Lubbers vertrouwenspersoon voor Martens
Het ANV als makelaar
‘Ik beschouw Ruud Lubbers als een vertrouwenspersoon aan wie ik over fundamentele kwesties advies kan vragen’, aldus eerste minister dr. W. Martens in het boek ‘Ruud Lubbers, manager in de politiek’, Anthos, Bosch en Keuning, Baarn 1989. De heer Martens vervolgt:
‘In 1988 moest ik een toespraak houden in de Ridderzaal in Den Haag voor het Algemeen-Nederlands Verbond, dat de integratie van de Nederlandse en de Vlaamse cultuur bevordert. Ik herinner me het nog goed, het was op de negentiende april, mijn verjaardag. Mijn vrouw Lieve was meegegaan. Lubbers was aanwezig bij mijn toespraak en ik heb die middag uitvoerig met hem gesproken over een voor mij zeer ingrijpende en moeilijke beslissing.
De moeilijkheid was dat de christen-democratische groep bij de verkiezingen tweede was geworden over gans het land. De socialisten waren de sterkste partij geworden. Mijn thesis was toen: ik aanvaard de nederlaag die ik heb opgelopen en de consequenties daarvan. Maar de koning had mij gevraagd toch opnieuw eerste minister te worden. Moest ik ingaan op zijn verzoek? Dat was mijn afweging. Het was een probleem dat voor Ruud Lubbers ook actueel kon worden, wanneer bij volgende verkiezingen de socialisten zouden winnen, dus hij had veel belangstelling voor mijn probleem.
Enkele dagen voordien had ik met Helmut Kohl getelefoneerd en die vond dat ik opnieuw eerste minister moest worden. Met Ruud Lubbers heb ik er veel langer over gesproken. Hij vond ook dat ik er verstandig aan deed ja tegen de koning te zeggen. Ik heb zijn advies toen de doorslag laten geven bij het nemen van mijn beslissing. Het gesprek viel precies op de goede dag, op het cruciale moment, want die avond van de negentiende april is - vroegtijd - bekend geraakt dat ik op uitdrukkelijk verzoek van de koning voor de achtste keer eerste minister zou worden.
In de zeven jaren dat Ruud Lubbers premier is, is zijn politieke skill enorm toegenomen. Dat blijkt in het internationale verkeer, maar zeker ook uit de manier waarop hij zijn regering leidt. Ik heb uiteraard ook op de televisie het debat in de Tweede Kamer gevolgd dat leidde tot de val van de regering. Ik was toen zeer onder de indruk van hem. Tijdens dat debat bleek hoe sterk zijn politieke begaafdheid is vergroot.
Bij ons gaat het heel anders toe in het parlement. Een regering valt gewoonlijk door een conflict in de schoot van de regering, niet door een conflict met het parlement. Ook de manier van spreken is in de Nederlandse Tweede Kamer totaal anders. Gans de beredeneringsvorm is veel zakelijker, maar ook scherper. Het is wel eens moeilijk hoor voor Vlamingen om dat te volgen.
Toen mijn vrouw en ik thuis naar het debat op de televisie keken, leefde mijn vrouw enorm mee. Mijn vrouw en de vrouw van Ruud Lubbers kunnen het samen goed vinden. Ze bellen elkaar regelmatig. Ze vond het zeer erg wat er in de Tweede Kamer gebeurde. “Ze zullen er toch wel uitkomen?” zei ze. “Het zal toch gered worden?” Terwijl het politiek duidelijk was dat er iets was gebeurd dat moeilijk te herstellen was. Maar zei reageerde vol spanning en emotie.
In de gesprekken die Ruud Lubbers en ik regelmatig hebben, praten we eigenlijk vooral over de rol die we op dat moment spelen in eigen land, nooit over wat we gaan doen als we geen eerste minister meer zijn. Voor Ruud Lubbers zijn er op het Europese terrein zeker toekomstmogelijkheden. Ik zeg dat zonder complex.
Hij en ik zitten wat een internationale toekomst betreft in dezelfde positie. We zijn allebei al lange tijd eerste minister, met alle mogelijkheden van dien. Toch denk ik niet dat hij en ik snel in de situatie komen dat we moeten concurreren voor dezelfde positie. De zetels in de internationale organen zijn bijna altijd per land verdeeld. Onze beide landen hebben één vertegenwoordiger in de Europese Commissie, om het daar maar eens over te hebben. Dat geeft beperkingen.
Ik weet niet wat zijn persoonlijke bedoelingen zijn, of hij de ambitie heeft in het politieke leven verder te gaan. Maar als u aan mij vraagt of hij in aanmerking komt voor een Europese functie en of hij aanvaardbaar is voor de andere leiders, dan zeg ik: ja, zonder enige twijfel.’
Het ANV bemiddelt. Voorzitter Vlaanderen Raskin tussen eerste minister Martens en minister-president Lubbers. (foto Dann)
Auteursrechtelijk beschermd