen en het medewerken daaraan;
d.	het uitgeven van een verenigingsorgaan en van andere geschriften;
e.	het steunen van leergangen Nederlandse taal en van andere initiatie-

[p. 111]

	ven tot verbreiding van de Nederlandse cultuur;
f.	het toekennen van de ANV-Visserneerlandiaprijzen;
g.	de samenwerking met instellingen, verenigingen en fondsen, die een doel nastreven dat gedeeltelijk samenvalt met of verwant is aan dat van het Algemeen-Nederlands Verbond;
h.	de betrekkingen met overheidsinstanties en personen die de doelstellingen van de vereniging kunnen helpen verwezenlijken;
i.	het verstrekken aan pers, radio en televisie in binnen- en buitenland van alle berichten en gegevens die een juistere kennis omtrent doelstellingen en werking van het verbond kunnen bevorderen;
j.	het steunen van personen en instellingen die een belangrijke bijdrage leveren tot het verwezenlijken van de doelstelling van het verbond;
k.	alle andere wettige middelen die tot het bereiken van het doel bevorderlijk kunnen zijn.

Dagelijks bestuur, bestuur, algemene vergadering

Het dagelijks bestuur vergaderde op 10 januari, 15 mei, 4 september, 2 oktober, 14 november en 11 december.

Ook op verschillende andere data overlegde het bestuur over tal van zaken, waarover snel een besluit moest worden genomen.

Het bestuur kwam op 21 maart, 23 mei en 14 november bijeen.

De Algemene Vergadering werd in Roosendaal op 23 mei gehouden. Behalve de gebruikelijke agendapunten werden op deze vergadering de nieuwe ANV-statuten vastgesteld.

De heren G. Dutry en F.A.L. Kortie verlieten na acht jaar het bestuur. Herbenoemd werden de leden D. Metsu, B. Vanhaverbeke en M. van der Velden. Tot nieuwe leden van het bestuur werden benoemd de heren A. de Beul, H.C.M. Nauwelaerts, Y.J.D. Peeters en J.H.F. Reuver. De heren De Beul en Nauwelaerts werden vervolgens verkozen tot lid van het dagelijks bestuur, de heer De Beul als algemeen voorzitter en de heer Nauwelaerts als secretaris Vlaanderen. De heer Waltmans, tot nu toe behalve voorzitter Nederland tevens algemeen voorzitter, droeg daarna statutair het algemeen voorzitterschap over aan de heer De Beul.

Samenstelling van het bestuur per 31 december 1991 (met * lid dagelijks bestuur):

	D. Aronson, Hulst
*	A. de Beul, voorzitter Vlaanderen, Wilrijk
	Prof. dr. S.W. Couwenberg, Rotterdam
	Mevr. prof. dr. A. Deprez, Gent
	lic. A. van Eetvelde-de Moor, Lokeren
	Mevr. A. Fleerackers-Ruys, Wilrijk
	Prof. dr. A.M.C. van der Geld, Rosmalen
	Dr. P.H. Jongbloet, Ottersum
	Mevr. A.M. Jongbloet, Mechelen
*	Drs J.L.M. Kits Nieuwenkamp, algemeen secretaris, Den Haag
	P.M. Klaassen, Hilversum
	D. Metsu, Bredene
*	H.C.M. Nauwelaerts, secretaris Vlaanderen, Mortsel
*	H.J. Neeleman RA, algemeen penningmeester, Voorschoten
	Dr Y.J.D. Peeters, Brussel
	J.H.F. Reuver, Heeswijk-Dinther
*	E. Ruysschaert, penningmeester Vlaanderen, Knokke-Heist
	E. Schepens, Strombeek-Bever
	B. Vanhaverbeke, Brugge
	Drs M. van der Velden, Rotterdam
*	Dr. H.J.G. Waltmans, voorzitter Nederland, Landsmeer

Verbondskantoor en secretariaat

Het Verbondskantoor en het secretariaat in Vlaanderen staan onder meer ten dienste van de centraal geleide projecten, alsmede van werkgroepen en commissies. Tevens verlenen zij medewerking aan de door de afdelingen uitgevoerde activiteiten. Het personeelsbestand bleef ongewijzigd en bestond uit: mevr. L. Bruggeman, J. van Dorp, mevr. W. van Dijk, mevr. E. van Esbroeck, mevr. C.E. Gräber, J. van Hoorn en mevr. J. van der Stap. Met uitzondering van de heer J. van Hoorn zijn allen in deeltijd werkzaam.

Accountant

In december 1992 overleed plotseling de heer S. Onrust, de externe accountant van het ANV, die over een periode van dertien jaren de boeken controleerde.

Behalve controleren droeg hij ook het zijne bij om de financiële verslagleggingen zo goed mogelijk voor te leggen aan de Algemene Vergadering en aan de subsidiërende overheid.

De heer P. Brouwer uit Zoetermeer heeft de taak van de heer Onrust overgenomen.

Afdelingen

Afdeling Brussel

Op 13 oktober werd in het Auditorium 't Serclaes van de Kredietbank te Brussel een debatavond georganiseerd.

Prof. dr. Herman Van Impe, hoogleraar aan de Vrije Universiteit van Brussel en de Brusselse socialistische senator R. Garcia debatteerden over het thema ‘Euro - Brussel’; Voordelen - Nadelen - Verwachtingen.

Moderator was de heer G. Tastenhoye, journalist bij de ‘Gazet van Antwerpen’.

De heer Garcia is voorstander van een Europees Brussel op voorwaarde dat de overheid een aantal resolute maatregelen neemt die de negatieve aspecten die de Europeanisering van de hoofdstad met zich meebrengen, o.a. de grondspeculatie, moeten verhelpen.

Professor Van Impe - tegenstander van Brussel als Europese Hoofdstad - had het in zijn exposé onder meer over zijn vrees voor een dubbele samenleving in Brussel met een rijke, Engelstalige bovenbouw en een arme onderlaag van de bevolking. Ook was hij tegen de Europese scholen in de hoofdstad en daarmee was de heer Garcia het roerend eens. Deze zijn n.l. dikwijls voor Vlamingen of Walen niet toegankelijk. Nadien was er vanuit de zaal gelegenheid om vragen te stellen.

Aan de avond werd deelgenomen door ongeveer 110 mensen.

Samenstelling dagelijks bestuur per 31 december 1992: Prof. dr. H. van Nuffel, voorzitter; E. Schepens, secretaris; mw. H. Grauwels, penningmeester.

Afdeling Gelderland

Op donderdag 12 maart 1992 werd de vierde, tevens laatste lezing in de cyclus ‘1992....Doodsteek voor de Nederlandse cultuur?’ verzorgd door Drs. Y.P.W. van der Werff, lid van de Eerste Kamer voor de VVD. De cyclus in zijn totaal werd redelijk goed bezocht en verkreeg de nodige aandacht in de regionale en landelijke pers.

De voordracht van Dhr. Van der Werff was tevens de laatste volgens de oude ‘formule’ met vier voordrachten per jaar in de vorm van ledenvergaderingen. Al reeds in de loop van 1991 heeft het afdelingsbe-

[p. 112]

stuur besloten om een andere koers te gaan varen. De achtergrond bij dit besluit was dat de ‘formule’ niet meer aan de verwachtingen voldeed. De soms tegenvallende belangstelling leek dat te bevestigen.

Ingaande 1992 is ervoor gekozen om de aandacht (en energie) te concentreren op doelgerichte activiteiten en ‘projecten’ waarmee een groter publiek bereikt kan worden. In het verslagjaar werden de eerste stappen gezet voor de volgende activiteiten:

Sedert geruime tijd bestaan er contacten met het Studium Generale van de Katholieke Universiteit (KUN) te Nijmegen. Deze contacten werden uitgebreid en eerste voorstellen ingediend om in de lezingencyclus van het Studium Generale voordrachten en symposia op te nemen die met steun van het ANV worden georganiseerd.

Een comité waarin naast ANV-bestuursleden ook leden van het Instituut Duitsland Studiën van de KUN zitting hebben, bereidt de uitgave voor van een tijdschrift over de Nederlandse cultuur voor het Duitse taalgebied.

Door het afdelingsbestuur werden plannen ontwikkeld om te komen tot een buitengewone leerstoel voor de Nederlandse cultuur aan de KUN. De gesprekken met de Faculteit Natuurkunde zijn in een gevorderd stadium en een financiële basis werd gevonden.

Voor het verenigingsjaar 1993 is een verdere uitwerking van bovengenoemde activiteiten voorzien. Naast deze projecten zullen losse activiteiten georganiseerd worden en zullen de contacten met andere ANV-afdelingen en -werkgroepen worden uitgebreid.

Sinds de voor de oorlog bestaande ANV-afdeling Arnhem-Nijmegen, later afdeling Gelderland, in 1984 gereactiveerd werd, heeft het afdelingsbestuur een dertigtal bijeenkomsten georganiseerd. Een aantal daarvan was zeer succesvol, anderen daarentegen minder. Toch hebben ze alle bijgedragen tot een betere verstandhouding in Gelderland tussen Noord en Zuid. het bestuur kijkt dan ook met gepaste trots terug op dit resultaat over de afgelopen, ruim zeven jaren. Tegelijkertijd hoopt het dat de nieuwe werkwijze meer past bij de eisen en wensen van de huidige tijd.

Samenstelling van het dagelijks bestuur per 31 december 1992: Dr. P.H. Jongbloet, voorzitter; Dr. W. van Heugten, secretaris; A. Maes, penningmeester

Afdeling Kaapstad

Activiteiten

Het aanbod van culturele en wetenschappelijke bijeenkomsten werd in een zo evenredig mogelijke verhouding over het jaar verspreid gepresenteerd.

Over de volgende onderwerpen werden lezingen gehouden. De ruimtelijke ordening in Nederland, akoestiek, management van een multinational, Vlaamse identiteit en volkskarakter, schrijvers/dichters Elisabeth Eybers en Frederik van Eeden.

Instructieve avonden over paspoorten, hernationalisatie en sociale wetgeving trokken zoveel belangstelling dat deze tweemaal werden gehouden. ‘Holland Consort’ verzorgde de muziekavond.

De Boekerij betrok in april vorig jaar een nieuw onderkomen. Hierdoor ontstaan grotere mogelijkheden om aan de recente statutenaanvulling ‘Het onderhouden van verbindingen met de verwante taal het Afrikaans en de daarmee verbonden cultuur’ meer gestalte te geven.

De financiële fundamenten van de Boekerij op langere termijn blijven zwak. Structurele subsidie van de Nederlandse en Vlaamse overheid zal voorlopig wel een vrome wens blijven en heeft alleen kans van slagen als het ANV-bestuur zich hiervoor krachtig inzet.

De werving van nieuwe leden, vooral onder Vlamingen en Zuidafrikanen, zal ter hand genomen worden. Bij veel Vlamingen overheerst helaas nog steeds het idee dat het ANV slechts een Nederlandse aangelegenheid is. Nu een actief Vlaams lid op de nominatie staat om in het bestuur te worden gekozen zal deze werving hopelijk wat gemakkelijker worden.

Boeken- en geldprijzen

Op 27 april werden in de ANV-Boekerij aan de beste drie studenten in de Nederlandse taal en letteren prijsboeken uitgereikt. De feestrede werd uitgesproken door mevrouw prof. Lina Spies van de Universiteit van Stellenbosch.

Dankzij de bijdrage van het ANV-bestuur (Nederland-Vlaanderen) en van de Belgische Ambassade kon deze uitreiking die door studenten en docenten zeer wordt gewaardeerd plaatsvinden. Ook de heer R. Cohen, de consul-generaal van Nederland woonde de bijeenkomst bij.

Donderdag 3 september werd aan drie studenten van de universiteit van Wes Kaapland een geldprijs uitgereikt. Zij verdienden deze prijs voor de beste in het Nederlands geschreven verhandelingen over een bepaald onderwerp.

Samenstelling van het dagelijks bestuur per 31 december 1992:

Dr. W.J.M. van der Sande, voorzitter; A.W.D. Jongens, vice-voorzitter; H. Thomas, secretaris; B. Lindner, tweede secretaris; A. Spaltman, penningmeester.

Nederlandse boekerij-ANV

De inspanningen van de afgelopen jaren werden vorig jaar beloond met de opening van de nieuwe ruimte waar de Boekerij nu is ondergebracht. De officiële opening werd op 10 april verricht door de Nederlandse ambassadeur, de heer P.A. van Buuren in aanwezigheid van zijn Belgische collega, de heer R. van Overberghe.

De activiteiten van de Boekerij namen aanzienlijk toe. Dit was mede toe te schrijven aan de grotere ruimte die thans in het Satbel Sentrum beschikbaar is. In 1992 werden 16.722 boeken en tijdschriften uitgeleend tegenover 12.732 in 1991. Een toename van ruim 31%. Het aantal bezoekers steeg van 3500 naar 4471, een stijging van ruim 27%.

Nieuwe boeken

394 nieuwe boeken werden aan de voorraad toegevoegd tegenover 210 in 1991. Het boekkeuringscomité vergaderde viermaal. De klassificatie en catalogisering is volledig voltooid.

Videofilms

In de boekerij is een zaaltje ingericht waar videofilms worden vertoond. Films over Nederland, Indonesië alsmede een film van Bert Haanstra en één over Paul van Vliet werden druk bezocht.

Bezoek uit Nederland

De algemeen secretaris van het ANV, de heer J.L.M. Kits Nieuwenkamp, bezocht in

[p. 113]

het kader van een rondreis in zuidelijk Afrika, de Boekerij. Ook de Nederlandse Bibliotheek Dienst uit Leidschendam toonde belangstelling in de persoon van drs A. Blom, de directeur van de NBD.

Samenstelling dagelijks bestuur per 31 december 1992:

Prof. dr. P.G.J. Overduin, voorzitter; mevr. M. Ennenga, onder- voorzitter; C.W. Grootendorst, penningmeester; mevr. E. Alma, secretaris en bibliothecaris.

Afdeling Limburg

Academische zitting

Op 21 november organiseerde de afdeling Limburg haar vierde academische zitting in kasteel Hoensbroek. Het thema was ‘De kansen van Limburg en de Euregio na 1992’. Ing. E. Mastenbroek, Commissaris van de Koningin in Limburg ging diep in op de dagelijkse praktijk van het besturen van een grensoverschrijdende regio - in dit geval uiteraard de Euregio die de provincies Nederlands en Belgisch Limburg, Oostkantons, Luik en Aken omvatten.

Dr. H.J.G. Waltmans, voorzitter Nederland ANV hield een referaat over ‘Het regionaal vraagstuk in Europa’. Zijn standpunt daarover is volledig weergegeven in Neerlandia nr. 1/1993.

Samenstelling dagelijks bestuur per 31 december 1992:

Drs J. Schrakamp, voorzitter; mevrouw Mr. M.J.P.T. Waltmans-Pennings, secretaris/penningmeester.

Afdeling Mechelen

Het ANV-Mechelen begon het jaar met een causerie op 31 januari door de auteur Willy Spillebeen over de belangstelling die hij voor de Nederlandse taal en cultuur mocht ervaren tijdens zijn verblijf in Amerika als ‘writer in residence’.

Op 31 maart hield dr. Johan Leman, kabinetchef van Koninklijk Commissaris Paula D'Hondt, een lezing over het migrantenbeleid in Vlaanderen.

De historicus prof. em. dr. Robrecht Boudens sprak op 12 mei over ‘Kardinaal Mercier en de Vlaamse Beweging’.

Na de zomervakantie ontving de Mechelse afdeling op 24 september de Rus Kirill Brattsev die gedurende zes weken op uitnodiging van het ‘Comité voor steun aan de democratie in Rusland’ in Vlaanderen vertoefde. De heer G. Logie interviewde deze omroeper van de Nederlandstalige redactie van Radio Moskou Internationaal publiek over zijn belangstelling voor het Nederlands, zijn kijk op de Nederlandse cultuur en zijn meningen over de actuele situatie in de voormalige USSR.

Op 16 oktober organiseerde het Mechelse ANV in aanwezigheid van de dochter van de schrijver, een Filip de Pillecyn-herdenking naar aanleiding van de dertigste verjaardag van het overlijden van deze Vlaamse auteur. Prof. dr. Marcel Janssens van de Katholieke Universiteit Leuven belichtte een aantal aspecten van het oeuvre van De Pillecyn en de Mechelse acteur Gus Horsten las tussendoor fragmenten ter illustratie.

Louis Vanvelthoven, voorzitter van de Vlaamse Raad, sloot op 26 november de ANV-activiteiten 1992 af met een voordracht over ‘Nederlands in de wereld’.

Samenstelling van het dagelijks bestuur per 31 december 1992:

G. Logie, voorzitter; mevr. A. Jongbloet-Stoop, secretaris; M. Cels, ledenwerving; K. Mannaerts, penningmeester.

Afdeling Noord-Brabant

Hoogtepunt hierin was ongetwijfeld de conferentie op 13 januari 1992 in het Provinciehuis van Noord-Brabant te 's-Hertogenbosch.

Als opening van het Europese Jaar werd gekozen voor het thema ‘Samenwerking van Nederland en België in een Verenigd Europa’.

Ruim 125 deelnemers uit Zuid-Nederland en Vlaanderen namen aan deze conferentie deel om het begin van het samenwerkend Europa in eigen land te concretiseren.

Ook waren de minister-president van de Vlaamse Regering dr. G. Geens en de ambassadeurs Jhr. H. van Nispen tot Sevenaer, A. Nothnagel, P. Brouwer en M. van Loosdrecht naar 's-Hertogenbosch gekomen.

Tijdens de conferentie werd een drietal toespraken gehouden over samenwerking vanuit nationale, provinciale en culturele context.

De Belgische ambassadeur, dr. Luc Ceyssens, ging vanuit zijn waarnemingen tijdens de recente Top van Maastricht, uitvoerig in op de veranderde wereldorde en belichtte de noodzaak van een herbezinning op de Belgisch-Nederlandse relatie. De heer Ceyssens formuleerde voor beide landen terecht een grensoverschrijdende opdracht en weet deze gedachte in Nederland expliciet uit te dragen ter bewustwording van het bouwen aan een politieke Europese Unie vanuit het beginsel van subsidiariteit.

De samenwerking van de drie zuidelijke Nederlandse provincies met Vlaanderen werd uitvoerig belicht door de Commissaris van de Koningin in Noord-Brabant, mr. Frank Houben, waardoor Europa 1992 in Vlaanderen en Zuid-Nederland inderdaad al lang begonnen is. Hij zet zich intensief in voor Noord-Brabant op de grens van Nederland en Vlaanderen.

De zich ontwikkelende Nederlandse identiteit moet volgens prof. dr. Anton van der Geld, voorzitter van het ANV in Noord-Brabant, vorm en inhoud geven aan de Nederlands-Belgische samenwerking in een Verenigd Europa. Hij pleitte voor een nauwe samenwerking van beide landen op cultureel en wetenschappelijk gebied, o.m. voor een meer centraal stellen van de (Nederlandse) moedertaal en voor een Nederlands-Vlaams radio en t.v.-station als een wezenlijk aandeel in het proces van culturele integratie.

Tenslotte vond een levendige gedachtenwisseling plaats met het forum, bestaande uit de drie sprekers en de heren Van der Harten en Van de Laar, onder de deskundige leiding van staatssecretaris dr. Vic Anciaux.

De heer Anciaux, kenner en pleitbezorger van Brussel, hield terecht aan allen de verplichting voor om in het Verenigd Europa te ijveren voor de Nederlandse taal en cultuur en haar te verrijken.

De teksten van deze drie voordrachten en de gedachtenwisseling zijn in druk verschenen en deze brochure is (èn wordt) veelvuldig opgevraagd bij ons afdelingssecretariaat, zowel vanuit Vlaanderen als Nederland.

Samenstelling van het dagelijks bestuur per 31 december 1992:

Prof. dr. A.M.C. van der Geld, voorzitter; J.D. van der Harten, vice-voorzitter; drs. L.J.M. van de Laar, secretaris/penningmeester.

[p. 114]

Afdeling Noord-Holland/Flevoland

De zeer levendige jaarvergadering werd op zaterdag 31 oktober in de Brakke Grond gehouden. Daaraan voorafgaand sprak dhr. G. Vereecke, directeur van het Vlaams Cultureel Centrum, over de samenwerking tussen Nederland en Vlaanderen in het licht van een nieuw cultureel verdrag.

In september heeft ons bestuurslid A. Simons voor het ANV bedankt en op de vergadering van 31 oktober werd de heer H.G. Kropholler als bestuurslid voorgesteld.

Ook nu weer was er een beiderzijds gewaardeerde samenwerking met het Vlaams Cultureel Centrum, die tot in het voorjaar van 1993 door zal lopen. Het aanvankelijke voornemen om reeds in september 1992 met een serie dialogen te beginnen kon niet gerealiseerd worden omdat de voorbereidingen met de deelnemers meer tijd kostten dan was voorzien.

Een eerste dialoog werd op 13 december tussen de Vlaamse minister H. Weckx (van cultuur) en drs. F. Bolkestein (voorzitter van de Tweede Kamerfractie van de VVD) gehouden, waarbij onze vice-voorzitter B. Makken als gespreksleider optrad. De belangstelling voor deze discussie, waaraan ook een dubbele expositie verbonden was (Beschermd Brussel en Brussel in kaart), was groot. Alle stoelen waren bezet.

Een vervolg hierop zal in januari, februari en maart 1993 plaatshebben.

Samenstelling dagelijks bestuur per 31 december 1992:

P.M. Klaassen, voorzitter; B. Makken, vice-voorzitter; J.A.C. Kroesen, secretaris; mevr. W.I. Schouten-van Winsen, penningmeester.

Afdeling Oost-Vlaanderen

Op 7 januari 1992 hield lic. Daniel Vanacker, de auteur van een pas verschenen studie bij de uitgeverij Mens en Kultuur te Gent, een fel gesmaakte lezing over ‘het aktivistisch avontuur te Gent’, 19 leden namen hieraan deel.

Op 16 mei ging onze afdeling (met 22 deelnemers, met privé-wagens), op uitstap in Oost-Zeeuws-Vlaanderen, waar wij werden opgewacht door de afdeling Zeeland en Zuid-Holland. Na een gezamenlijk bezoek aan Sas van Gent en een toespraak van de wethouder, werd de tocht voortgezet via Philippine en Terneuzen, waar een uiteenzetting werd gegeven over de sluizen en de Westerschelde, de dijken en de jachthaven. Voorts werd een bezoek gebracht aan het oude kerkje te Kloosterzande. Een glas bier met een portie garnalen onderbrak de excursie te Emmahaven in het Verdronken land van Saeftinghe. De tocht eindigde met een ontvangst op het stadhuis te Hulst, waar burgemeester Kessen ons onderhield over de historische, de culturele en de economische problemen van de streek en de bestaande contacten tussen Zeeland, Oost- en West-Vlaanderen. Een zeer geslaagde uitstap.

Op 28 juni woonde een tiental leden van de afdeling het 50-jarig huwelijksfeest bij in de tuinen van de heer en mevrouw Merlevede.

Op 11 juli volgde een excursie naar het verre Beauvoorde met 20 deelnemers naar de tentoonstelling ‘Moderne Vlaamse Kunst van Ensor tot heden’, die geopend werd met een boeiende inleiding door ons medelid Jan D'Haese.

Op 29 augustus volgde een geanimeerd bezoek aan Bachte-Maria-Leerne. Ongeveer 20 deelnemers werden met de paardetram en een kleinere huifkar langs de tuinen en de lanen van een ‘Leie-dorp vol Beelden’ gereden.

Samenstelling dagelijks bestuur per 31 december 1992:

Mw. prof. dr. A. Deprez, voorzitter; mw. lic. A. van Eetvelde-de Moor, secretaris; mw. F. Ideler, penningmeester.

Afdeling Zeeland

In mei verzorgde de afdeling een bustocht voor de afdelingen Zuid-Holland en Oost-Vlaanderen naar diverse interessante plaatsen in oost Zeeuws-Vlaanderen en een ontvangst op het Stadhuis van Hulst door Burgemeester Kessen.

De opkomst was zeer groot en uit reacties bleek, dat men vooral het ‘onbekende’ zeer gewaardeerd had.

Op 11 december organiseerde de afdeling in Hulst een bijeenkomst met de voordrachtkunstenares Tine Ruysschaert, die vertelde over haar ontmoeting met studenten Nederlandse taal en letteren in Berkeley (Californië).

's Avonds trad ze op in Hulst met ‘het Verdriet van België’ van Hugo Claus, waarna er nog een informeel napraten met haar mogelijk was.

In 1993 zal Antwerpen de culturele hoofdstad van Europa zijn. Misschien kunnen we daar met onze activiteiten op inspelen.

Dit jaar leverde ons zeven nieuwe leden op.

Samenstelling dagelijks bestuur per 31 december 1992:

D. Aronson, voorzitter; mr. A.J. Peeck, secretaris; ing. W.A.M. Lockefeer, penningmeester.

Afdeling Zuid-Holland

De eerste bijeenkomst had op 2 april plaats. Behalve het huishoudelijk gedeelte, waarin het jaarverslag en financiëel verslag over het jaar daarvoor werd behandeld en vastgesteld, hield mr. H.S van der Staaten een inleiding over Johan Maurits van Nassau, gouverneur van Brazilië in de 17e eeuw. Van Nassau liet tevens naast het Binnenhof het Mauritshuis bouwen, thans een befaamd Rijksmuseum.

Op 16 mei werd de jaarlijkse excursie gehouden. Het oostelijk deel van Zeeuws-Vlaanderen was het doel. Vergezeld van ANV-leden uit de provincies Zeeland en Oost-Vlaanderen werd onder leiding van een gids een rondrit gemaakt door het unieke polderland met zijn kreken, binnendijken en typisch Zeeuwse (Vlaamse) dorpen.

Ook Hulst werd bezocht. Mr. A.A.L.G.M. Kessen, de burgemeester ontving het gezelschap van ruim 70 personen op zijn mooie stadhuis, alwaar hij het samenwerkingsverband tussen Zeeuwse en Vlaamse gemeenten toelichtte. Dit samenwerkingsverband berust op basis van de Beneluxovereenkomst grensoverschrijdende samenwerking tussen lagere overheden.

De dag werd besloten met een stadswandeling en een maaltijd in het Hof van Vlaanderen.

Drs. J.L.M. Kits Nieuwenkamp, algemeen secretaris van het ANV, hield op 1 juni een lezing over zijn bezoek aan zuidelijk Afrika, eerder dat jaar. De nadruk van zijn lezing lag op de positie van het Afrikaans in vergelijking met de positie van het Nederlands in het toekomstige Europa. Nederland en Vlaanderen zouden, aldus de spreker, meer steun moeten geven aan de versteviging van de positie van het Afrikaans.

Prof. mr. dr. A. Postma, lid van de Eerste Kamer der Staten Generaal en lid van de

[p. 115]

ANV-Raad van Advies, sprak op 30 november over ‘Herstel van de zeventien Verenigde Nederlanden?’

Spreker gaf een optimistisch beeld daarover, niet zo zeer over de verenigde Nederlanden in staatkundig verband, maar meer als een eenheid in culturele zin.

De jongste staatkundige ontwikkelingen in België waardoor Vlaanderen (bijna) een zelfstandige staat wordt, scheppen daarvoor nieuwe kansen. Hij belichtte ook de positie van Brussel als Europese Hoofdstad.

Samenstelling dagelijks bestuur per 31 december 1992:

mr. L.H.I.M. Hoogeweegen, voorzitter; mw. J.H. Hüsken-van Dorp, secretaris; M.C. van der Hoog, penningmeester.

Werkgroepen en commissies

Beleggingscommissie

Aan het ANV is het beheer over een aantal fondsen toevertrouwd. Deze fondsen hebben ten aanzien van de opbrengsten uit beleggingen specifieke doelstellingen.

Het bestuur laat zich over de beleggingen adviseren door een z.g. Beleggingscommissie, die bestaat uit de heren B. van Marken, bankdirecteur en Drs. W.J.M. Mathot, vennoot van een accountantsmaatschap.

Boekverspreiding

Eén van de oudste ANV-activiteiten is het verspreiden van Nederlandse literatuur en studieboeken Nederlands aan belangstellenden buitengaats. Het gaat om prijsboeken voor diegenen die een goede prestatie hebben geleverd bij het verwerven van de kennis van het Nederlands en om studieboeken en lesondersteunend materiaal voor - meest - middelbare scholen die in de vreemde taalgebieden, gelegen langs de taalgrens, Nederlands onderwijzen.

Een tournee van de Nederlandse jeugdboekenschrijver Wim Hofman langs een aantal van die scholen werd door het ANV ondersteund door het zenden van boeken van de schrijver. Voorts werden enige abonnementen betaald op educatieve Nederlandstalige jeugdbladen, die voor klassikale behandeling in aanmerking komen.

Leerstoel cultuur der Nederlanden

In het verslagjaar zijn de voorbereidingen voor het totstandbrengen van een leerstoel gericht op het vergaren, verspreiden en vermeerderen van de wetenschappelijke kennis betreffende de plaats en de betekenis van de Nederlanden in een stroomversnelling geraakt. Daartoe door een particuliere schenker financiëel in staat gesteld, kon worden overgegaan tot de oprichting van de stichting het ANV-Tijmen Knecht-Fonds tot vestiging en in standhouding van bijzondere leerstoelen in Nederland, Vlaanderen of elders, alsmede voor het bevorderen van studie, onderwijs en wetenschappelijk onderzoek. Het ligt in de bedoeling een leerstoel te vestigen aan de Universiteit van Amsterdam. Daartoe vond een drietal gesprekken plaats met de decaan van de letterenfaculteit. Dit leidde tot het formuleren van een leeropdracht en profielschets van een mogelijke docent. Het ligt in de bedoeling de leerstoel per 1 september 1994 te openen.

De voorbereidingscommissie bestaat uit: Prof. dr. W.P. Blockmans, prof. dr. S.W. Couwenberg, drs. J.L.M. Kits Nieuwenkamp, prof. mr. A. Postma.

Leraren Nederlands

Nascholingsproject ‘Waalse leraren Nederlands’

In Wallonië is de belangstelling voor het Nederlands sterk groeiend. Middelbare scholen aldaar proberen bij deze ontwikkeling aan te sluiten door het aanbieden van meer en beter onderwijs Nederlands.

Het ANV en met name zijn werkgroep ‘Leraren Nederlands’ ondersteunt dit streven. Het verleende daartoe zijn medewerking aan een nascholingsproject voor leraren Nederlands in Wallonië.

De Talenacademie van Maastricht verzorgde het didactische gedeelte, het ANV nam het cultureel en algemeen vormend deel voor zijn rekening.

Zo bezochten de leraren de Deltawerken, het gebouw van de Tweede Kamer - onder leiding van kamerlid Aad Nuis - en de toneelvoorstelling ‘Ingeblikt’ dat theater De Appel in Den Haag opvoerde.

Het Museon, het museum voor het onderwijs, was eveneens een aantrekkelijk programmapunt.

Uit de reacties bleek dat het gehele nascholingsprogramma aan de verwachtingen voldeed.

Uitwisseling Nederlandse en Vlaamse scholen

Ter voorbereiding van samenwerking en uitwisseling tussen Nederlandse en Vlaamse scholen voor voortgezet onderwijs werd van 19 tot 22 mei 1992 te Goes een seminarium gehouden onder de titel ‘Identiteit, diversiteit en universaliteit vanuit een Nederlandstalig gebied binnen de Europese Gemeenschap’. Menig leraar is zich nauwelijks bewust van de historische betekenis van de datum 1 januari 1993: open grenzen en de mogelijkheden en kansen die daaraan verbonden zijn. Onder het motto van de minister van Onderwijs de heer Ritzen: ‘internationalisering begint op de fiets’ is gepoogd het Nederlandse en Vlaamse voortgezet onderwijs dichter bij elkaar te brengen. Samen met het overheidsproject Grensoverschrijdende Regionale Onderwijssamenwerking GROS maakte het ANV dit project mogelijk door zowel geldelijke steun als een inleider ter beschikking te stellen. Aan het seminarium nam een twintigtal docenten, directeuren van scholen en onderwijsinspecteurs uit Nederland en Vlaanderen deel.

Tweetaligheid op scholen

Om de kennis van vreemde talen te vergroten wordt in een aantal scholen sommige vakken onderwezen in een andere taal dan de moedertaal. Waar het de taal van het buurland betreft, vindt het ANV dit een ontwikkeling die positief tegemoet getreden moet worden, mits op basis van wederkerigheid.

Het daarmee tezelfdertijd kennis nemen van de cultuur van de buren is een goede vorm van internationalisering. Vlak over de grens bij Enschede of ook in Kleef, wordt aan deze tweetaligheid aandacht geschonken door bepaalde vakken (aardrijkskunde e.a.) in het Nederlands te doceren. In Enschede is dit voorbeeld gevolgd - uiteraard in het Duits. In oktober 1992 werden de resultaten geëvalueerd op een symposium, waaraan docenten vreemde talen van elders deelnamen.

Het ANV stelde een van de inleiders, drs. S. van de Ree uit Voorburg in de gelegenheid daaraan deel te nemen.

[p. 116]

Project ANV-literatuur

Werkgroep Literatuur begeleidt beginnende dichters op hun eerste poëtische stappen.

Hun gedichten worden beoordeeld, van commentaar voorzien en teruggezonden. Hierdoor krijgen de dichters enig zicht op hun mogelijkheden en onmogelijkheden.

Het project is geen wedstrijd, toch wordt uit de betere gedichten een keuze gemaakt voor een bundel die het ANV in 1992 liet verschijnen, de achtste in de reeks.

Behalve gedichten werd daarin ook allerlei nuttige informatie voor de dichter opgenomen.

Ter afsluiting van het project 1992 werd op 14 november een Poëzie-contactdag in Antwerpen gehouden.

Ruim 50 dichters uit Nederland en Vlaanderen kwamen bijeen in de lunchruimte van het gebouw van het Vlaams Economisch Verbond dat voor die gelegenheid welwillend was afgestaan.

In vier werkgroepen, met elk 4 zittingen, werden onder leiding van de jury de door de deelnemers ingezonden gedichten beoordeeld en uiteengerafeld.

Een nuttige, zeer intensieve studiedag, onderbroken door het uitreiken van de Poëziebundel en afgesloten met een optreden van Claude van de Berge en Arlette Walgraef die met klank en muziek gedichten op een bijzondere wijze naar voren brachten.

De werkgroep bestaat uit:

D. Billiet, mw. L. Bruggeman, W. Hofman (voorzitter), J. van Hoorn, J. van Hulle, F.A.L. Kortie, mw. J. Kruit, M. De Smet en mw. J. van der Stap.

Werkgroep taalgebruik

Ook dit jaar werden vele klachten (15) ingediend bij de Vaste Kommissie voor Taaltoezicht omdat het Nederlands in Brussel, Voeren, Komen en andere gemeenten niet de plaats kreeg waraop het recht heeft of zelfs belachelijk gemaakt werd. Gezien de steeds duidelijker wordende wetgeving hebben deze akties meestal sukses. Om in de toekomstige Vlaamse staat nog sterker te staan, werd veel energie gestoken in het informeren van de Vlaamse partijen over onvolkomenheden in de teksten van het Sint-Michielsakkoord. Daarin is nu sprake van de Vlaamse Regering en Raad in plaats van de Executieve.

Niet alleen in België, maar ook in Nederland werden akties ondernomen om te voorkomen dat vreemde termen ingeburgerd raken terwijl er goede Nederlandse woorden bestaan. Voorbeelden zijn ecotax, outplacement, evident, meeting-point en wetlands. In dit geval wordt echter alleen opgetreden als het vermoeden bestaat dat de aktie sukses zal hebben.

Met dank wordt de gastvrijheid en hulp gemeld die geboden werd ten behoeve van de vergaderingen in het Vlaams Cultureel Centrum in Amsterdam en bij het Vlaams Komitee in Brussel.

De samenstelling is als volgt:

Dr. H. Bunk (voorzitter), drs. T. Hendrix, H. Rau, E. Schepens.

ANV-Visserneerlandiacommissie

De commissie kwam op 7 oktober bijeen en behandelde acht aanvragen, verdeeld over de categorieën Welzijn, Cultuur en Persoonlijke Verdiensten. Een aanvraag voor de laatste categorie werd in een breder kader geplaatst door het accent naar de organisatie te verplaatsen, waarbij de candidaat ten nauwste was betrokken. Van de acht aanvragen werden er vier afgewezen. Vier werden voorzien van een positief advies aan het ANV-bestuur voorgelegd. Vorig jaar traden er vier nieuwe leden tot de commissie toe, t.w. de heren
W. Jongeneel, J. van Londen, H. de Schepper en J.W. Volleberg.

Samenstelling van de commissie per 31 december 1992:

Mevr. dr. M. Bouverne-de Bie, drs J.A.C. van Burg, G. Groothoff, W. Jongeneel, drs J.L.M. Kits Nieuwenkamp, J. van Londen, Prof. dr. L. Meerts, G.Ph. Mok, dr. W.O. Renier, prof. dr. H.C.C. de Schepper, J.W. Volleberg, dr. H.J.G. Waltmans (voorzitter).

ANV-Visserneerlandiajury

De jury beoordeelde 46 hoorspelen, die waren ontvangen naar aanleiding van een door het ANV uitgeschreven prijsvraag. Ook de Nederlandse Antillen waren bij het project betrokken, helaas zonder resultaat. Uit België werden 12 manuscripten ontvangen, alle uit Vlaanderen, uit Nederland 33 stuks en één uit Spanje.

De jury was eensluidend over de drie teksten, die voor een eindbespreking in aanmerking kwamen. Over de keuze van nummer één was men het snel eens. ‘Locked-In’ werd uitverkoren en daarmee de schrijver Jan Harm Dekker uit Amsterdam. ‘Locked-In’ is een - vrijwel niet kort te vertalen - medische term, die een toestand weergeeft van een patiënt die alles bewust meemaakt zonder daarop aanwijsbaar te kunnen reageren.

Samenstelling van de jury per 31 december 1992;

W. Spekking (voorzitter), H. Meert, N. Hiltrop.

drs. J.L.M. Kits Nieuwenkamp algemeen secretaris

N.B. Werkgroep Taalgebruik
Het Belgische parlement volgde helaas niet het advies van de werkgroep en het voerde op 11 juni jongstleden de term ‘ecotax’ in.

Algemene Ledenvergadering/ALV 1993

Zaterdag 12 juni vond te Roosendaal de jaarlijkse Algemene Ledenvergadering plaats, waarop de gebruikelijke jaarstukken werden behandeld, zoals het jaarverslag 1992 (zie hierboven), het financieel verslag 1992, alsmede de begrotingen voor 1993 en 1994. Deze stukken werden goedgekeurd.

De contributie voor 1994 blijft ongewijzigd.

De heren D. Aronson en dr. P.H. Jongbloet traden statutair uit het bestuur, mw. lic. A. van Eetveldede Moor werd voor een tweede termijn en drs. J.L.M. Kits Nieuwenkamp voor twee jaar herkozen en als nieuwe leden traden prof. dr. A.M. Hagen (Nijmegen) en de heer W.A.M. Lockefeer (Hulst) tot het bestuur toe. Het hoofdbestuur, dat voorafgaande aan de algemene ledenvergadering bijeen kwam, benoemde mw. drs. N.J. Ginjaar-Maas tot lid van de werkgroep Grensgebieden en daarmee tot adviseur van het bestuur.