Neerlandia. Jaargang 89

[p. 180]

De Nederlanden in de wereld

Taalgebruik in de E.G.

Sedert begin 1985 verschijnt de publikatie ‘Europa informatie, buitenlandse betrekkingen’, opgesteld door de voorlichtingsdienst van de E.G., nog uitsluitend in het Duits, Frans en Engels.

Nochtans zijn er officieel zeven gelijkwaardige werktalen in de E.G.: Engels, Duits, Frans, Deens, Italiaans, Grieks en Nederlands.

De Vlaamse Europarlementsleden Kuijpers en Vandemeulebroucke interpelleerden over deze aangelegenheid.

Dezelfde E.P.-leden stelden eveneens een ontwerp-resolutie op over de bescherming en bevordering van de regionale culturen in de Gemeenschap.

Vlaanderen en Benelux

Op de Europafeesten te Tielt begin juli, pleitte de Vlaamse minister van Financiën Schiltz er opnieuw voor dat Vlaanderen zichzelf in het buitenland zou bevestigen.

Daarmee samenhangend moet Vlaanderen ook krachtig en herkenbaar aan de Beneluxwerkzaamheden deelnemen, om op die manier naast de Taalunie een bredere integratie op andere terreinen te bevorderen. In zaken zoals het buitenlands beleid, de verhouding tot de Derde Wereld, de defensie- en vredespolitiek,... kan Benelux volgens Schiltz een voorafbeelding zijn van wat Europa moet worden.

The Flemish Speaking Area

In De Standaard (4-7-1985) bekloeg B.R.T.-taaladviseur, Eugene Berode, zich in zijn rubriek ‘Ach, die Taal’ over het rapport ‘Education in Belgium 1981-1983’, uitgegeven door het Belgische ministerie van Onderwijs.

Op p. 44 van deze publikatie heeft men het over ‘the flemish speaking area’. Moedeloos vraagt Berode zich af of dit onkunde is of moedwil. Er bestaat geen ‘Vlaamse’ en ‘Hollandse’, maar enkel een Nederlandse taal, in Nederland en Vlaanderen de standaardtaal.

Een en ander wordt trouwens - ten overvloede - bevestigd door taalkundige studies en door het decreet van 10 december 1973 tot vaststelling van de officiële benaming van de Nederlandse taal.

Berode besluit dan ook kregelig: ‘bij ons wordt geen Flemish gesproken, maar wel Dutch of desnoods Netherlandic. Het is bedroevend dat ze op ons ministerie van Onderwijs nog altijd niet doorhebben dat je de internationale positie van het Nederlands verzwakt, als je de Vlamingen Flemish en de Nederlanders Dutch laat praten’.

Nederlands op RTBF

Het zal al wie met de Nederlandse taal begaan is, genoegen doen te vernemen dat er op de RTBF (Franstalige radio en televisie in België) - goed geslaagde! - reclamespots lopen voor het Nederlands.

Initiatiefnemer is de Franse Gemeenschap, die het nodig vindt dat Franstaligen in België de tweede landstaal aanleren. Daartoe worden door de Rijksdienst voor Arbeidsvoorziening (R.V.A.) cursussen georganiseerd met de hulp van vrijwilligers (Franssprekenden die Nederlands kennen). Een prachtig initiatief!

Band houdt jaarvergadering

Band, de vereniging van en voor Vlamingen in Wallonië, houdt op zondag 17 november a.s. haar 27ste Congres.

Het Congres start om 12.30 u. met een boekenbeurs.

Na het openingswoord van mevrouw R. Hauben, voorzitter, volgt er een voordracht door Raadsheer E. Symoens over Neerlandistiek in de Orde van den Prince.

Na een muzikaal intermezzo door de kabaretgroep Spinet zal de voorzitter van de Vlaamse Executieve, G. Geens, een spreekbeurt houden.

De manifestatie gaat door in het hotel ‘Val Meuse’ te Wépion - Namen.

Voor meer inlichtingen kan men terecht op onderstaand adres:

Mevrouw R. Hauben, Av. Jean Pochet 66, 5001 Namen - Belgrade, Tel. [phone].

Educatief programma Nederlands voor buitenlanders

Op 2 juli ll. overhandigde de heer Steinkamp, hoofd programmadienst Radio Wereldomroep Nederland, het eerste exemplaar van de geluidsbanden en begeleidende brochures betreffende een educatief programma Nederlands voor buitenlanders aan de heer De Wandel, Algemeen-Secretaris N.T.U.

Het pakket bestaat uit 3 geluidsbanden en 3 brochures ‘Gesproken Nederlands’:

1.	De uitspraak van het Nederlands;
2.	Taalhandelingen, inleiding;
3.	Taalhandelingen, grammaticale onderwerpen en vrije gesprekken.

De geluidsbanden zijn bestemd voor gebruik door docenten Nederlands in het buitenland, die willen beschikken over authentiek gesproken Nederlandse teksten op tussenniveau. Het betreft hier een proefproject met beperkte oplage (250) en bestemd voor de docentschappen binnen de E.E.G.

De heer Fr. Souasso, adjunct-programmaleider van de Nederlandse Wereldomroep, schetste de moeizame totstandkoming van het project. De Wereldomroep (die ook onderwijstaken tot haar bevoegdheid heeft) werd herhaaldelijk benaderd door docenten Nederlands voor het leveren van geluidsbanden met gesproken Nederlands. Om te onderzoeken aan welk materiaal er behoefte bestond, organiseerde de Internationale Vereniging voor Neerlandistiek (I.V.N.) in 1977 een enquête. Uit dit onderzoek bleek dat er grote nood was aan oorspronkelijke Nederlandse teksten. Om het probleem van de selectie uit bestaand radiomateriaal en de eventuele problemen met de auteursrechten te omzeilen, koos men voor nieuw origineel materiaal.

Door gebrek aan financiële middelen viel het project daarna echter stil.

Door bemiddeling en financiële steun van de N.T.U. (met name heeft media-adviseur van de N.T.U., de heer P. Te Nuyl, zich hier enorm voor ingespannen) is het project dan toch uit de startblokken gekomen.

De opdracht tot het vervaardigen van verschillend geaard proefmateriaal werd verstrekt aan prof. dr. J. Wilmots (R.U. Gent) en drs. J. Menting (R.U. Groningen). De produktie en regie van de geluidsbanden was in handen van Radio Nederland Wereldomroep, met facilitaire steun van de B.R.T. (De heer Steinkamp wees er overigens op dat deze samenwerking ‘naar meer smaakt’).

Algemeen-Secretaris De Wandel benadrukte van zijn kant de belangrijke rol die is weggelegd voor de N.T.U. op het vlak van de Neerlandistiek extra muros. Door de N.T.U. werd enkele tijd geleden een begeleidingscommissie

[p. 181]

B H Steinkamp overhandigt de geluidsbanden ‘Gesproken Nederlands’ aan O. De Wandel. V.l.n.r.: F. Souasso, O. De Wandel, P. Te Nuyl en B.H. Steinkamp

ingesteld die als taak kreeg een aantal opdrachten in verband met het takenpakket-behoeften-inventarisatie docentschappen extra muros te coördineren en te beoordelen. Dit takenpakket omvat:

-	behoefteninventarisatie docentschappen Nederlands extra muros;
-	het K.B.-project bibliografische service;
-	het T.U.-project werkgroep audiovisuele media (project dat op 2 juli aan de pers werd voorgesteld);
-	oprichting van een centrale media- en videotheek.

Met de overhandiging van de geluidsbanden (en brochures) is de derde fase van het takenpakket afgerond.

De oplage van het pakket ‘Gesproken Nederlands’ is 250 exemplaren (het betreft hier een experiment) en zal gratis worden aangeboden aan universiteiten en instellingen binnen de E.G. waar Nederlands wordt onderwezen.

Tijdens het vragenuurtje werd door A.N.V.-administrateur Van Hoorn gevraagd of het aangeboden pakket ook beschikbaar was voor leraren Nederlands in Duitsland. De heer De Wandel antwoordde in eerste instantie negatief omdat de oplage hiervoor niet toereikend was. Enkele dagen later werd aan het A.N.V. gemeld dat de T.U. besloten had de banden te kopiëren ten behoeve van de leraren Nederlands in Duitsland.

Manifestatie Hongarije-Nederland in 1986

Van 26 september tot 26 oktober 1986 wordt in de hoofdstad van Hongarije Boedapest een Nederlandse culturele manifestatie georganiseerd. De Hongaren brengen in 1987, tijdens het Holland Festival, iets soortgelijks tot stand.

Nederland vaardigt onder andere naar Hongarije af het Nederlands Danstheater, het Nederlands Folkloristisch Danstheater, het Amsterdams Barokorkest, Reinbert de Leeuw en Marjanne Kweksilber, de Margriet Eshuijs Band en de folkgroep De Perelaar. Er zullen Nederlandse films te zien zijn.

Exposities vragen aandacht voor boeken, voor architectuur, De Stijl, voor jonge Nederlandse kunst en voor foto's van Eva Besnyó.

Een culinaire week opgeluisterd met bloemen, salonmuziek en carillonspel uit Nederland wordt georganiseerd in het restaurant in het Vigádo-gebouw in Boedapest, waarin en waaromheen een groot deel van de manifestaties zich afspeelt.

Dan is er een serie workshops, studiebijeenkomsten, paneldiscussies, ontmoetingen van kunstenaars, schrijvers, docenten, wetenschappers en beleidsmakers. Radio en televisie volgen het festival van dag tot dag en nemen ook aan de activiteiten deel. De manifestatie staat onder auspiciën van het ministerie van WVC en het ministerie van Cultuur en Onderwijs in Boedapest.

Vertaling ‘De aanslag’ van Mulisch succesvol in VS

Dit voorjaar verscheen in Amerika The Assault, de vertaling van De Aanslag van Harry Mulisch. Het boek wordt door de literaire kritiek zeer lovend besproken. De eerste druk van de roman is inmiddels uitverkocht.

Voor een Europees schrijver krijgt Mulisch veel aandacht in de Amerikaanse pers. Zijn boek, verschenen bij Pantheon Books is besproken in World Literature of Today, The New York Times (‘Mr. Mulisch's triumph’) en The New York Times Book Review (‘Exceptional skill and imagination’). Volgens de uitgever zou er ook een uitvoerige bespreking in Newsweek zijn verschenen. Mulisch’ uitgever in New York is zeer tevreden over de verkoopresultaten: ‘Vijfenzeventighonderd exemplaren van een boek dat geschreven is door een auteur van wie niemand hier ooit heeft gehoord, dat is opmerkelijk veel. Maar het is natuurlijk een heel goede roman, waarin de tweede wereldoorlog wordt beschreven vanuit een ander gezichtspunt, niet zoals de Amerikanen het hebben meegemaakt’. Harold Beaver schreef over The Assault in The New York Times Book Review ‘To those puzzled by Dutch politics - it's peacemarches and anti-nucleair rallies - this explaines much’.

Verschillende Amerikaanse uitgeverijen zijn geïnteresseerd in de verkooprechten voor de paperbackeditie. In Engeland wordt The Assault volgend jaar als pocket op de markt gebracht door Penguin.

[p. 182]

Franse prijzen voor verdienstelijke Nederlanders

Vijf Nederlanders die zich voor de Franse cultuur verdienstelijk hebben gemaakt zijn met een zilveren medaille onderscheiden door de Société Académique Arts, Sciences, Lettres in Parijs. De bekroonden zijn de musicus en publicist Alex van Amerongen in Rotterdam, muziekrecensent voor NRC Handelsblad, de schrijfster Simone Dubois in Den Haag, de organist en docent Johann Th. Lemckert in Voorburg, acteurregisseur Guido de Moor in Den Haag en organist Piet van der Steen in Geldermalsen.

Nederlandse literatuur in Oostenrijk

De Oostenrijkers werden in de gelegenheid gesteld kennis te maken met literatuur uit Nederland: in Wenen in de in april gehouden ‘Holland Woche’. De Kunstverein Wien organiseerde in samenwerking met de Nederlandse ambassade en het ministerie van WVC een cultureel programma onder de titel ‘Einige Aspekte der Niederländischen Gegenwartsliteratur’. Het programma voorzag in een overzichtsreferaat door L.M. Swennen, een lezing door Harry Mulisch, voorleesavonden, een tentoonstelling ‘Niederländische Literatur in Deutscher übersetzung’ en een avond over het literaire tijdschrift ‘Raster’.

Bert Schierbeek, H.H. ter Balkt, H.C. ten Berge, Rudy Kousbroek, Bob den Uyl, Judith Herzberg, Lucebert, Cees Nooteboom, H.W. Bakx en J. Bernlef werkten aan het programma mee. Aan de Weense universiteit staan honderdvijftig studenten Nederlands ingeschreven.

Griekse prijs voor verzameld werk van Erasmus

De Erasmuscommissie van de Koninklijke Nederlandse Academie van Wetenschappen heeft de Prix Olympia, groot 50.000 dollar, gekregen voor de uitgave van de Opera Omnia Erasmi.

De Prix Olympia werd door de internationale jury van de Alexander S. Onassis Foundation aan de Erasmuscommissie toegekend voor haar bijdrage aan het behoud van cultureel erfgoed. De commissie is door de bekroning enigszins verrast; het eerste deel van de Opera Omnia verscheen al in 1969 en het laatste zal, volgens zeer optimistische berekeningen, toch zeker niet voor het jaar 2005 verschijnen.

Onder leiding van J.N. Bakhuizen van den Brink werd in de jaren zestig het project opgezet. Een grote, internationale groep wetenschapsmensen werkt nu al jaren aan de historisch-filologische editie van de Latijnstalige werken van Erasmus (1469-1536), die de meest recente ‘Leidse Editie’ uit omstreeks 1700 moet gaan vervangen. Elke tekst, gebaseerd op de eerste geautoriseerde versie, wordt uitvoerig vergeleken met andere versies en becommentarieerd. Die toelichtende teksten zijn niet in het Latijn, maar in het Frans, Duits of Engels geschreven. De commissie, nu voorgezeten door S. Dresden, streeft ernaar één deel per jaar te laten verschijnen. Het dertiende deel verscheen vorig jaar bij de Noord-Hollandsche Uitgevers Mij., die geen subsidie ontvangt voor de uitgave. De delen, tussen de vijf- en achthonderd pagina's dik, kosten elk ongeveer vierhonderd gulden.

Raad voor talen en culturen in Frankrijk

Op 7 augustus 1985 besloot de Franse regering, op voorstel van Cultuurminister Lang, een ‘Nationale Raad voor de talen en culturen van Frankrijk’ op te richten. De raad, die steun moet verlenen aan de herwaardering van de diverse taal- en cultuurgemeenschappen, is er niet alleen voor de Basken, Bretoenen, Elzassers, Vlamingen,... maar ook voor de immigranten.

De Frans-Vlaamse actiegroepen vinden het regeringsbesluit een stap vooruit, maar hopen dat het wetsvoorstel Jospin-Destrade vooralsnog aangenomen wordt. Dat voorstel gaat immers veel verder in de erkenning van de diverse taal- en cultuurgemeenschappen.

Voor de Frans-Vlaamse verenigingen blijft het de vraag wie in de raad zal worden opgenomen: afgevaardigden van de plaatselijke verenigingen of Parijse bureaucraten?

Ook de kwestie wat men onder ‘regionale taal’ verstaat - Vlaams of Nederlands, Elzassers of Duits - blijft nog onbeantwoord. Het wetsvoorstel Jospin-Destrade spreekt van Vlaams, maar volgens de meeste Frans-Vlaamse verenigingen is enkel het Nederlands bruikbaar als tweede administratieve taal. Alleen de kleine linkse groepering ‘Tegare Toegaen’ zweert bij het Westvlaams.

De taakomschrijving van de raad luidt als volgt: ‘De Raad zal een kruispunt van ideeën zijn, evenals een werktuig ter beschikking van de openbare machten voor het voorstellen en aanmoedigen van maatregelen ter bevordering van de culturen in het kader van de oriëntaties die door de president van de republiek en de regering vastgelegd zijn’.

Hoe de werking van de raad ook zal verlopen, het instellen ervan is alvast een teken dat het ultra-centralistische Frankrijk eindelijk water in de wijn begint te doen. En voor het behoud van de Nederlandse cultuur in Frankrijk is dat inderdaad de hoogste tijd.