Neerlandia. Jaargang 96

Cultuur

Vondel in Keulen

Vorig jaar is in Keulen bij het stadhuis een beeld van Vondel geplaatst. Zoals bekend is Vondel, die leefde van 1587 tot 1679 in Keulen geboren.

Het tufstenen beeld is gemaakt door de Nijmeegse kunstenaar Paul de Swaaf.

Bij de herdenking in 1987 van Vondels geboorte kondigde de toenmalige minister van WVC Brinkman aan, een beeld financieel te ondersteunen. Nu is het beeld, ter waarde van twintigduizend gulden, in zijn geheel door het ministerie geschonken. ‘Er heeft waarschijnlijk wel ooit een beeld van Vondel in Keulen gestaan, maar dat zal wel zijn verwoest in de oorlog’, aldus een woordvoerster van WVC.

Gift aan Van Gogh-museum

Het Rijksmuseum Vincent van Gogh kreeg 19,8 miljoen dollar van de Japanse verzamelaar Yasuo Goto. Goto deed de schenking via een stichting in Tokio, de Japan Foundation, die gefinancierd wordt door zijn verzekeringsmaatschappij Yasuda. Met de schenking kan het museum een nieuwe vleugel voor tijdelijke tentoonstellingen bouwen. Het gebouw wordt ontworpen door de Japanse architekt Kisho Kurokawa.

In 1987 haalde Goto de wereldpers toen hij op een veiling in Londen een recordprijs betaalde voor het doek De zonnebloemen van Van Gogh. De Nederlandse schilder, wiens stijl beïnvloed werd door de Japanse prentkunst, is in Japan bijzonder geliefd.

Europese integratie en cultuur

‘Europa 1992’: zowat iedereen heeft er de mond van vol. Alleen aan de culturele sector leek het belang van dit symbolisch begrip voorbij te gaan. Het ging toch om een economisch proces, waarbij de lidstaten hun bevoegdheid voor culturele materies integraal behielden. Gaandeweg is echter duidelijk geworden dat het Europese integratieproces ook de culturele sector niet onaangeroerd laat, ook niet het taal- en letterendomein. Daarom publiceert de Taalunie een rapport in haar reeks ‘Voorzetten’ waarin de hele problematiek ‘Nederlandse taal en letteren in een Europa zonder binnengrenzen’ in kaart wordt gebracht.

Het Europese beleidsniveau wint steeds meer aan belang, de lidstaten bezitten nog slechts een relatieve autonomie, ook inzake cultureel beleid. Dat blijkt telkens weer als de EG-instanties bestaande nationale regelgeving of grensoverschrijdende afspraken strijdig verklaren met het EEG-verdrag. Dat heeft onder andere het mediadossier zowel in Nederland als in Vlaanderen overduidelijk aangetoond. Pogingen om de eigen omroepen te beschermen tegen buitenlandse indringing blijken steeds weer op verzet van Brussel te stuiten en zijn tot mislukken gedoemd. Daarom wordt het culturele veld steeds meer gedwongen te gaan nadenken over de gevolgen van Europa 1992. Ook de Nederlandse taal en letteren, waarvoor Nederland en België het Taalunieverdrag hebben gesloten, deelt in die groeiende aandacht. Tal van beschouwende artikelen zijn over deze problematiek verschenen, er werden reeds debatten en colloquia over gehouden, acties over gevoerd. Bekende voorbeelden van knelpunten zijn de problematiek van de vaste boekenprijs, de status van het Nederlands als officiële taal binnen de EG, de invasie van Angelsaksiche mediaprodukten die ons, door middel van satelliettelevisie, letterlijk boven het hoofd hangt.

Discussie, stellingen en analyses dienaangaande zijn er dus bij de vleet, al ontbrak tot nu toe een goed overzicht van de hele problematiek. Deze lacune heeft de Nederlandse Taalunie willen vullen met ‘Voorzetten 34. De Nederlandse taal en letteren in een Europa zonder binnengrenzen’.

Voorzetten 34 gaat niet alleen over de economische, maar ook over de maatschappelijke gevolgen in ruime zin van Europa 1992.

Wildiers gehuldigd

De Vlaamse geleerde Max Wildiers krijgt de Joost van den Vondel-prijs. De onderscheiding wordt hem in november 1992 aan de Westfälische Wilhelms-Universität in Munster overhandigd.

De Vondelprijs werd in 1960 ingesteld door de Stiftung F.V.S. in Hamburg en wordt beurtelings uitgereikt aan een Duitser, een Nederlander en een Vlaming voor eminente prestaties op het gebied van wetenschap en cultuur. De vorige Vlaamse laureaat (1989) was de Antwerpse kunsthistoricus en conservator Frans Baudouin.

Max Wildiers (87) ontving onlangs de eerste Prijs Johan Fleerackers van de Vlaamse Gemeenschap en werd in februari doctor honoris causa aan de Katholieke Universiteit in Leuven.

De drievoudige bekroning eert een theoloog en wetenschapsfilosoof die op diverse terreinen een belangrijke bijdrage heeft geleverd tot het geestesleven van deze tijd en die tevens zijn leven lang een consequent voorvechter van de Nederlandse cultuur en de Vlaamse emancipatie is geweest.

[p. 36]

(foto L. van Gelder)

Heropening gerestaureerde Fort-kerk

Na anderhalf jaar wegens restauratie in de steigers te hebben gestaan, werd de Fortkerk op zondag 27 oktober 1991 weer opengesteld. De vernieuwingskosten, 2.5 miljoen gulden, zijn opgebracht door de Curaçaose gemeenschap en het KABNA, het kabinet voor Antilliaanse Zaken in Den Haag. De Fortkerk, eigendom van de protestantse gemeente, werd ruim 250 jaar geleden gebouwd. Voor de heropening werd een feest-programma opgesteld. Gouverneur Saleh heeft een toespraak gehouden.

Vlaams-Antilliaans contact

De directeur-generaal van het Ministerie van Cultuur van de Vlaamse Gemeenschap, mw. Diane Verstraeten, bracht onlangs een werkbezoek aan de Nederlandse Antillen.

Zij werd vergezeld door de adjunct-directeur, de heer Ernest de Buynder.

Op Curaçao is met diverse autoriteiten op het gebied van cultuur gesproken.’

Teneinde zich op het bezoek voor te bereiden en om officieel kennis te maken met de Gevolmachtigde Minister, bezochten mw. Verstraeten en de heer De Buynder minister Edsel A.V. Jesurun op het Antillenhuis in Den Haag.

Volksuniversiteit geopend

Eind vorig jaar is een volksuniversiteit op Curaçao geopend. Die gaat vooral opleidingen verzorgen in de Spaanse en Engelse taal.

Het Engels blijkt verreweg de meest populaire taal te zijn op de volksuniversiteit. Van de 240 cursisten hebben 170 gekozen voor de conversatielessen in het Engels.

Het Nederlands en Spaans trekken beduidend minder cursisten.

‘Nederlands gaat een steeds kleinere rol hier spelen’, zei een woordvoerder van de volksuniversiteit.

Professor Leo Benardo van het Baruch Talen-instituut in New York, heeft verklaard dat de pas opgerichte volksuniversiteit goed werk verricht.

De hoogleraar zei dit bij vertrek uit Curaçao, waar hij het eerste semester van de volksuniversiteit heeft geëvalueerd.

Hiertoe heeft Benardo met tal van leerlingen gesprekken gevoerd.

De professor is wel van mening, dat de Spaanse taal grotere prioriteit moet krijgen (de meest studenten volgen cursussen in het Engels) en dat de leraren herscholingscursussen moeten ondergaan.

De nieuwe volksuniversiteit heeft inmiddels contact met het ANV opgenomen om te onderzoeken of niet een grote rol voor het Nederlands is weggelegd. Vorig jaar verhuisden meer jonge Antillianen naar Nederland dan in vergelijkbare perioden daarvoor. De meesten spreken onvoldoende Nederlands, waardoor zij in de meest onaanzienlijke baantjes terecht komen. Om hun sociale positie in Nederland te verbeteren, zal er op de Antillen meer en beter onderwijs in het Nederlands moeten worden gegeven. Op de ANV-conferentie ‘De Nederlanden Nu’ van mei 1991 te Middelburg noemde de gevolmachtigd minister van de Nederlandse Antillen, de heer E.A.V. Jesurun, het Nederlands ‘de poort tot Europa’ voor de Antillianen.

Niettemin wordt het Papiaments de onderwijstaal in het beroeps-voorbereidend onderwijs, zoals het bestuurscollege eind vorig jaar besloot.

Naar de Schooladviesdienst bekend maakte, zal aan de vreemde talen evenwel ‘grote aandacht’ worden besteed: het aantal lesuren voor Nederlands en Engels zal worden opgevoerd.

Over de introductie van Papiaments als instructietaal in het beroeps-voorbereidend onderwijs is geruime tijd een discussie gevoerd, waarbij het Rooms-katholiek Bijzonder Onderwijs aandrong op het Nederlands als instructietaal. De Schooladviesdienst noemt het besluit tot invoering van het Papiaments als instructietaal ‘historisch’.

De heer H. Vijber van de Schooladviesdienst heeft verklaard dat Nederland het vreemde talenonderwijs op de Antillen wil steunen.

Hij was de leider van de Antilliaanse delegatie, die in Nederland congressen over het talenprobleem onder de Antillianen heeft bijgewoond en daarover ook besprekingen heeft gevoerd met Nederlandse instanties. Wat het Papiaments betreft, gaat het om de introductie daarvan als instructietaal in het onderwijs.

Vijber verklaart, dat gebleken is dat het Nederlands op de Antillen het best als vreemde taal benaderd kan worden. Hiervoor zal, speciaal voor het Antilliaanse kind, een speciale methode moeten worden ontworpen.