Neerlandia. Jaargang 91

[p. 38]

Nieuws uit de A.N.V.-afdelingen

A.N.V.-West-Vlaanderen

Op 21 januari was A.N.V.-West-Vlaanderen te gast bij Kapitein-ter-zee C.C.M. de Nooijer, directeur van de Belgisch-Nederlandse Mijnenbestrijdingsschool (‘Eguermin’) te Oostende. Dit samenwerkingsinitiatief tussen de Belgische zeemacht en de Koninklijke Nederlandse Marine werd 21 jaar geleden genomen (bilateraal akkoord van 17 mei 1965).

De leerrijke uiteenzetting van de heer De Nooijer bestond uit 3 luiken: het gevecht van Nederland met de zee, de functie van Rotterdam als haven, en de militaire bescherming van de scheepvaart.

Dat ‘Nederland’ zijn naam niet gestolen heeft, blijkt o.m. uit het feit dat b.v. Schiphol 4,5 meter onder de zeespiegel ligt, Amsterdam zelfs 5,5 meter! De bewoners hebben dan ook steeds grote inspanningen geleverd om hun land te beveiligen tegen de zee. Zo werden in de Middeleeuwen terpen opgeworpen, waarop men zich met hebben en houden kon terugtrekken bij springtij. Tussen die terpen werden later dijken aangelegd en zo ontstonden polders. Windmolens werden geplaatst om het water weg te pompen.

Pas in de 19de eeuw echter, onder impuls van Adriaanszoon en Van Os, werden grootscheepse droogleggingswerken gepland, en in de twintigste eeuw werd de kroon op het werk gezet met het Zuiderzeeen het Deltaproject.

Dat Nederlanders ook vertrouwd zijn met de handels- en transportfunctie van het water, blijkt o.m. uit het belang van de wereldhaven Rotterdam: zo'n 31.000 zeeschepen en 180.000 binnenschepen worden er per jaar behandeld. Om een idee te hebben van het aantal containers dat er jaarlijks wordt verscheept, moeten we ons een strook voorstellen van 400 km. lang (van Oostende tot Den Helder), en 40 containers breed.

Havens als Rotterdam en Antwerpen zijn bijzonder kwetsbaar in oorlogstijd. Voor onze kust ligt de drukste vaarweg ter wereld. De gemiddelde diepte van die vaargeul is echter amper 20 meter. Voor de vijand is dit een ideale bodem om mijnen te leggen.

Na zijn uiteenzetting leidde de heer De Nooijer de aanwezigen rond in de ‘Mijnenzaal’, waar verschillende types mijnen zijn opgesteld. De avond eindigde in de ‘mess’, waar een drankje werd aangeboden.

W.V.

A.N.V.-Oost-Vlaanderen

Op 22 januari j.l. organiseerde de Oost-vlaamse afdeling van het ANV, een informatieavond over de Deltawerken, met als spreker ir. H. Engel, hoofdingenieur-directeur Rijkswaterstaat/Directie Zeeland, oudhoofd van de Deltawerken en thans belast met het beheer ervan.

Na een korte inleidng door prof. em. W. Soete, werd de boeiende ‘Delta-film’ (regie: Bert Haanstra) vertoond waarin de historiek werd geschetst van de strijd van Rijkswaterstaat tegen het water.

De stormvloed van 1953 was de directe aanleiding voor het prestigieuze waterbouwkundig plan dat het hele Deltagebied, en grote delen van de rest van Nederland, moest beschermen tegen de zee. De balans van de overstroming in 1953 was dan ook zeer zwaar: 1835 mensen verdronken, 47.000 gebouwen werden vernield en 187 km. dijk braken door of werden zwaar beschadigd. Volgens het Deltaplan zouden alle zeearmen tussen de Nieuwe Waterweg en de Westerschelde afgedamd worden. Deze laatste twee moesten als haventoegangen voor Rotterdam en Antwerpen open blijven. Met de afsluiting van de zeearmen zou alzo een sterke kustlijn ontstaan die ruim 700 km. korter moest zijn dan voorheen. In 1958 startte men de diverse werkzaamheden.

In een erg begrijpelijke taal, ook voor nietingewijden, en doorspekt met talrijke voorbeelden uit de ‘petite histoire’ van de bouwwerken, gaf ir. Engel commentaar (met behulp van overzichtelijke diabeelden) bij de technieken die gebruikt werden. De ervaring die vroeger bij de uitvoering van de Deltawerken was verkregen, bleek niet voldoende te zijn voor dit technisch hoogstandje. Nieuwe, nog niet eerder toegepaste technieken waren nodig, waarbij de computer een centrale rol speelde.

Toen op 4 oktober 1986, ongeveer 10 jaar na de aanvang van de werken, Zeeland veilig werd verklaard door koningin Beatrix, kon de hele wereld mee genieten van dit vernuftig staaltje van Nederlandse waterbouwkunde, 3 km. lang, bestaande uit 65 geprefabriceerde betonnen pijlers, waartussen 62 stalen sluizen op en neer bewegen. In haar slotwoord prees provinciaal voorzitter prof. dr. A. Deprez ir. Engel voor zijn helder betoog en maakte de afspraak om in mei, tijdens een uitstap naar Zeeland, een bezoek te brengen aan de stormvloedkering.

Willy CONINX

A.N.V.-kern Mechelen

Op 5 februari 1987 hield voor de A.N.V.- kern Mechelen dr. L. van Egeraat een lezing met als titel: Een Nederlander bekijkt Vlaanderen. L. van Egeraat is bekend als auteur van o.m. een aantal reisgidsen. Het merkwaardige van deze Nederlandse globetrotter is, dat zijn reizen naar de vier windstreken hem niet hebben belet sinds jaar en dag aandacht en interesse op te brengen voor wat zich bij zijn taalgenoten vlak beneden Nederlandse zuidergrens afspeelt. In een van zijn laatste werken, Veertig Verkenningen van Vlaanderen, leert men hem niet alleen kennen als een enthousiaste pelgrim naar Vlaams landschaps- en stedenschoon, maar spreidt hij een gedegen kennis tentoon van de Vlaamse geschiedenis en samenleving.

Spreker begon zijn causerie met te beklemtonen dat Vlaanderen het kerngebied en het hart van de Nederlanden vormt, waartegenover de Nederlanders al te vaak een pedante houding aannemen, die hoofdzakelijk op onwetendheid is gebaseerd.

Van hun kant moeten de Vlamingen tegenover de Nederlanders hun minderwaardigheidsgevoel afleggen. Dit gevoel is onterecht, zelfs waar het gaat om de kwaliteit van het taalgebruik in Vlaanderen. De Nederlanders kunnen daarentegen heel wat opsteken van de hoffelijker, humaner, minder onverdraagzame en agressieve levensstijl, die Vlaanderen kenmerkt.

Om het hoofd koel te houden, wezen hier de zeldzame schaduwplekken in Van Egeraats vleiende portret aangestipt: ons gebrek aan degelijke ruimtelijke ordening en onze ongelukkige lintbebouwing; het vrij spel dat ten onzent de pressiegroepen krijgen om de belangenstrijd buiten de parlementaire arena uit te vechten; onze kijk op de staat als een min of meer ‘vreemde’ instantie; tenslotte ons gebrek aan (zelf-kritische) humor.

In zijn dankwoord liet afdelingsvoorzitter R. Piryns in het midden of sprekers verliefdheid op Vlaanderen hem tot verblindheid dan wel tot helderziendheid had geleid. Een ding is zeker: allen die om de Nederlandse integratie bekommerd zijn, zullen Van Egeraats methode moeten toepassen: met achterlating van vooroordelen Nederland intrekken en zich de moeite geven het in al zijn aspecten te leren kennen. Want, om eerlijk te zijn, de onwetendheid is wederzijds.

W. van den STEENE