Neerlandia. Jaargang 95

Forum
Lezers schrijven mee

Een kwestie van smaak
Nederlands of Engels als wetenschapstaal.

Natuurwetenschappelijk en in het bijzonder natuurkundig onderzoek is diep geworteld in de Nederlandse cultuur. Niet alleen kennen we voor deze wetenschappen specifieke Nederlandse woorden: wiskunde, sterrenkunde, natuurkunde, scheikunde. Ook is er een lange nederlandstalige traditie m.b.t. de natuurwetenschappen, te beginnen met Simon Stevin en (vooral in de correspondentie van) Christiaan Huygens tot H.A. Lorentz en A.D. Fokker in de eerste helft van deze eeuw. Simon Stevin was een uitgesproken voorstander van het gebruik van het Nederlands, zoals uit zijn Uytspraeck van de Weerdicheyt der Duytse Tael blijkt. Maar ook wetenschappelijke onderzoekers uit latere tijd lieten (en laten) zich positief uit over het Nederlands als taal voor het wetenschapsbedrijf. Zo luidde de laatste stelling bij het proefschrift waarop A.D. Fokker in 1913 te Leiden promoveerde:

De Nederlandsche Taal evenaart de meeste gebruikte andere, zoo zij ze al niet overtreft, in het vermogen de wetenschappelijke gedachte eenvoudig en juist weer te geven.

Voor het Nederlands Tijdschrift voor Natuurkunde (NTvN) is deze gedachte in grote lijnen altijd het uitgangspunt geweest: het publiceren van artikelen over Nederlands onderzoek door Nederlanders voor een Nederlands lezerpubliek in het Nederlands. Toch rukt ook binnen de natuurkunde - zoals binnen alle wetenschappelijk onderzoek - het Engels onweerstaanbaar op. Zodanig zelfs dat bij het gebruik van het Nederlands in het NTvN door sommigen vraagtekens geplaatst worden. Onder de titel Een kwestie van smaak? neemt in het jongste nummer van het NTvN-1991/4 de redactie een positief standpunt in t.a.v. het gebruik van het Nederlands. Aan het slot van dat redactioneel stuk wordt de vinger op de gevoelige plaats gelegd. Ook als de redactie en de auteurs gebruik maken van ‘het groene boekje’ en zich houden aan de elementaire grammaticaregels, blijven er toch keuzemogelijkheden, soms ook ‘kwesties van smaak’, over. ‘Wat dat betreft hebben de Fransen het een stuk gemakkelijker met hun Académie Française, die min of meer dwingend spelling en vertaling van nieuwe termen voorschrijft. Het enige houvast dat we in Nederland hebben is een uitgave van het Nederlands Normalisatie-Instituut, getiteld Goed woordgebruik in bedrijf en techniek.

Voor zover deze uitgave al bekend is, kent men er toch niet de status aan toe die de regels van de Académie Française wel hebben’, aldus M. Vincken in het NTvN.

Juist via de natuurwetenschappen en de techniek rukt het Engels op in onze steeds technischer wordende maatschappij. Merkwaardig is dat juist daar geen effectief alternatief geboden wordt voor Engelstalige termen, met name in het hoger en universitair onderwijs. Het is niet zozeer de onwil van studenten in bepaalde natuurwetenschappelijke afstudeerrichtingen om goede nederlandstalige woorden te gebruiken, als wel het ontbreken van onderwijsstrukturen waardoor zij in aanraking komen met goede nederlandstalige woorden en bewust worden van de Weerdicheyt van de Nederlandse taal. Te vaak blijkt dat het van de individuele aanpak van hoogleraren en docenten afhangt of de studenten (nog) gebruik maken van het Nederlands in hun afstudeerverslagen. Het zou voor het Algemeen-Nederlands Verbond pleiten als het ter aanmoediging meerdere prijzen beschikbaar zou stellen voor de beste Nederlandstalige afstudeerverslagen voor de verschillende richtingen binnen de natuurwetenschappen.

W. van Heugten, Duiven

[binnenkant achterplat]

ANV-Visserneerlandia-prijzen

Op 13 april 1991 werd in het Osterrieth-Huis te Antwerpen de ANV-Visserneerlandiaprijs voor Persoonlijke Verdienste uitgereikt aan de heer Phil. Bosmans.

Pater Bosmans is de inspirator en bezieler van de Bond Zonder Naam en maakt zich sedert jaren verdienstelijk op het vlak van de bevordering van de onderlinge verstandhouding tussen mensen, wederzijds begrip en steun door middel van het aankweken van een positieve mentaliteit. Vanuit deze bezieling neemt hij het op voor kansarmen en vergeten groepen binnen onze samenleving. Pater Bosmans ontving de prijs uit handen van mr. E.J. Raskin, voorzitter Vlaanderen van het ANV.

Op 27 april 1991 werd aan mevrouw G. Kolder-de Graaf een ANV-Visserneerlandiaprijs voor Persoonlijke Verdienste uitgereikt, in het bijzonder voor haar jarenlange inzet op het gebied van het jeugd- en jongerenwerk.

De prijs werd uitgereikt door de voorzitter Vlaanderen, mr. E.J. Raskin, die mevrouw Kolder huldigde voor het feit dat zij inmiddels 35 zomerkampen heeft georganiseerd, 20 jaar bestuurslid is van de jeugdvereniging en op deze wijze een moeilijk te overschatten bijdrage heeft geleverd aan de opvoeding van de jeugd, vooral ook op het gebied van opofferingsgezindheid. Mevrouw Kolder zet zich daarnaast, ook geheel vrijwillig, in voor allerlei vormen van maatschappelijk werk, zoals t.b.v. alleenstaanden en bejaarden.

Visserneerlandiaprijs aan pater Phil. Bosmans (onder), v.l.n.r. E. Ruysschaert, J.T.A. Bos (consul-generaal der Nederlanden), H.J.G. Waltmans, E.J. Raskin, Phil. Bosmans, mw. W. Demeester en J. Leman (koninklijk commissaris).

Visserneerlandiaprijs aan mw. G. Kolder (zie boven), uitgereikt door mr. E.J. Raskin. Bloemenhulde aangeboden door mw. W. Schouten-van Winsen, bestuurslid ANV-Noord-Holland. (foto: Israël, Amsterdam)