Neerlandia. Jaargang 95

[p. 196]

De Nederlanden in de wereld

Zeventig jaar Nederlandse Bond

Het 70ste jaarcongres van de Nederlandse Bond in Duitsland NBD (opgericht in 1921) had een feestelijk karakter. De proloog begon 11 oktober 14 uur met een ontvangst in het stadhuis van Duisburg van vele afgevaardigden van Nederlandse verenigingen in Duitsland en enkele Nederlandse gasten die nauw betrokken zijn bij de Bond. Na verwelkoming door burgemeester C. Fuhrmann bedankte de heer G. Looijen, voorzitter van de NBD, het stadsbestuur waarna de Nederlandse consul in Duisburg, Dr. G.W. Hulsman, het woord voerde.

Daarna sprak de heer J. Kits Nieuwenkamp, secretaris van het Algemeen-Nederlands Verbond, die de Visser-Neerlandia-prijs voor persoonlijke verdiensten uitreikte aan de heer G. Looijen, die de laatste 40 jaar, eerst als secretaris, sedert 1989 als voorzitter van de NBD, enorm veel heeft gedaan ter versterking van de culturele banden tussen Nederland en Duitsland, bij welke huldiging hij ook mevr. H. Looijen-de Haan betrok. Na het dankwoord van de heer Looijen bleef het gezelschap van ca 50 personen nog enige tijd bijeen.

In de namiddag werd in de Salvatorkirche een oecumenische kerkdienst gehouden. Des avonds was er een blaasorkest, afgewisseld door een mannen- en een vrouwenkoor.

Zaterdagochtend was het werkcongres in een zaal van de Nederlandse kerk. Bij de opening wenste de heer L.C. Kutsch Lojenga namens het hoofdbestuur van het ANV de aanwezigen een goed congres toe. Hij deelde voorts mede dat hij - evenals in 1971 en 1981 - een inzameling had gehouden onder oud-leden en anderen in Nederland die goede contacten met de NBD hebben gehad

L.C. Kutsch Lojenga

en de Bond nog steeds een goed hart toedragen. De opbrengst diende ter versterking van de financiën van de Bond. Als dank ontving hij een keramisch gedenkbord. Onder de goede leiding van voorzitter Looijen werden vele agendapunten vlot afgewerkt. De voorzitter gaf ruime gelegenheid voor een uitgebreide gedachtenwisseling over belangrijke zaken als de ‘Post van Holland’ en de statuten.

Tijdens een korte pauze nam de heer Kutsch Lojenga met een korte toespraak afscheid als vertegenwoordiger van het ANV, welke functie hij bekleedde sedert 1978, nadat hij reeds sinds 1962 vrijwel alle jaarcongressen had bijgewoond. In die periode van 30 jaar had hij grote waardering gekregen voor al diegenen die vrijwillig veel tijd en energie hebben gegeven voor de NBD en/of een bij de Bond aangesloten vereniging. Zij hebben daarmede voor de Nederlandse taal en cultuur uitzonderlijk goed werk verricht en ook de onderlinge verbondenheid van de Nederlanders in Duitsland versterkt. Tevens bedankte hij voor de vriendschap welke hij van zovelen had ondervonden. Op voorstel van de voorzitter werd hij met instemming van alle aanwezigen tot erelid van de Bond benoemd, waarna hij een kort dankwoord uitsprak.

Na afloop van het congres werd een boottocht door de binnenhaven van Duisburg gemaakt (kl).

Radio Free Europe

De Nederlander dr. Anthony D.A. Dake is unaniem gekozen tot nieuw lid van het Europese Advies Comité van Radio Free Europe/Radio Liberty. Dat heeft het European Advisory Commitee (EAC) bekendgemaakt.

Dake is algemeen manager van DeltaKabel Holding en lid van de Nederlandse Media Raad. Eerder werkte hij als Nederlands correspondent in Moskou en Bonn en was chef van de parlementaire redactie van de NOS-televisie.

Het EAC, dat bestaat uit prominente Europese diplomaten, journalisten en zakenmensen, geeft advies aan Radio Free Europe/Radio Liberty, de grootste Westerse radiozender in Bulgarije, Tsjechoslowakije, Estland, Letland, Litouwen, Hongarije, Polen en Roemenië.

Koninkrijksstatuut

De Nederlandse minister voor Antilliaanse en Arubaanse zaken Hirsch Ballin heeft een gemengde ambtelijke werkgroep ingesteld die de vereenvoudiging en modernisering van het statuut voor het Koninkrijk der Nederlanden moet voorbereiden.

[p. 197]

De huidige tekst van het Statuut voor het Koninkrijk der Nederlanden is grotendeels opgesteld aan het begin van de vijftiger jaren. Het Statuut trad in werking op 29 december 1954. Het regelt de rechtsorde van het in wezen federale Koninkrijk der Nederlanden, bestaande uit de landen Nederland, de Nederlandse Antillen en Aruba.

De werkgroep zal bestaan uit een Nederlands-Antilliaanse, een Arubaanse en een Nederlandse sectie. Ieder land zal zijn eigen leden benoemen.

De werkgroep heeft als opdracht om binnen 8 maanden een proeve voor een vernieuwd Statuut met toelichting op te stellen. De fundamentele kenmerken van de huidige statutaire rechtsorde zullen in essentie worden gehandhaafd. De werkgroep krijgt nadrukkelijk als taak mee om voorstellen te ontwikkelen voor versterking van de democratische en rechtstatelijke garanties van het Statuut. Na een reactieronde zal de werkgroep herziene voorstellen presenteren aan de regeringen van de drie landen.

Tegen de zomer van 1992 zal over de door de werkgroep opgestelde proeve voor een vernieuwd Statuut een congres worden gehouden.

De instelling van de werkgroep is een uitvloeisel van het in mei jl. in Den Haag gehouden Koninkrijksoverleg tussen de landen van het Koninkrijk.

Nederland-Suriname

In de loop van november zijn na jaren van koele betrekkingen de banden tussen Nederland en Suriname opnieuw aangehaald. De ontwikkelingsrelatie met Suriname is hersteld na onderhandelingen die op het Antilliaanse eiland Bonaire werden gevoerd. Ministeriële delegaties van beide landen bereikten een principe-akkoord, op grond waarvan Nederland honderd miljoen gulden ontwikkelingshulp vrijgeeft. Een speciale groep deskundigen zal aan de Nederlandse ambassade in Paramaribo worden verbonden om het bestuursapparaat, politie en justitie bij te staan en om de minister van defensie te adviseren bij de reorganisatie van het Surinaamse leger. Voornaamste doeleinden van de hernieuwde samenwerking zijn het herstellen en ondersteunen van de democratie en de rechtsstaat en het op gang brengen van de economische ontwikkeling. Daartoe zal een raambedrag worden opgesteld. Ook de drugsbestrijding stond op de agenda. Er zal contact worden opgenomen met de omliggende landen, de Verenigde Staten, Engeland en Frankrijk om de handel in drugs zowel regionaal als internationaal aan te pakken.

Tenslotte is gesproken over het op gang brengen van bestendig overleg op het gebied van buitenlands beleid en defensie. Surinaamse belangen zouden door Nederlandse diplomatieke posten behartigd kunnen worden daar waar Suriname geen ambassade heeft.

Over hulp op het gebied van taal en cultuur is blijkbaar niet gesproken, terwijl op onderwijsgebied de verstrekking van les- en leermiddelen bijvoorbeeld dringend gewenst is.

Is het dan inderdaad zo dat Nederland geen buitenlands cultureel beleid heeft?

Monumentenzorg

Op Curaçao is de Monumenteneilandsverordening van kracht geworden, waarmee het monumentenbeleid, dat is vastgelegd in het Monumentenplan, nu kan worden uitgevoerd.

Het ligt in de bedoeling een vijftigtal panden en bouwwerken per maand tot beschermde monumenten uit te roepen. Deze panden liggen zowel in de binnenstad (naar schatting 750 panden) als daarbuiten (250 panden).

De aanwijzing geschiedt via een officieel besluit van het Bestuurscollege.

Eigenaren, zakelijk gerechtigden en ook burgers kunnen in beroep gaan tegen het besluit een bepaald pand als historisch aan te merken. Daarna wordt beslist of het betrokken pand al dan niet op de Monumentenlijst blijft staan. Alle beschermde monumenten worden ingeschreven in een openbaar monumentenregister.

Decentralisatie Antillen

Met ingang van 1 november jl. is een begin gemaakt met de bestuurlijke decentralisatie binnen de Nederlandse Antillen. Sommige taken zijn overgedragen aan de vijf eilandgebieden Curaçao, Bonaire, St. Maarten, St. Eustatius en Saba. De economische onafhankelijkheid van de afzonderlijke eilanden is hiermede een feit geworden. Minister Smits van Handel, Industrie en Werkgelegenheid verklaarde: ‘Er zijn vijf eilanden met eigen problemen, met een eigen manier om daar tegenaan te kijken, met een eigen besluitvorming, met een eigen wijze van prioriteitsstelling en een eigen wijze van de uitvoering van beslissingen. De minister was van mening dat er niet zoiets bestaat als een Antilliaanse cultuur’.

Premier Maria Liberia-Peters noemde de ondertekening van de protocollen een mijlpaal waarmee een punt bereikt is, waarvan geen weg terug is.

‘De Eilandgebieden, die allen de wens hebben geuit baas in eigen huis te zijn, krijgen nu de gelegenheid te tonen dat zij dat inderdaad kunnen zijn’, aldus de premier.

[p. 198]

Universiteit van Potchefstroom, Zuid-Afrika

Neerlandistiek

Die Suid-Afrikaanse Neerlandistiekkongres wat soos gebruiklik in opvolging van die Colloquium Neerlandicum plaatsvind, word van 22 tot 25 Januarie 1992 by die Potchefstroomse Universiteit vir Christelike Hoër Onderwys gehou. Potchefstroom is geleë in Transvaal, ongeveer 120 km ten weste van Johannesburg. Vorige Neerlandistiekkongresse het plaasgevind by die Universiteit van Pretoria, Kaapstad, Witwatersrand en Stellenbosch.

Die nasionale en internasionale belangstelling vir die kongres is ongekend. Inskrywings kom van Nederland, België, die VSA en verdere lande in Wes- en Oos-Europa. Die lesings wat aangebied word, verskaf 'n ryke verskeidenheid onderwerpe uit die Nederlandse taalen letterkunde. Veral vanuit Suid-Afrika self is daar baie aanbiedings met die basis van vergelyking tussen die Afrikaanse en Nederlandse letterkunde.

Tot dusver het meer as 50 persone te kenne gegee dat hulle lesings gaan aanbied.

J. van der Elst
Dept. Afrikaans-Nederlands
Privaatsak X6001
Potchefstroom 2520
Republiek van Suid-Afrika
Tel. [phone] (w)
(0)148-8096 (h)
Faks (0)148-991562
Registrasiegeld vir kongres: R100.

Nederland-Vlaanderen-Zuid Afrika

Er bestaat een gerede kans dat ook Zuid-Afrika zal deelnemen in algemeen-Nederlandse presentatie op de Frankfurter Buchmesse in 1992. De Nederlandse minister van Cultuur mevrouw H. d'Ancona sprak hierover met de Zuidafrikaanse minister van Nationale opvoeding Pienaar tijdens een bezoek van de Afrikaanse bewindsman aan Nederland medio november. De suggestie daartoe werd gedaan in het ANV-commentaar op de dreigende terugtrekking van Nederland uit de Buchmesse (zie Neerlandia 1991/2-blz. 41). Beide ministers spraken voorts af dat ook andere vormen van samenwerking op taalgebied culturele uitwisseling en sport zullen worden onderzocht. Deze samenwerking zal vooral gestalte moeten krijgen in directe contacten tussen de desbetreffende organisaties en instellingen. Zuid-Afrika loopt hiermee vooruit op een in te voeren verregaande vorm van decentralisatie op basis van de nieuwe grondwet waarover de onderhandelingen op 29 november jl. zijn begonnen.

Universiteitsboycot opgeheven

Na de Vrije Universiteit in Amsterdam die eerder dit jaar een ambtenaar op verkenning naar Zuid-Afrika stuurde, heeft nu het college van bestuur van de Rijks-Universiteit Groningen aan de universiteitsraad voorgesteld alle individuele contacten weer toe te staan. Op instellingsniveau zou moeten worden samengewerkt met universiteiten die in een achterstandssituatie verkeren. De houding van ‘kritische afstandelijkheid’ moet vervangen worden door een beleid van ‘kritische betrokkenheid’. Aldus sluit het bestuur van de universiteit aan bij het officiële regeringsstandpunt. Een verkenningscommissie zal concrete voorstellen voor het hervatten van de samenwerking moeten doen.

Studentenreis Zuid-Afrika 1992

De Nederlands-Zuidafrikaanse Vereniging NZAV organiseert een 4-weekse reis door Zuid-Afrika in juli/augustus 1992 voor studenten van 20-30 jaar (Universiteit/HBO) met belangstelling voor Zuid-Afrika.
Verblijf bij gastgezinnen. Reiskosten + lidmaatschap bedragen ongeveer Hfl. 2.700,-. Aanmelding dient zo spoedig mogelijk te gebeuren bij de N.Z.A.V., Keizersgracht 141, 1015 CK Amsterdam. Selectie vindt half februari 1992 plaats. Ook Vlaamse studenten kunnen inschrijven.