Neerlandia. Jaargang 93

Taal

WNT

Het Woordenboek der Nederlandse Taal (WNT), dat door het Instituut voor Nederlandse Lexicologie te Leiden - een Nederlands-Vlaamse instelling - wordt samengesteld, komt langzaam maar zeker in een eindfaze: zopas werd de letter V afgewerkt. Deze letter neemt bijna een vierde van de totale omvang van het WNT in beslag (er zijn 40 tot 50.000 V-woorden). Tot het samenstellen van het WNT werd besloten op het derde Nederlandse Taal- en Letterkundig Congres van 1851 te Brussel, en de samenstellers hopen de klus voor het jaar 2000 te klaren.

Gouden Veer

Tijdens de uitreiking van de jongste Gouden Veer aan Het Laatste Nieuws, trok minister Gaston Geens, voorzitter van de Vlaamse deelregering, hard van leer tegen de ‘schijnbaar onweerstaanbare drang om zakelijke communicatie te laten verlopen in het “Nederengels”, een verengelst modetaaltje, met hooguit een aantal Nederlandse tussenvoegsels als alibi’. Als voorbeeld gaf Geens: ‘De turn-over van spin-off-activiteiten in high-tech research neemt jaarlijks toe’. Tot zover de initiatiefnemer van ‘Flanders Technology’.

15 jaar lessen Nederlands aan migranten in Brussel

Eén van de eerste initiatieven in verband met het leren van Nederlands aan migranten in België ontstond uitgerekend in Brussel. Vijftien jaar geleden werd daarmee een begin gemaakt in een jeugdcentrum in de Grétrystraat - hartje stad -, in het geheel van het toen overvloedig opborrelende Nederlandstalige leven in de hoofdstad en met een steeds zelfbewuster Vlaanderen op de achtergrond. Drager van het initiatief was het pas opgerichte Centrum voor Werkende Jongeren, dat meteen het kader en de sfeer bepaalde. Dit was 15 jaar geleden, in november '73 om precies te zijn. Ondanks het ietwat drieste pionierskarakter van vele Vlaamse ondernemingen van toen, twijfelden velen aan de levensvatbaarheid van dit initiatief: de sociaal nog zwak staande migranten zouden in een Brussel met zijn sterk dominante Frans al



moeite genoeg hebben om díe taal te leren! Trouwens, wat hadden ze aan het Nederlands? Toch heeft dit initiatief stand gehouden, ontwikkelde het zich verder (zonder overigens ooit spectaculair te worden) en kreeg het zelfs eind van de jaren zeventig een meer wetenschappelijke onderbouw, met o.m. eigen cursussen, en een vastere structuur.

Toen in 1982 de ‘moederstructuur’, het CWJ, ontbonden werd, bleken de opgedane ervaring, de cohesie van de onderwijzende ploeg en voorts de stroom van sympathie rond deze kleine kern ruim voldoende om een nieuwe vereniging zonder winstoogmerk te stichten ten einde met de lessen door te gaan.

Begin november verleden jaar werden deze 15 jaar in vriendenkring gevierd, in aanwezigheid van oud-medewerkers, oud-leerlingen en sympathisanten, zoals mevrouw R. Steyaert, die vanuit haar toenmalige Staatssecretariaat - en via allerlei moeilijke overgangen - de vzw ‘Taallessen Nederlands aan jonge Migranten’ heeft begeleid. Een 48 blz. tellende brochure werd bij die gelegenheid uitgegeven.

Na de jaren 70 zijn nog verscheidene initiatieven ontstaan om op een groot aantal punten in Brussel Nederlands te leren aan migranten. Steeds meer ook vinden migranten de weg naar ‘Belgische’ buitenschoolse onderwijsinstellingen. In deze ontwikkeling blijft ‘Taallessen Nederlands aan jonge Migranten’ haar rol vervullen en

[p. 34]

heeft ze ook haar aandeel in sociale begeleiding en integratie in deze rijke, maar niet altijd even gemakkelijke grote stad.

Lieselot VAN SON

De brochure kan worden besteld op het adres van de vereniging, Grétrystraat 26, B - 1000 Brussel. Er zijn geen kosten aan verbonden.

Vertaling

De laatste jaren worden steeds meer Nederlandse titels verkocht aan buitenlandse uitgevers. Toch staat onze letterkunde nog bijzonder zwak op het internationale forum. Onder de titel ‘Het buitenland leest ons niet graag’ bracht Marjoleine de Vos in het Cultureel Supplement van het NRC Handelsblad (11/11/88) een uitvoerig artikel over de Nederlandse literatuur in vertaling.

V.A.N.-congres over terminologie

Op 19 november 1988 hield de Vereniging Algemeen Nederlands (VAN) in het Holiday Inn hotel te Gent haar derde Nederlands Taalcongres over ‘Vakterminologie in het Nederlands’.

Prof. em. dr. V.F. Vanacker, voorzitter van de Oostvlaamse afdeling van de VAN, verwelkomde de aanwezigen en beklemtoonde dat de VAN altijd een pleitbezorger is geweest voor de eenheid in terminologie tussen Noord en Zuid.

O. de Wandel, secretaris van de Taalunie, zei het te waarderen dat de VAN opnieuw de taalpolitieke toer opgaat. Hij wees erop dat het moeilijk is de twee idealen, met name een uniforme terminologie voor het Nederlandse taalgebied, en een terminologie in goed Nederlands, te combineren.

Prof. R. Haeseryn, congresvoorzitter, beklemtoonde het belang van een uniforme Nederlandse terminologie met het oog op 1992.

R. Temmerman, linguïste, gaf een tekstontleding waaruit bleek hoe moeilijk het is specifieke termen uit vreemde talen te vertalen naar het Nederlands.

Daarna handelde drs. W.A.M. de Vroomen, voorzitter van het SaNT en adjunct-secretaris van de Nederlandse Taalunie, over het werkplan 1988-1990 van het Samenwerkingsverband Nederlandstalige Terminologie, een overlegorgaan dat door de Nederlandse Taalunie in 1988 in het leven werd geroepen.

Na de lunch kwam em. prof. ir. D. Vandepitte, vertegenwoordiger van de Koninklijke Vlaamse Ingenieursvereniging, aan het woord. Hij zette op een bijzonder boeiende manier zijn ideeën uiteen over het belang van een nauwkeurige technische vakterminologie.

Jacques Goetschalckx, hoofd van de afdeling Terminologie en Toepassing van Informatica, van de Commissie van de E.G. in Luxemburg, sprak over Nederlandse terminologie bij de Europese Gemeenschappen. Door de principiële meertaligheid van de Gemeenschap krijgt de Nederlandse terminologie betere kansen om met de nieuwe ontwikkelingen op alle gebieden mee te evolueren. Die kansen zijn immers groter dan als dat van de Nederlandse taalgemeenschap alleen zou afhangen.

Daarbij aansluitend hield Hubert Wellenstein, medewerker bij de gespecialiseerde dienst TAI van dezelfde commissie, een uiteenzetting over Nederlandse terminologie in de wereld van de automatisering.

Na een koffiepauze konden de toehoorders deelnemen aan een forumdiscussie.

Het congres werd besloten met een korte maar krachtige toespraak van VAN-voorzitter F. Debrabandere.

In de slotresoluties werd o.m. gevraagd dat anderstalige vaktermen niet klakkeloos zouden worden overgenomen in het Nederlands, maar dat steeds snel zou worden gezocht naar Nederlandse benamingen. Ook dient permanent overleg plaats te vinden tussen de Nederlandse en de Vlaamse bevoegde organen en de terminologiediensten van de E.G. De Nederlandse Woordenlijst voor Bedrijf en Techniek moet in het onderwijs worden verspreid en verplicht gebruikt worden. Het VAN-congres drong ten slotte aan op het opheffen van de dubbelspelling.

‘Zij zijn die vreselijke koloniale neerbuigendheid nog altijd niet kwijt en wij weten ons minderwaardigheidscomplex niet helemaal af te schudden’.
‘Ik ben ervan overtuigd geraakt dat Vlaanderen en Nederland door de taal veel meer gemeen hebben, meer samen kunnen doen dan ze nu beseffen. Dat is een stelling die zowel in Nederland als in Vlaanderen moeilijk aan de man te brengen is. En ook dat is weer het gevolg van een tekort aan informatie. Het enige wat je kunt doen om dat te doorbreken, is zorgen voor een brede informatiestroom. Niet alleen over cultuur, maar over alle aspecten van het alledaagse leven’.
‘Ik heb een gloeiende hekel aan veralgemenende voorstellingen over Hollanders die zus en Vlamingen die zo zijn. Alle clichés over het calvinistische Noorden, over de stugge, koude Nederlander - ik heb ontdekt dat het veel te grove beelden zijn die de enorme diversiteit van deze maatschappij vertekenen’.
‘Waar je hier in de regel nooit moeilijkheden mee hebt, is het naleven van afspraken. Zelfs afspraken die wij als informeel zouden beschouwen, zijn hier bindend. Daar wordt niet mee gesjoemeld en als de andere partij het contract niet honoreert, dan voelen Nederlanders zich zeer bevestigd in hun vooroordeel dat ‘Belgen’ niet helemaal berekenbaar zijn. Hun ondeugd is daar de keerzijde van. Ze kunnen ongelooflijk moeilijk doen over kleinigheden en ze kunnen absoluut niet improviseren, ze weten geloof ik niet eens wat dat is’.
Walter Lerouge, directeur van het Vlaams Cultureel Centrum De Brakke Grond in Amsterdam, in een vraaggesprek met Het Belang van Limburg (26-11-'88).