Neerlandia. Jaargang 94

De Nederlanden in de Bondsrepubliek Duitsland

Op 19 februari 1989 besloot de senaat van de Westfälische Wilhelms-Universität te Münster een Zentrum für Niederlande-Studien op te richten, nadat reeds een half jaar daarvoor de minister voor Onderwijs en Wetenschap van de deelstaat Nordrhein-Westfalen zijn toestemming daartoe had gegeven. Daarmee kwam een einde aan een lange periode van relatieve hulpeloosheid m.b.t. een paragraaf uit het cultureel accoord dat het Koninkrijk der Nederlanden en de Bondsrepubliek Duitsland in het jaar 1962 hebben ondertekend: de twee landen verplichtten zich daarin te komen tot de oprichting van een wetenschappelijk instituut ter bestudering van het andere, naburige land. Van Nederlandse zijde nam men in 1986 het initiatief met het oprichten van de Stichting ter bevordering van Duitsland-Studiën in Nederland aan de Vrije Universiteit te Amsterdam. In 1988 volgde de oprichting van het Centrum voor Duitsland-Studiën aan de Katholieke Universiteit te Nijmegen.

Münster, een goede keuze!

De activiteiten aan gene zijde van de grens brachten een denkproces in de Bondsrepubliek op gang, hetgeen uiteindelijk in 1988 ertoe leidde dat Münster het initiatief kreeg tot het oprichten van een Zentrum für Niederlande-Studien. Waarom viel de keuze juist op Münster? Afgezien van het historische aspect dat zeer zeker bij de toewijzing een rol van betekenis heeft gespeeld - iedere Nederlander verbindt met Münster immers de gelijknamige Vrede uit het jaar 1648, als de feitelijke, volkenrechtelijke erkenning van de Staat der Nederlanden - zijn ook actuele argumenten doorslaggevend geweest: in de Westfaalse metropool bevinden zich talrijke instanties en verenigingen die op de een of andere manier met Nederland of België in relatie staan. Zo kennen we hier de Deutsch-Niederländische Gesellschaft en de Deutsch-Niederländische Juristenkonferenz die op economisch resp. juridisch gebied actief zijn. Verder zetelt te Münster de Fachvereinigung Niederländisch, een vereniging van leraren Nederlands aan scholen en volkshogescholen, en de Bertha-Jordaan-van Heek-Stichting ter bevordering van de Duits-Nederlandse culturele betrekkingen. Bovendien heeft Münster een eigen Nederlands consulaat.

Westfälische Wilhelms-Universität

Een belangrijk argument echter is ook het feit dat aan de Westfälische Wilhelms-Universität talrijke instituten zich intensief bezighouden met de studie van de Nederlanden, zoals dat aan geen andere universiteit waar ook in de Bondsrepubliek het geval is.

Vooral het Niederländische Seminar voor taal en letteren, dat het grootste instituut voor Neerlandistiek buiten het Nederlands taalgebied is, maar ook het Historische Seminar en het Institut für Geographie, en nog andere vakken als kunstgeschiedenis, economie, rechtswetenschappen of muziekwetenschap, om maar enkele te noemen, doen onderzoek naar of bieden colleges over Nederland of België. Nog talrijker zijn de contacten met collega's uit de beide landen. Aan de universiteitsbibliotheek bevindt zich het Sondersammelgebiet ‘Niederlandischer Kulturkreis’, een door de Deutsche Forschungsgemeinschaft financieel ondersteunde verzameling van boeken en tijdschriften m.b.t. Nederland en België. Ieder voor zich belangwekkende argumenten, die Münster bijzonder geschikt maken voor de

[p. 139]

vestiging van een Zentrum für Niederlande-Studien, dat officieel op 9 november 1989 werd geopend.

De taakstelling van het Zentrum für Niederlande-Studien kan in drie punten worden opgesomd:

Onderzoek

Op wetenschappelijk gebied zal worden getracht te komen tot een inventarisatie van studies en projekten m.b.t. Nederland of België die in de Bondsrepubliek plaats hebben gevonden of nog in ontwikkeling zijn. Deze enquête zal online en in boekvorm toegankelijk worden gemaakt, zowel in de Bondsrepubliek alsook in Nederland en België. Vervolgens zullen vergelijkbare projekten in colloquia en symposia in Münster worden samengebracht.

Studierichting

Op korte termijn zal een eigen interdisciplinaire studierichting ‘Niederlande-Studien’ worden opgericht. Het curriculum zal in een eerste fase bestaan uit taalverwerving en inleidende colleges m.b.t. de Nederlandse geschiedenis, kunstgeschiedenis, muziekwetenschap, economie, rechten, politicologie etc. Daarna is een specialisering mogelijk. De studie zal moeten worden gecompleteerd met een oponthoud gedurende minstens een half jaar in Nederland of België. De colleges worden door de verschillende vakken aangeboden en samengebracht in een eigen collegerooster. Naast deze traditionele academische studierichting zal vanaf 1990 een post-academische opleiding in samenwerking met de plaatselijke Kamer van Koophandel worden aangeboden, dit vooral met het oog op de naderende Europese binnenmarkt en het wegvallen van de grenzen; de verwachting is dat dit zal leiden tot een toename van vestigingen van Duitse bedrijven in Nederland en België, die dan bij voorkeur hun kaderpersoneel goed voorbereid naar een nieuwe dochteronderneming wensen te sturen.

Dienstverlening

Het Zentrum für Niederlande-Studien streeft naar het samenstellen van een representatieve handboekbibliotheek waarin uitsluitend naslagwerken zullen worden opgenomen. Voor meer speciale boeken zal met de bibliotheken van de deelvakken of het Sondersammelgebiet moeten raadplegen. Verder zal het centrum behulpzaam zijn bij het opzoeken van literatuur voor derden. Korte teksten kunnen via een telefax-verbinding met het Centrum voor Duitsland-Studiën te Nijmegen op korte termijn ter beschikking worden gesteld. De dienstverlening voorziet ook in een bemiddelende taak bij eerste contactopnamen tussen bedrijven en/of overheden. Het centrum is van plan een eigen tijdschrift en een reeks uit te geven, waarin studies m.b.t. de Nederlanden in de meest brede zin van het woord zullen worden opgenomen. In een regelmatig verschijnende nieuwsbrief zullen de diverse activiteiten voor een breed, ook nietuniversitair publiek bekend worden gemaakt.

Een Nederlands Huis in Münster!

Het ligt in de bedoeling om op middellange termijn te komen tot een samenvoeging van het zojuist

Het ‘Krameramtshaus’, woonhuis van de vertegenwoordigers der Nederlandse Staten bij de Vrede van Münster 1648. Momenteel bevindt zich in dit huis de stadsbibliotheek Münster. Mogelijk ontstaat hier over enkele jaren het geplande ‘Huis der Nederlanden’.

opgerichte Zentrum für Niederlande-Studien met het reeds lang bestaande Niederländische Seminar en het Sondersammelgebiet ‘Niederläandischer Kulturkreis’ tot een groot Nederlands Huis, dat automatisch zich tot een cultureel centrum zou kunnen ontwikkelen. De stad Münster heeft te kennen gegeven groot belang te hechten aan het totstandkomen van een dergelijk huis en zoekt momenteel een gebouw dat daarvoor geschikt zou kunnen zijn.

Zentrum für Niederlande-Studien Westfälische Wilhelms-Universität Prinzipalmarkt 38 (Haus Harenberg) 4400 Münster/Westfalen

Tel. [phone]

Dr. Loek Geeraedts

Geschäftsführer.