Stichting Kinderboek-Cultuurbezit
Op 19 januari jl. vond te Groningen in de statenzaal van het provinciehuis de uitreiking plaats van de ANV-Visserneerlandiaprijs voor persoonlijke verdiensten aan mevrouw Toos M. Saal-Zuurveen, directeur van de stichting Kinderboek-Cultuurbezit.
De oorkonde met daaraan verbonden de prijs van fl. 10.000,- werd haar overhandigd door de algemeen voorzitter van het ANV, dr. H.J.G. Waltmans.
Hieronder treft u gedeelten aan uit de rede die de heer Waltmans bij die gelegenheid uitsprak, alsmede een bijdrage van B. Makken over mevrouw Saal-Zuurveen en ‘haar’ stichting.
Uitreiking ANV-Visserneerlandiaprijs aan mevrouw Toos M. Saal-Zuurveen.
Mr. H.L.A. Visser heeft het Algemeen Nederlands Verbond als uitvoerder aangewezen van zijn testament. Wij hebben deze vervolgde, intellectuele Nederlandse filosoof van Joodsen huize altijd zo goed mogelijk gevolgd in zijn bedoelingen.
De persoonlijke prijzen worden overeenkomstig de bepalingen van het testament uitgereikt aan diegenen die werkelijke verdiensten voor de samenleving hebben, wier gedragingen een uiting zijn van een goede karakterinstelling en welke tevens het respect verdienen van de medemens.
Het gaat daarbij om handelingen of gedragingen welke niet rechtstreeks verband houden met of voortspruiten uit betaalde normale arbeid van de betrokkene. Het gaat kortom om waardering van onbaatzuchtig verrichte werkzaamheden die van groot belang zijn voor de gehele gemeenschap.
De geschiedenis van het kinderboek in Nederland en Vlaanderen van de middeleeuwen tot heden, deze hele bibelebontse berg, werd onlangs beschreven onder redactie van Nettie Heimeriks en Willem van Toorn.
Onlangs verscheen ook het proefschrift van Anne de Vries: ‘Wat heten goede kinderboeken?’.
Wat Toos Saal-Zuurveen met een aantal geestdriftige vrijwilligers heeft gedaan is geschiedenis opbouwen. Een unieke kinderboeken-bibliotheek werd door de Stichting Kinderboek-Cultuurbezit verzameld. De stichting omvat een uitleenbibliotheek, een museum en een studieen informatiecentrum. Een monikkenwerk, dat is zeker. Meer dan 15.000 werken werden reeds verzameld.
Vier jaar geleden begon Toos Saal met haar eigen collectie als grondslag. En het sloeg aan, alom in den lande.
Ze schrijft er ook over. Want haar sociologische studie over kind en boek is in de maak, met als intrigerende titel: ‘Van zedenleer tot Bruintje Beer’.
Ik werd getroffen door het woord van Toos Saal: ‘Waar God je zaait, moet je weten te bloeien’, omdat het ook voor niet-christenen een begrijpelijke en aanvaardbare levenshouding is. We zijn toch de behoeders van een cultureel erfgoed, we zijn er niet de permanente bezitters van, we mogen er gebruik van maken, we hebben het leenrecht...
De penningmeester van de Stichting Theo Nicodem verwoordt het zo: ‘De Stichting Kinderboek-Cultuurbezit is de boekenkast van heel Nederland en België. Iedereen zet er zijn lievelingen in en iedereen mag ze er weer uithalen.’
Ik spreek de hoop uit, dat het departement van Welzijn. Volksgezondheid en Cultuur, onder de nieuwe leiding van mevrouw Hedy d'Ancona, de betekenis van deze unieke verzameling gaat beseffen. De bibliotheken in Nederland en Vlaanderen roep ik op de jeugdboeken te verzamelen en naar Winsum te sturen en niet alles maar prijs te geven aan de papierversnipperaar.
Ik ben er zeker van dat het hoofdbestuur van het Algemeen Nederlands Verbond, op advies van de Visser-Neerlandia Commissie, een erg goed besluit heeft genomen om U, mevrouw Toos Saal-Zuurveen, de Visser-Neerlandiaprijs voor persoonlijke culturele verdiensten toe te kennen.
Het Algemeen-Nederlands Verbond is het Provinciaal Bestuur van Groningen en met name de Commissaris van de Koningin de heer H. Vonhoff erkentelijk, dat het medewerking heeft willen verlenen aan deze luisterrijke bijeenkomst.
Dr. H.J.G. WALTMANS
Auteursrechtelijk beschermd