L.F. Groenendijk en J.C. Sturm.
Commenius in Nederland. Reacties op een grote Tsjechische pedagoog en hervormer (17e - 20e eeuw) Kampen, Kok, 1992. 96 pag. Bibliografie ISBN 90-24.26693.9 prijs f 21,50.
Vorig jaar werd herdacht, dat 400 jaar geleden Comenius werd geboren. Gezien zijn bijzondere relatie met Nederland hebben beide schrijvers, verbonden aan de Vrije Universiteit te Amsterdam, zich grondig verdiept in de invloed, die van Comenius is uitgegaan op het gebied van pedagogiek en theologie. Ter sprake komen o.m. de receptie van zijn geschriften in Nederland, de verhouding Nederland en Bohemen, de Boheemse Broeders, Comenius' relatie met religieuze dissidenten en de houding van critici en vereerders van de Tsjechische pedagoog in de twintigste eeuw, wanneer Commenius weer nieuwe aandacht krijgt. Ondanks de hedendaagse waardering in Nederland blijkt Commenius in het verleden niet gevrijwaard te zijn van scherpe kritiek en niet alleen voor een figuur als Pierre Bayle. Kenmerkend voor Commenius' opvoedkunde achten de schrijvers zijn onwankelbare vertrouwen in de mens en in een betere toekomst en zijn hooggespannen verwachtingen aangaande de opvoedbaarheid van het kind. Bijzonder nuttig is de uitvoerige bibliografie. Het boekje vormt een belangrijke bijdrage tot een historisch verantwoord beeld van Comenius en zijn invloed in de Lage Landen.
P.K.