Neerlandia. Jaargang 94

[p. 68]

spiegel van de nederlanden

Spiegel Zuid

Brussels menuet

Z.M. Koning Boudewijn is 60 en regeert sedert 40 jaar. De weigering van de Belgische vorst om de wet op zwangerschapsonderbreking te ondertekenen veroorzaakte een nieuwe ‘Koningskwestie’, maar dat Brussels menuet werd door de handige premier Wilfried Martens om zo te zeggen in een handomdraai opgelost. De regering, in overeenstemming met de verenigde Kamers (Senaat en Kamer van Volksvertegenwoordigers die in België gelijke macht hebben) nam de koninklijke macht over. Na 24 uur monarchieloosheid hervatte de Koning zijn grondwettelijke prerogatieven. Wie een stormachtig debat in de historische zitting van donderdag 5 april verwachtte, kwam bedrogen uit. Met 245 stemmen pro Boudewijn, 93 onthoudingen en geen enkele neen-stem werd Boudewijn opnieuw Koning.

De brief van de Koning aan de Eerste Minister Martens blijft een historisch document voor al wie de ups and downs van de vorstenhuizen in Europa blijft volgen. De Koning: ‘Ik vrees dat het ontwerp een gevoelige vermindering inhoudt van de eerbied voor het leven van de zwaksten.... Door dat wetsontwerp te ondertekenen er er dus als derde tak van de wetgevende macht mijn akkoord mede te betuigen, meen ik dat ik er onvermijdelijk een zekere medeverantwoordelijkheid voor zou dragen.’ Als gelovig katholiek wilde de vorst, zich dus niet betrokken voelen met de praktijk van quasi-vrije abortus in België. Maar de wet verscheen dezelfde ochtend, onder verantwoordelijkheid van de regering van christen-democraten (in België dus katholieken), socialisten en Volksunie in het Belgisch Staatsblad. Abortus is derhalve in België onder bepaalde voorwaarden, en vooral ingeval van een ‘noodtoestand’ bij de vrouw, niet langer strafbaar.

In die brief aan de premier zegt de koning nog dat hij zich afvraagt of hij de enige Belgische burger is die verplicht is tegen zijn geweten te handelen in zulk een belangrijke materie? Geldt de gewetensvrijheid voor allen, behalve voor de Koning?

Kortom, een kluif voor de in grondwetsrecht gespecialiseerde juristen die ook in deze zaak uiteenlopende en tegengestelde adviezen verstrekten.

Typisch is dat twee kranten, het liberale Het Laatste Nieuws en het christen-democratische Nieuwsblad een spoedenquète publiceerden, waaruit bleek dat een enorme meerderheid van 60 tot 70% der ondervraagden de Koning opnieuw op de troon wensten. Maar ook weer typisch: de zeer kleine minderheid voor een republiek België is in Vlaanderen iets groter dan in Wallonië.

Typisch ook de buitenlandse reacties. De correspondent van de Volkskrant dacht dat ‘België op zijn grondvesten davert’ terwijl de correspondent van de Figaro meldde de indruk te hebben van ‘een storm in een glas water’, duidelijk teken dat men jaren in Brussel kan werken voor een krant en over zo'n incident onzin uitkramen. Het belet niet dat er

[p. 69]

werk wordt gemaakt van een herziening van de koninklijke prerogatieven, zal er veel in de huidige toestand veranderen? Van het Zweedse model - Koning slechts symbool - eet men in dit moeilijk regeerbare land geen brood.

Een Europese zetel

Een actueel probleem is de verkoeling tussen Brussel en Parijs. De amitiée franco-belge, zo vaak tussen beide oorlogen bezongen, heeft een ferme deuk gekregen door het open gevecht tussen Brussel en Straatsburg over de zetel van het Europees Parlement.

President Mitterrand zei in een toespraak dat Straatsburg niets anders wenst dan de hoofdzetel van het Europees Parlement te blijven. Maar het Europees Parlement dat al zijn commissie-vergaderingen in het eigen gebouw van de Belliardstraat te Brussel organiseert, bovendien over de diensten van de op een boogscheut gelegen Europese Commissie kan beschikken en een gloednieuw restaurant werd aangeboden, stemde met overgrote meerderheid voor de organisatie van de plenaire zittingen van het Parlement in Brussel. De Franse media hebben venijnig of emotioneel gereageerd op een verklaring van de voorzitter van de Brusselse Executieve, de Franstalige, maar perfect tweetalige socialist Charles Picqué. In een hoofdartikel van Le Figaro werd toegegeven dat Straatsburg veel gebreken heeft, maar dat men in Europa rekening moet houden met de historische betekenis van Straatsburg, hoofdstad van de Elzas. Dit is duidelijk een verwijzing naar het Frans-Duitse verleden van 1870, 1914 en 1940. Het zijn de Britten, voor zover ons bekend die het eerst voor Brussel hebben gepleit daar het vier of vijfmaal per jaar verhuizen van duizenden tonnen documenten van Brussel en Luxemburg naar Straatsburg een enorm tijd- en vooral ook geldverlies veroorzaakt en de efficiente werking van het Parlement belemmert. Wat de grond van de zaak betreft, kan men zich moeilijk voorstellen dat twee grote landen, het herenigd Duitsland en het Verenigd Koninkrijk ooit een Franse stad, zij het dan Straatsburg, als hoofdstad van Europa zouden accepteren. Overigens heeft Straatsburg aan het Europees Parlement geen eigen gebouw aangeboden. De kleine 1000 parlementsleden met gevolg die in Straatsburg de plenaire zittingen meemaken worden rijkelijk onthaald, maar de vergadering vindt plaats in het gebouw van de Raad van Europa.

De staatssecretaris van het Brussels hoofdstedelijk gewest, de heer Anciaux, ex-voorzitter van de Volksunie, heeft vinnig gereageerd op een artikel in de ‘Dernières Nouvelles d'Alsace’ waarin de hoofdredacteur D. Eroidt zich heftig tegen de keuze van Brussel als Europese hoofdstad verzet.

Na een uitvoerig pleidooi voor zijn stad waarin hij zich als overtuigd en militant Brussels Vlaming manifesteert, schiet Anciaux enkele scherpe pijlen af op de Staatsburgers die het verfransingsproces van de Elzas in de hand werken. Wij citeren:

‘Niemand zal betwisten dat het samenleven van verschillende culturen op éénzelfde territorium ingewikkelder is dan wanneer dit gebied enkel bewoond wordt door mensen van éénzelfde volk. Maar het is evenzeer duidelijk dat voor wie zich van zijn eigen identiteit bewust is, de confrontatie met andere culturen niet noodzakelijk moet leiden tot een teloorgang van cultuur, maar integendeel een verrijkende ervaring kan betekenen. Welnu, meer en meer blijkt dat wij er in Brussel in geslaagd zijn een pragmatisch harmoniemodel uit te werken, gesteund op het federalistisch beginsel.

In tegenstelling tot de Nederlandsen Franstaligen in Brussel, beschikken de inwoners van Straatsburg en de Elzas niet over eigen onderwijs-instellingen van lagere school tot en met de universiteit, waar probleemloos heel het onderricht gegeven wordt in de moedertaal. Deze moedertaal wordt integendeel meestal misprijzend als een dialect bestempeld. Duitstalige kranten zijn eenvoudigweg verboden. Telkens worden in de Elzas ambtenaren van buiten de streek benoemd. Uit deze enkele voorbeelden blijkt overduidelijk dat Straatsburg en de Elzas het slachtoffer zijn van een vanuit Parijs gedirigeerde culturele onderdrukking, waarvan uw blad (Dernières Nouvelles d'Alsace) trouwens een woordvoerder is.

Omwille van deze fundamenteel ondemocratische en anti-Europese houding, is U wel de allerlaatste om anderen de les te mogen lezen!

Als Volks-nationalist en overtuigd Europeaan, zou ik willen dat in de wondermooie stad Straatsburg en in de Elzas, net als elders in Europa, de democratie en de rechten van de minderheden zouden gerespecteerd worden. Alleen op die manier is het vredevol samenleven van de Europese volkeren mogelijk.’

Wie had ooit gedacht dat een VU-man Brussel zou verdedigen en hoe!

Woensdag 14 maart besloot het bureau van het Europees Parlement te Straatsburg dat de plenaire zittingen van het Europees Parlement voorlopig te Straatsburg zullen blijven. Een schijnoverwinning voor Straatsburg, aldus onze Brusselse informateurs, want Brussel mag nieuwe kantoren en een groot gebouw voor uitzonderlijke zittingen van het Parlement realiseren. Op de Europese Raadszitting van staats- en regeringshoofden komen de zetel en de taken van de drie ‘hoofdsteden’ Brussel, Luxemburg en Straatsburg aan de orde. In Dublin, eind van het beurtvoorzitterschap van Ierland, zal dus nog wel een hartig woord vallen.

Achille G. SAMOY