Neerlandia. Jaargang 91

Leefmilieu

Internationale Zwincommissie opnieuw bijeen

De internationale Zwincommissie, opgericht in 1949, kwam in november 1987 opnieuw samen, na een lange periode van inactiviteit. Gespreksthema was de voortschrijdende verzanding van de Zwingeul en de Zwinvlakte.

De vergadering werd o.m. bijgewoond door Gouverneur Vanneste van West-Vlaanderen en Commissaris van de Koningin Boertien van Zeeland. Zij werden vergezeld door functionarissen van de Nederlandse Rijkswaterstaat en de Belgische Dienst van de Waterwegen. Vertegenwoordigers van de plaatselijke gemeentebesturen Sluis en Knokke stuurden hun kat. Beslist werd in de komende maanden een studie uit te voeren die de oorzaken van de verzanding moet aanwijzen en de gevolgen op fauna en flora moet nagaan.

Er werden alvast twee werkgroepsecretarissen aangesteld: Demarey voor België en Beenhakker voor Nederland. De verzanding is ongetwijfeld mede het gevolg van de uitbouw van de haven van Zeebrugge en van de zandopspuitingen op het strand van Knokke-Heist. De plannen van de Nederlandse Rijkswaterstaat om ook het strand van Cadzand kunstmatig te verhogen, kunnen de zaak nog verergeren. Volgens een akkoord tussen Nederland en België moet Nederland instaan voor het openhouden van de Zwingeul (de monding ligt op Nederlands grondgebied). Aangezien de oorzaken van de dichtslibbing in België blijken te liggen, begint Nederland nu echter tegen te stribbelen. In het voorjaar van 1988 zullen de resultaten van de studie door de Zwincommissie worden besproken en zullen aanbevelingen worden geformuleerd.

Zuiveringsstation

Het provinciebestuur van Zeeland heeft in november bij Gemeenschapsminister Lenssens van Leefmilieu zijn beklag gemaakt over de gang van zaken rond de bouw van een groot zuiveringsstation voor de Zeeuws-Vlaamse kanaalzone. Gedeputeerde Greet de Vries-Hommes (Milieu) stelt vast dat het project wordt vertraagd door ‘gebrek aan medewerking aan de andere kant van de grens’.

Het waterschap De Drie Ambachten, dat het oppervlaktewater in de Zeeuws-Vlaamse Kanaalzone beheert, wacht al geruime tijd op duidelijkheid vanuit het Belgische grensgebied. Het waterschap moet namelijk - om de capaciteit van het nieuwe zuiveringsstation vast te kunnen stellen - weten hoeveel afvalwater er uit het Belgische grondgebied wordt aangeboden. Zeeland wil zo snel mogelijk overleg met mi-

[p. 216]

nister Lenssens, want vertraging van het zuiveringsproject is alleen maar nadelig voor de milieusituatie in de kanaalzone en een deel van de Westerschelde. Nu wordt namelijk een belangrijk deel van het afvalwater nog ongezuiverd in die Westerschelde geloosd.

Zwinbosjes

De gemeenschapsminister voor Leefmilieu Lenssens ondertekende op 6 november een onteigeningsbesluit waardoor de Zwinbosjes (204 ha) naast het natuurreservaat Het Zwin in Knokke-Heist door het Vlaams Gewest kunnen worden verworven en definitief kunnen beschermd worden als waardevol natuurgebied.

Lenssens denkt eraan dit belangrijkste duinengebied aan de Oostkust het statuut van natuurreservaat te geven. De druk op de Zwinbosjes was de jongste jaren zeer groot, o.a. door plannen voor een jachthaven en een tweede golfterrein. Met de klassering kan een belangrijke stap worden gezet inzake het behoud van de bufferzone rond het natuurreservaat Het Zwin, dat wordt bedreigd aan weerszijden van de Vlaams-Nederlandse grens.

Studiedag 't Zwin

Ter gelegenheid van het Europese Jaar van het Leefmilieu organiseerden de Natuurbeschermingsvereniging 't Duumpje, de Uylenspiegelvereniging Damme, de Werkgroep Natuurgidsen regio Brugge en de Bond Natuurstudie Knokke in de loop van 1987 een reeks grensoverschrijdende activiteiten rond het Zwin.

Zo vond op 21 juni een fietstocht plaats door de Zwinstreek o.l.v. G. Adriaenssens; was er op 5 juli een wandeling door de Hazegraspolder vlakbij de oude Zwingeul; leidde C. Jacobusse een excursie door de Nederlandse Zwinstreek; was er op 4 september een Zwinavond in Sluis waarop de Belgische Zwinstreek werd getoond; en werd op 11 september in Damme de Nederlandse kant van de Zwinstreek in de kijker gesteld.

De reeks initiatieven werd in Aardenburg besloten op 10 oktober met een studiedag over de grensoverschrijdende verantwoordelijkheid inzake de Zwinstreek. Op deze bijeenkomst werd gesproken over natuur en landschap in de streek; over de grensoverschrijdende dimensie; over de provinciale taken; en over de Benelux-overeenkomst voor grensoverschrijdende landschappen en natuurgebieden. Aan het woord kwamen o.m. J. Verboven van het Onderzoekscentrum voor Landschapsecologie en Milieuplanning, T. Kramer van de Zeeuwse Milieufederatie, de Zeeuwse gedeputeerden G. de Vries-Hommes, E.F. Jongmans, burgemeester van Aardenburg en D. Coens, burgemeester van Damme.

Zure regen

Uit een studie van de Nederlandse Stichting Natuur en Milieu, op 26 oktober voorgesteld te Noordwijk, blijkt dat België het meest bijdraagt tot de verzuring in West-Europa. Op de tweede plaats komt Nederland, gevolgd door Groot-Brittannië, Denemarken en de Bondsrepubliek. Alleen de DDR en Tsjechoslovakije doen het nog slechter. De studie is gebaseerd op cijfers van de OESO (Organisatie voor Economische Samenwerking en Ontwikkeling) en van de Economische Commissie voor Europa van de Verenigde Naties.

In België is de uitstoot van verzurende stoffen 16 keer te hoog, in Nederland 14 keer. De grootste boosdoeners in België zijn de chemische industrie en de raffinaderijen, vooral rond Antwerpen, Luik, Charleroi en Gent. Ook de mestoverschotten en het autoverkeer zijn mede verantwoordelijk. Zowel Nederland als België falen in het zoeken van oplossingen hiervoor.

‘Wij moeten grensoverschrijdend durven werken.
De natuur en het leefmilieu zijn immers niet aan geografisch-politieke factoren gebonden. (...)
Het Zwin is fundamenteel ook een Belgisch-Nederlands zorgenkind.
Onze beide landen dragen er dan ook de verantwoordelijkheid voor. (...)
Moge de Belgisch-Nederlandse samenwerking een belangrijke bijdrage zijn tot behoud, groei en bloei van de Zwinstreek!’
DANIËL COENS, Belgisch Minister van Onderwijs en Burgemeester van Damme, in een toespraak op de Zwin-studiedag te Aardenburg op 10 oktober 1987.

Minder zwavel in de Benelux

Het maximum toegelaten zwavelgehalte in gasolie bestemd voor verwarming en dieselvoertuigen zal in de Benelux vanaf 1 oktober 1988 verlaagd worden tot 0,2%. Volgens het Belgische staatssecretariaat voor leefmilieu zal deze maatregel voor gevolg hebben dat de totale uitstoot van zwaveldioxyde in België met ongeveer 4,5% zal verminderen, wat er op neerkomt dat jaarlijks 21.000 ton minder van dat goedje in het milieu zal vrijkomen.

Tijdens de raad van Europese milieuministers werd begin dit jaar een EG-richtlijn goedgekeurd waardoor het toegelaten zwavelgehalte in gasolie, bestemd voor verwarming en dieselvoertuigen, wordt verlaagd tot 0,3%. De richtlijn liet echter voor de lidstaten de mogelijkheid open om het zwavelgehalte te verlagen tot 0,2%. Smet en haar Nederlandse collega Nijpels hebben nu, na overleg met de Luxemburgse minister Crieps, afgesproken dat de drie landen bij de Europese Commissie een dossier zullen indienen om in de hele Benelux de 0,2%-norm door te voeren.

Baggerspecie in Westerschelde

De Nederlandse minister van Verkeer en Waterstaat Neelie Smit-Kroes besliste dat België nog 2 tot 3 jaar mag doorgaan met het terugstorten van vervuilde baggerspecie in de Westerschelde. Het uitbaggeren van de vaargeul in de Westerschelde is een noodzaak voor de haven van Antwerpen. Jaarlijks wordt zo'n 10 miljoen kubieke meter slib opgebaggerd en opnieuw gedumpt op andere plaatsen in de Westerschelde.

Dat geldt ook voor de 500.000 kubieke meter zwaar vervuild slib dat van de Drempel van Zandvliet wordt gehaald en eveneens op Nederlands grondgebied wordt teruggestort. De Zeeuwse Milieufederatie maakte reeds bezwaren tegen deze gang van zaken.

Waterverdragen

De voor eind oktober geplande vergadering van de gemengde Belgisch-Nederlandse commissie voor de waterverdragen werd afgelast. Het Waalse gewest ging dwarsliggen omdat de gewesten niet bij de bi-

[p. 217]

laterale gesprekken worden betrokken. Dit terwijl zij nochtans bevoegd zijn voor het waterbeheer. Hoewel de Walen de zaak reeds begin dit jaar aanhangig maakten bij het overlegcomité dat bevoegdheidsconflicten tussen de nationale en de regionale regeringen moet oplossen, werd daar nog geen overeenkomst bereikt.

In de praktijk zetelen ook Walen in de commissie Biesheuvel-Davignon, maar zij vertegenwoordigen niet expliciet het Waalse gewest.

Van Vlaamse zijde zou men genoegen nemen met een vertegenwoordiging in de commissie ad hoc voor de waterverdragen, maar de Waalse overheid wil mee aan tafel zitten als de commissie Biesheuvel-Davignon vergadert. De nu uitgestelde vergadering was in feite reeds gepland voor eind mei dit jaar, maar werd toen om dezelfde reden verdaagd. De waterverdragen moeten de uitdieping van de Westerschelde regelen en de toevoer van drinkwater naar Nederland via de Maas. Door intern-Belgische proceduremoeilijkheden ging nu bijna een jaar verloren.

Duits afval door België

Staatssecretaris voor Leefmilieu M. Smet heeft de vergunningen voor de verbranding op zee van afvalstoffen afkomstig van de Bondsrepubliek, die via de haven van Antwerpen naar het Nederlands Continentaal Plat worden vervoerd, voorlopig niet verlengd. De controle van de afvalstoffen is volgens haar ontoereikend.

Momenteel is het in het internationaal recht gebruikelijk dat de controle van de afvalstoffen bestemd voor verbranding op zee, gebeurt door het land onder wiens vlag het verbrandingsschip vaart, het land van waaruit de afvalstoffen vertrekken naar het verbrandingsschip (in casu België) en het land op wiens territoriale wateren de verbranding gebeurt (Nederland).

Volgens Smet is het momenteel enkel België die controles uitvoert.