Neerlandia. Jaargang 90

[p. 211]

Nieuws uit de A.N.V.-afdelingen

A.N.V.-West-Vlaanderen

Op zaterdag 18 oktober namen 213 geïnteresseerden deel aan een kennismaking met Vlaanderen en een bezoek aan de haven van Zeebrugge. 134 van hen waren studenten van het Europacollege, dat momenteel 16 nationaliteiten te gast heeft. Iedereen kreeg op voorhand een V.E.V.-brochure toegestuurd over Vlaanderen. Daarin was vooral economische informatie opgenomen, maar P. Deprez, minister van Externe Aangelegenheden, vulde dit op de kennismakingsdag zelf aan met een uiteenzetting over de Belgische staatshervorming.

Aan boord van een Benelux-boot werd de groep vervolgens ontvangen door F. Traen, Voorzitter van de Maatschappij der Brugse Zeevaartinstellingen, die de toekomst van Zeebrugge als zeehaven schetste.

Het belangrijkste resultaat van de dag was echter dat de buitenlandse studenten gedurende ruim 2 uur in een gemoedelijke sfeer hebben kunnen kennismaken met Vlamingen.

Het initiatief ging uit van de Internationale Kring De Blankaart, die de medewerking kreeg van de Marnixringen Brugge en omgeving, de Internationale Vereniging voor West-Vlaanderen ‘De Hanze’, de afdeling Brugge van de Europakring en het A.N.V.-West-Vlaanderen.

Nu reeds vestigt A.N.V.-West-Vlaanderen er de aandacht op dat A.W. Willemsen op 13 maart 1987 in Brugge komt spreken over ‘Visies over de Vlaamse Beweging’. De activiteit kadert in het jaarprogramma van het Verbond van Vlaamse Academici, maar Benev en A.N.V. werken mee.

Op de Nederlandse ambassade te Brussel is er een nieuwe Landbouwraad benoemd, de heer Belgraver. Dit was meteen een aanleiding voor de heer Kempynck, secretaris van het A.N.V.-West-Vlaanderen, om de man kennis te laten maken met West-Vlaanderen ter gelegenheid van de Ieperse beurs ‘Ondernemen in de Westhoek’.

D. METSU

Kees Middelhoff bij A.N.V.-Mechelen

Het A.N.V.-‘Tak Mechelen’ werd opgericht in 1890, drie jaar na de stichting van het Verbond. Na een onderbreking van enkele jaren, nam de Mechelse kern van de Provinciale Afdeling Antwerpen op 22 oktober j.l. een nieuwe start. Het A.N.V.-Mechelen organiseerde, in samenwerking met de Mechelse afdelingen van Davidsfonds, Willemsfonds, Verbond Vlaamse Academici, Marnixring en Orde van den Prince, een avond met als spreker Kees Middelhoff. Meer dan 150 belangstellenden waren opgekomen om de bekende Nederlandse journalist en B.R.T.-correspondent te beluisteren, die het had over ‘De verhouding Nederland-Vlaanderen in historisch perspectief’.

Vertrekpunt van de uiteenzetting was de opstand van de Nederlanden tegen Spanje, die op een scheiding van Noord en Zuid uitliep. Spreker onderstreepte vooral dat de twee staten, de Verenigde Provincies en de Spaanse Nederlanden (later Nederland en België) in de latere geschiedenis een verschillend lot kregen toebedeeld en daardoor op uiteenlopende wijze reageerden op de grote gebeurtenissen die Europa beroerden. Zo o.m. zou het Noorden na de Franse inval op het einde van de 18de eeuw zelfstandig blijven, terwijl het Zuiden gewoon werd aangehecht bij Frankrijk en twintig jaar intensieve culturele verfransing onderging.

Vijftien jaar hereniging tijdens het Koninkrijk der Nederlanden (1815-1830) kon de kloof niet overbruggen. Later, midden 19de eeuw, heerste in beide landen vrees voor de expansiedrang van hun grote buren. Maar terwijl het Zuiden juichte bij de nederlaag door Pruisen aan de expansionistische Napoleon III toegebracht, vreesde het Noorden meer dan ooit annexatieplannen van de zijde van Bismarck.

Ook tijdens W.O. I kenden Nederland en België een afwijkend lot. België werd door de Duitsers onder de voet gelopen en kwam in het kamp van de geallieerden terecht; Nederland ontsnapte aan de catastrofe en hield, scrupuleuzer dan ooit, vast aan zijn neutraliteitspolitiek. Dit wondermiddel belette niet dat tijdens W.O. II Nederland evenzeer als België door de Duitsers werd bezet. Van dan af, aldus spreker, zitten beide landen in hetzelfde schuitje, loopt hun geschiedenis parallel, raken ze allengs op dezelfde golflengte: Benelux wordt mogelijk, de Taalunie. We zitten samen in eenzelfde Europese kader en in dat kader zijn Nederlanders en Vlamingen op elkaar aangewezen.

Aan dit boeiend betoog gaf het Strijkkwartet De Bièvre een uitgelezen muzikale omlijsting.

Prof. Herman Mertens sprak in een slotwoord de hoop uit dat het A.N.V. opnieuw zijn vaste plaats in het Mechelse verenigingsleven zou innemen; misschien is voor het A.N.V. zelfs een brugfunctie weggelegd: een bindteken vormen tussen de Mechelse verenigingen, die traditioneel naast elkaar actief zijn.

W. VAN den STEENE

Eerste manifestatie A.N.V.-Oost-Vlaanderen

Sint-Martens-Latem, kunstenaarsdorp gelegen in de dubbele bocht van de Leie op ca. 8 km. van Gent. In dit rustiek decor organiseerde de heropgerichte provinciale afdeling Oost-Vlaanderen op 2 september j.l. haar eerste manifestatie.

Een zeventigtal ANV-leden en sympathisanten maakten om 19 uur hun opwachting aan de deuren van de Latemse Kunstzolder. In zijn openingswoord prees burgemeester Van Hooland de doelstellingen van het Verbond: vriendschap en culturele verbondenheid met Nederland. Hij legde er de nadruk op dat St.-Martens-Latem steeds in de bres is gesprongen voor de Nederlandstalige cultuurgemeenschap en hij gaf de verzekering dat dit in de toekomst niet anders zal zijn. Provinciaal ANV-voorzitter prof. dr. Ada Deprez beklemtoonde van haar kant met name de betekenis die de vroegere Gentse afdeling van het Verbond had in de Vlaamse beweging, o.m. in de strijd voor de vernederlandsing van de universiteit te Gent en het levendig houden van een algemeen-Nederlands bewustzijn in Noord en Zuid. De vooruitzichten om in de toekomst het zelfde werk verder te zetten, worden op dit ogenblik gehypothekeerd.

De financiële perikelen van het ANV, wegens het besluit van de Nederlandse minister van Cultuur om de subsidies vanaf 1987 te schrappen, hebben volgens de voorzitter kwaad bloed gezet. Zowel in Nederland als in Vlaanderen werd met ongeloof gereageerd. Prof. Deprez is ervan overtuigd dat een gepaste reactie van de leden en de sympathisanten van het ANV de minister op zijn besluit kunnen doen terugkomen. De eerste reactie is alleszins overtuigend: nieuwe leden melden zich aan en vandaag zijn er een 70-tal personen op deze eerste manifestatie afgekomen. Een stimulans om door te gaan met onze initiatieven en zeker een bewijs van

[p. 212]

het feit dat het ANV allesbehalve een dode vereniging is, aldus de voorzitter.

Vervolgens gaf zij een overzicht van de activiteiten die dit werkjaar gepland zijn: een voordrachtavond met mevrouw Tine Ruysschaert en een Multatuli-avond (1987: Multatuli-jaar) staan op de agenda. Deze laatste manifestatie zal worden georganiseerd i.s.m. het Multatuli-theater. Prof. dr. H. Balthazar (gouverneur) heeft eveneens zijn medewerking toegezegd. Tot slot wordt in april-mei een uitstap gepland naar Zeeland, met een bezoek aan Middelburg en Veere (met o.m. een lezing door dr. Nienke Bakker, gewezen medewerkster aan het Woordenboek der Nederlandse Taal). Tevens staat er een bezoek aan de Deltawerken op het programma.

Het bestuur had voor deze eerste manifestatie volgend programma uitgewerkt. Jan D'Haese, voorzitter van de Latemse Kunstkring, gaf toelichting bij de tentoonstelling ‘Permeke en Servaes vóór 1914’. Hij verdedigde er de thesis dat Constant Permeke, die vroeger impressionistisch schilderde, tijdens zijn kort verblijf in het Leiedorp (1909-1912) op het spoor werd gezet van het expressionisme dank zij het contact met Albert Servaes. Deze rondleiding werd gevolgd door een voordracht door Frank Degruyter, Gentenaar van geboorte en leerling van mevrouw Tine Ruysschaert. Hij bracht op spitante wijze poëzie over Gent uit zijn programma ‘Tussen daken en straten’, gevolgd door intieme gedichten van de letterkundige Richard Minne (Gent 1891/Sint-Martens-Latem 1965). Het gemeentebestuur van Latem bood daarna de aanwezigen een receptie aan.

Met deze geslaagde start bewees de heropgerichte afdeling Oost-Vlaanderen van het ANV een bijzondere plaats te bekleden in het culturele leven van de provincie. De volgende manifestatie moet hiervan de bevestiging brengen.

Willem CONINX

‘De minimale schaal voor een open universiteit is Vlaanderen met Nederland samen’.
G. GEENS, voorzitter van de Vlaamse Regering - Beknopt Verslag Vlaamse Raad, 13 december 1985.

Het A.N.V. en zijn subsidie

In een brief van 7 augustus 1986 maakte minister Brinkman van WVC bekend de subsidieverlening aan het ANV met ingang van 1987 te beëindigen. (Neerlandia 86/4).

De beëindiging is radicaal: tot en met 1986 wordt 100% gesubsidieerd, met ingang van 1987 valt deze subsidie volledig weg. De tijd tussen augustus en december 1986 is te kort om een organisatie als het ANV te reorganiseren. Aangegane verplichtingen in 1987 kunnen niet zonder subsidie worden gehonoreerd.

Op grond van het bovenstaande besloot het bestuur bij de Raad van State, de administratieve rechter, een procedure wegens onbehoorlijk bestuur aan te spannen tegen het besluit van de minister. Een voor het ANV positieve uitspraak zal weliswaar geen principiële ombuiging in het ministeriële besluit kunnen bewerkstelligen, maar kan wel de beëindiging van de subsidiëring geleidelijker doen verlopen. Alleen een politieke uitspraak van de volksvertegenwoordiging bij de begrotingsbehandeling van de subsidiërende departementen, kan de minister dwingen op zijn besluit terug te komen.

Besprekingen met de Vlaamse Gemeenschapsminister van Cultuur, de heer Dewael, wezen uit dat in 1987 de subsidie uit Vlaanderen gehandhaafd blijft. Dit werd door hem later nog eens bevestigd in de Vlaamse Raad, naar aanleiding van een vraag daarover van de heer Schiltz. Ook andere volksvertegenwoordigers, zoals de heer Suykerbuyk, ondernamen actie.

Bij de Nederlandse parlementairen bleef het besluit van minister Brinkman uiteraard evenmin onopgemerkt. Zo schreef de heer Hennekam, lid van de CDA-fractie, reeds op 27 augustus 1986 een uitvoerige brief aan de minister, waarin hij zijn ongenoegen over diens besluit kenbaar maakte en waarin hij, zowel op zakelijke als op politieke gronden, aandrong op het handhaven van de subsidie.

Brieven van ongeveer gelijke strekking ontving de minister van het Vlaamse Europarlementslid de heer W. Kuijpers en van Gedeputeerde Staten van Zeeland. Prof. dr. A. Verhulst, voorzitter Raad van Beheer van de BRT en lid van de Raad van Advies van het ANV, vroeg minister Dewael of hij bij diens collega Brinkman wilde aandringen op handhaving van de ANV-subsidie.

Ook van een aantal ANV-leden is bekend dat zij een hen bekend Kamerlid hebben aangesproken. De voorzitter Nederland, de heer Waltmans en de algemeen secretaris de heer Kits Nieuwenkamp mobiliseerden hun relaties die binnen en buiten het parlement acties ten behoeve van het ANV ondernamen.

Pakken documentatie werden door het verbondskantoor verzonden naar diegenen van wie verwacht mocht worden dat zij hun invloed konden aanwenden.

Al deze stappen leidden tot het indienen van vier amendementen op de begroting door respectievelijk CDA, PvdA, VVD en GPV. Deze vier amendementen stellen voor de subsidie aan het ANV te handhaven. Zij geven een verschillende dekking aan. De minister heeft de amendementen echter ontraden. Het is duidelijk dat ze ‘Kamerbreed’ worden gesteund. De stemmingen over de WVC-begroting zullen in december plaatshebben.

Inmiddels werden meer dan 50 adhesiebetuigingen ontvangen van leraren Nederlands uit Duitsland en het Duitstalige gebied van België, waar het ANV de lessen Nederlands op de scholen voor voortgezet onderwijs sterk ondersteunt. Van talrijke adviezen van overige bestuursleden, leden van de Raad van Advies, ANV-leden en sympathisanten werd door het dagelijks bestuur dankbaar gebruik gemaakt.

Zeker moet nog worden vermeld de aandacht die de heer Middelhoff aan het ANV besteedde in zijn radio-bijdrage voor de BRT.

ANV persberichten zorgden voor de nodige publiciteit en lokten een aantal vraaggesprekken uit, gepubliceerd in enkele bladen. Of dit alles tot een goed resultaat zal leiden is nog moeilijk te voorspellen.