Neerlandia. Jaargang 90

Promoting wat?

Enkele jaren geleden heeft de Stichting ONS ERFDEEL een poging ondernomen om in navolging van SEPTENTRION voor het Franse taalgebied ook de Engelstalige wereld te informeren over de Nederlandse taal en cultuur. Dank zij de royale steun van de Willem de Zwijger-Stichting (gevestigd in Amsterdam) kon een wereldwijd onderzoek naar zowel de mogelijkheden als de behoefte worden ingesteld. De uitslag was zonder meer bemoedigend te noemen, waardoor de kans op welslagen van dit initiatief sterk steeg.

Wel werd als voorwaarde genoemd dat het goed moest worden opgezet wat de redactionele kant betreft en financieel voldoende onderbouwd waar het ging om het organisatorische aspect. In dit verband werd verwezen naar de gang van zaken rond het verdwijnen van het blad DELTA, een Engelstalig tijdschrift over de Nederlandse cultuur dat van 1958 tot 1974 verscheen; deze uitgave moest noodgedwongen gestaakt worden omdat de overheid geen subsidie meer wilde toekennen. Van het grote belang van deze twee facetten was men zich bij de Stichting ONS ERFDEEL ten volle bewust.

Uitgerust met de positieve resultaten van het onderzoek en opnieuw geruggesteund door de Willem de Zwijger-Stichting werden de cultuurministers in Nederland en Vlaanderen benaderd met het verzoek deze ‘onderneming’ geldelijk te steunen. De toenmalige Vlaamse Minister van Cultuur, de heer Poma, zei, ondanks de benarde financiële positie van zijn land, de gevraagde steun toe op voorwaarde dat Nederland eenzelfde houding aannam, overtuigd als hij was van het grote belang van een dergelijke inter-Nederlandse uitgave. Maar de Nederlandse bewindsman, de heer Brinkman, beschikte afwijzend. En daarmee was het plan voorlopig van de baan.

Het motief dat door de heer Brinkman als grondslag voor zijn negatieve reactie werd aangedragen was niet van geldelijke en nog minder van culturele aard, maar van ‘promotionele’. Het bleek dat hij bezig was een plan uit te werken dat zich richtte op ‘Holland-promoting’. En in dat afgegrensde plan paste een toekenning van een subsidie aan een grensoverschrijdend tijdschrift ter bevordering van de Nederlandse taal en cultuur in de Engelstalige wereld als ‘The Low Countries’ niet.

Inmiddels heeft de eerste aanzet tot uitvoering van het ministeriële plan zijn beslag gekregen. Heel Nederland heeft daarvan getuige kunnen zijn, dank zij de welwillende medewerking van de mensen van het NOS-Journaal op de avond van zaterdag 8 februari j.l. In het raam van deze uitwerking bracht de heer Brinkman een bezoek aan de stad Dallas in de Amerikaanse staat Texas. Gezien de voorrijdende auto's was dit een gebeuren op niveau. Echter de vóórprogrammering bleek niet op de verwachte manier te ‘werken’. Toen de bewindsman officieel werd begroet, moest hij aanhoren dat hij de cultuurminister van België was.

Zou hij op dat voor hem ongetwijfeld pijnlijke ogenblik als in een flits teruggedacht

[p. 43]

hebben aan de afwijzende woorden die hij de afvaardiging van de Stichting ONS ERFDEEL had toegevoegd tijdens het door hen aangevraagde onderhoud? Hij wilde toen niets weten van enige vorm van samenwerking met Vlaanderen om dit Engelstalige tijdschrift uitgegeven te krijgen.

Het motief van zijn afwijzende houding vertolkte hij tijdens het korte vraaggesprek met de NOS-correspondent in de Verenigde Staten (zonder overigens de hierboven geschetste gang van zaken te noemen). Inhoudelijk kwam die erop neer dat in zijn opzet van ‘Holland-promoting’ de ‘cultuur’ de rol van trekpaard kreeg toebedeeld om zo een gunstig klimaat te scheppen dat het leggen van economische contacten zou bevorderen.

Als je gelooft in de overtuigingskracht van je plannen en je krijgt dan te horen dat je wordt verwelkomd als gezagdragende vertegenwoordiger van het land waarmee op het punt van de bevordering van de Nederlandse cultuur in de Engelstalige wereld niet kon worden samengewerkt, dan krijg je wel wat te verwerken. Deze teleurstellende gang van zaken had hij zich kunnen besparen als hij de juiste paarden voor de wagen had gespannen. Nu is met betrekking tot de uitstraling van de Nederlandse taal en cultuur in de met name de Engelstalige wereld de indruk gewekt dat deze Nederlandse bewindsman de paarden achter de wagen heeft staan inspannen.

Marten HEIDA