Neerlandia. Jaargang 94

[p. 137]

De Nederlanden in de wereld

Nederland in den Vreemde anno 1990

Wat is Nederland in den Vreemde? Een vereniging, opgericht in 1912, dus meer dan vijfenzeventig jaar geleden, met een adres, dat de lezers van NEERLANDIA bekend moet voorkomen: Jan van Nassaustraat 109, 2596 BS Den Haag.

Het is geen toeval, dat Nederland in den Vreemde voor haar kleine secretariaat huisvesting vond bij het Algemeen-Nederlands Verbond. Vanaf de beginjaren - rond de eerste wereldoorlog - tot enige tijd na de bevrijding had de vereniging Nederland in den Vreemde een hoofddoelstelling, die nauw verwant was met die van het Algemeen-Nederlands Verbond: de presentatie van Nederland in het buitenland en het uitdragen van Nederlands kunnen en cultuur. Haar activiteiten, gedragen door een ledenkring van Nederlandse ‘Notabelen’, varieerden van briefkaarten - in 1914 - met de werkelijke gang van zaken met betrekking tot de Duitse invasie in België en Frankrijk (omdat boze tongen in de buitenlandse pers beweerden, dat Nederland de Duitse troepen via zijn grondgebied had binnengelaten) tot lantaarnplaatjes en uitknipvellen voor scholen over de gehele wereld.

Landen-comités, met Nederlanders in de betreffende landen als steunpunten, richtten hun activiteiten op zo verschillende regio's als de Verenigde Staten en het Ottomaanse Rijk, oftewel nu Turkije.

Vanuit het landencomité Verenigde Staten werd de Nederlands-Amerikaanse Kamer van Koophandel opgericht. Na de Tweede Wereldoorlog was er aan dit alles minder behoefte.

Anderen deden soortgelijk werk, bijvoorbeeld het A.N.V., maar ook, en vooral, de vele officiële en semiofficiële voorlichtingsinstanties. Zo kwam een langzamerhand gegroeid en aanvankelijk secondair stuk werk in het middelpunt van de belangstelling te staan: het contact met de Nederlanders in het buitenland, en de behartiging van hun belangen.

Nederland in den Vreemde werd, in de jaren zeventig en tachtig, de vereniging van en voor de Nederlanders in het buitenland. Actie werd ondernomen - met succes - voor steun aan het Nederlands onderwijs in het buitenland, voor het kiesrecht voor Nederlands over de grens. Ondanks het uitblijven van enigerlei overheidsteun voor dit werk - er werd serieus aan begonnen net op het moment, dat via bezuinigingen en ‘ombuigingen’ alle subsidiekranen werden dichtgedraaid - werd een begin gemaakt met de belangenbehartiging voor de Nederlander in het buitenland, naar de Nederlandse overheid toe, maar ook via voorlichting en advisering. Congressen ‘Welkom in Nederland’ werden georganiseerd om elders gevestigde landgenoten bij te praten omtrent de laatste ontwikkelingen in Nederland; het verenigingstijdschrift HIER NEDERLAND werd van een simpel opgezet mededelingenblaadje een professioneel geredigeerd tijdschrift. Alles dank zij de contributies van een beperkt aantal leden, een aan afbrokkeling onderhevig bestand als gevolg van de ‘vergrijzing’ door een lange periode van in-activiteit.

Het laatste congres ‘Welkom in Nederland’, vijf en zeventig jaren na de oprichting van Nederland in den Vreemde, vorig jaar in Den Haag gehouden, werd gevolgd door een congresdag, waarin de Nederlander in het buitenland zelf centraal stond, zijn werk, maar ook zijn - of haar - problemen.

Daarmee was de lijn aangegeven voor Nederland in den Vreemde in de jaren negentig: een, vrijwel geheel door vrijwilligers gedragen, belangenbehartigingsorganisatie van en voor de Nederlander in het buitenland, die ook in Nederland belangstelling poogt te wekken voor die ‘vergeten provincie’ van ruim 600.000 landgenoten buiten onze grenzen.

Het initiatief werd genomen tot het organiseren van een jaarlijkse ‘Dag van de Nederlander in het buitenland’, geen simpele jaarvergadering van Nederland in den Vreemde waarop een aantal goedwillende Nederlanders en een enkele echte buiten-

[p. 138]

landse Nederlander zich buigen over vervelende jaarstukken, maar een echte congresdag.

Het is de Nederlandse hoofdstad Amsterdam die op 7 september 1990 de spits mag afbijten - in het vertrouwen dat in volgende jaren in verschillende provinciehoofdsteden het Amsterdamse voorbeeld zullen volgen en gastvrouwe zullen willen zijn.

Na een korte jaarvergadering van Nederland in den Vreemde zal in bredere kring als onderwerp de vraag aan de orde gesteld worden:

‘Durven wij nog de grens over?’ Het gaat daarbij om het probleem van de teruglopende mobiliteit, de mindere animo van (jonge) Nederlanders om over de grens te gaan werken. Met een steeds verdergaande vervlechting in de wereld-economie, met ‘Europa 1992’, het Europa zonder grenzen voor ogen, is deze teruglopende mobiliteit zeker als een gevaar voor onze toekomst te beschouwen. Inleiders van verschillende pluimage zullen ingaan op het belang van de mobiliteit, de problemen, die de mindere animo veroorzaken, en de wijze waarop getracht wordt om oplossingen aan te dragen.

Nederland in den Vreemde werkt samen met andere soortgelijke organisaties van ‘expatriates’, in een los verband met als naam ‘Europeanen in de wereld’, en met name met ‘Vlamingen in de wereld’ waarvan de voorzitter, Alfons van Impe, trouwens secretaris-generaal van de ‘Europeanen in de wereld’ is.

Hebt U belangstelling voor het wel en wee van Nederlanders elders in de wereld, kom dan op 7 september 1990 naar Amsterdam. Nederland in den Vreemde verwelkomt U trouwens graag als lid! Inlichtingen over beiden aan het vertrouwde adres: Jan van Nassaustraat 109, 2596 BS Den Haag, maar met een ander telefoonnumer: (070) 328 04 83.