Neerlandia. Jaargang 93

[p. 146]

Algemeen-Nederlandse Kroniek

Taal

Top Francofonie in Dakar

De Senegalese president Abdou Diouf opende op 24 mei in zijn hoofdstad Daker de derde top van ‘landen die het gebruik van de Franse taal gemeen hebben’.

België was ruim vertegenwoordigd in Dakar, waar premier Wilfried Martens en vice-premier Philippe Moureaux de nationale regering vertegenwoordigden, en vergezeld waren van Valmy Féaux, minister-president van de executieve van de Franstalige gemeenschap, Jean-Pierre Grafé, minister van Internationale Betrekkingen van diezelfde gemeenschap, en Albert Liénard, minister van Onderzoek, Technologie en Buitenlandse Betrekkingen van het Waalse gewest.

President Abdou Diouf verheugde zich over de toetreding van drie nieuwe leden. De groep telt nu 44 leden, tegen 41 op de top van Québec in 1987. Zwitserland is van waarnemer volwaardig lid geworden. Kameroen, Equatoriaal Guinea en Kaap Verde werden als waarnemers toegelaten.

Ontwikkeling, milieu en onderwijs waren de hoofdthema's van deze conferentie die drie dagen duurde.

Lingua-programma

De EG-ministers van Onderwijs hebben in mei hun goedkeuring gegeven aan plannen om het onderwijs in vreemde talen in de Europese Gemeenschap fors te stimuleren. Onder druk van het Verenigd Koninkrijk, de Bondsrepubliek Duitsland en Denemarken werd de oorspronkelijke opzet van het zogenaamde Lingua-programma echter wel aanzienlijk aangetast.

Aanvankelijk was het programma vooral gericht op het middelbaar onderwijs, maar het Verenigd Koninkrijk en Denemarken vinden dat de Europese Gemeenschap daarover niets te zeggen heeft. De Bondsrepubliek vreesde problemen met zijn deelstaten, die voor middelbaar onderwijs bevoegd zijn.

Na moeizame onderhandelingen, die de hele dag in beslag namen, werd besloten dat elk land zelf mag bepalen vanaf welke leeftijd het programma zal worden toegepast. Als minimum-leeftijd geldt zestien jaar. De drie dwarsliggende landen kunnen dus beginnen bij het hoger onderwijs.

In totaal is voor de komende vijf jaar 460 miljoen gulden uitgetrokken voor Lingua. Dat is minder dan de Europese Commissie had voorgesteld.

Vlaams en Frans in EG

Op de vooravond van de openingszitting van de conferentie van de francofonie in Dakar legde de Franse president Mitterrand de volgende verklaring af, over de verhouding van de talen in de EG: ‘Drie in Europa gesproken talen, het Engels, het Spaans, en het Portugees, beschikken over belangrijke “verlengstukken” in de wereld (in de Verenigde Staten, Latijns-Amerika en Brazilië). De overige talen zijn meer bedreigd: b.v. het Gaelisch, het Vlaams (sic), het Deens, het Duits, het Italiaans... en het Frans’. Ook de Belgische politicus Valmy Féaux, voorzitter van de Franse Gemeenschapsregering, had het in een tussenkomst tijdens de conferentie van de francofonie over ‘het Vlaams’.

Mitterrand en Féaux verwoordden de, in de Franstalige landen en gemeenschappen van de EG groeiende vrees voor de verengelsing van de EG in het algemeen en van hun eigen landen in het bijzonder. Féaux: ‘Mocht het Frans er op achteruitgaan in Brussel, dan zou het zelfs in Parijs bedreigd worden’.

Taalgebruik in bedrijven

‘Bedrijfsjournalistiek is nog te vaak amateuristisch. Binnen de globale journalistiek is het een klein en ondergewaardeerd broertje, dat vaak ook binnen de bedrijven geen volwaardige positie heeft’. Met deze uitspraak verwoordde voorzitter Herman de Beider van de Belgische Vereniging voor de Bedrijfspers het standpunt van de Belgische en Nederlandse bedrijfsjournalisten die zich in november 1988 verzamelden in het Limburgse Houthalen, naar aanleiding van de jaarlijkse Bene-dag.

Toch stonden niet de frustraties van de bedrijfsjournalisten centraal, wel het belang van het correct Nederlands voor de taal en de communicatie binnen het bedrijfsleven. Het thema werd behandeld door prof. Wilmots

Europees Colloquium van het Algemeen-Nederlands Congres op 26 april 1989, met:
L. Tindemans (CVP) en P. Cornelissen (CDA);

Europees Colloquium van het Algemeen-Nederlands Congres op 26 april 1989, met:
M. Galle (SP) en E. Woltjer (PvdA);

[p. 147]

van de Economische Hogeschool Limburg te Diepenbeek en ir. Klaassen van Philips in Eindhoven.

Taal en stijl worden in het bedrijfsleven steeds belangrijker, zowel voor de interne communicatie als voor de communicatie met de klant. Wilmots hekelde in zijn toespraak het gebruik van Vlaamse woorden in het ‘Belgische’ Nederlands. ‘Het groeiend economisch belang van Vlaanderen mag er niet toe leiden dat Vlaamse bedrijven gallicismen, dialectismen en oude woorden tot “goed Nederlands” verheffen. Die zijn immers niet geschikt voor communicatie met Nederland.’

‘Na 1992 zal er trouwens geen plaats meer zijn voor twee versies van het Nederlands, een noordelijke en een zuidelijke. Er moet één Europees Nederlands zijn, omdat daar nu eenmaal de meeste sprekers van onze taal wonen’, aldus nog de Limburgse prof.

Ir. Klaassen had het over de gebrekkige spelling en de vaak onbegrijpelijke vakterminologie.

Simon Stevinpenning

Op 21 april werd door het Leuvense KVHV de Simon Stevinpenning uitgereikt. Bedoeling was goede Nederlandse alternatieven te lanceren voor de talrijke Engelse leenwoorden die het Nederlands zijn binnengedrongen.

Enkele voorgestelde alternatieven:
knispervlokken (cornflakes), rimpelstrijk (face-lift), klutsmelk (milkshake), breinkaper (headhunter), bengelbewaarder (babysit), bellelel (call-girl), luchtjuf (airhostess), optuttas (beauty case), dreundeun (new beat), klanksoep (sound mix), straalplaatje (compact disc), wandelradio (walk man),....

Nederlands in Europa

Op 26 januari 1989 signaleerde de Financieel-Economische Tijd dat de Vlaamse EG-Commissaris Karel van Miert een persconferentie gaf in het Frans, naar eigen zeggen ‘uit beleefdheid’. Ook zijn voorganger Willy de Clercq deed dit systematisch zo.

Nochtans, aldus de Tijd, is in de perszaal van de EG-Commissie altijd simultaanvertaling voorzien. ‘Vlaams spreken, Europees denken’, is nochtans de verkiezingsslogan van Van Mierts partij - de S.P. - en haar lijsttrekker Marc Galle.

Engels voertaal Nederlandse universiteiten?

Tijdens de jaarvergadering van de rectoren van de Nederlandse universiteiten op 31 mei in Groningen, verklaarde de burgemeester van Eindhoven en oud-minister van Onderwijs prof. dr. J.A. van Kemenade, dat Nederlandse universiteiten en hogescholen het onderwijs gedeeltelijk in het Engels moeten gaan geven. Hierdoor worden studenten getraind in het gebruik van de belangrijkste wetenschappelijke taal in Europa, aldus Van Kamenade die overigens meent dat invoering van het Engels in het hoger onderwijs een van de belangrijkste voorwaarden is voor de Europese eenwording na 1992.

Nederlands en Belgisch

In het Cultureel Supplement bij NRC Handelsblad van 5 mei 1989 heeft Wim Raven het over de Arabische kunst.

Op een gegeven ogenblik schrijft de man: ‘De varianten van het moderne geschreven Arabisch in de diverse staten verschillen nu van elkaar zoals Nederlands en Belgisch of zelfs meer.’ Daar gaan we weer...

Takelt Frans af?

De wereldberoemde Société Française de Microbiologie, beter gekend als het Institut Pasteur, heeft beslist haar Annales voortaan uitsluitend in het Engels te publiceren, onder de titel Research in Microbiology.

De redactie oordeelt dat dit een noodzakelijke ingreep is om in vakkringen nog gelezen te worden. Voor de status van het Frans is dit een harde klap, en in de Franse academische wereld rees dan ook een storm van protest.