Neerlandia. Jaargang 89

[p. 121]

Nederlands-Vlaams overleg in het Europees parlement
Een ontgoochelende enquête

Op de opening van het 38ste Algemeen-Nederlands Congres, op 2 oktober 1981 te Brussel, en reeds in een inleidende publikatie van 1 oktober 1979, vermeldde Remi Piryns ‘de verkiezing van een Europees parlement, waarin zij aan zij Nederlandstalige verkozenen uit Vlaanderen en Nederland zitting hebben’ als een van de nieuwe ontwikkelingen die een aangepast cultuurbeleid, in een geest van overleg en samenwerking, noodzakelijk zouden maken.

Ondertussen is het rechtstreeks verkozen Europees Parlement al 5 jaar geïnstalleerd, en we achtten het nuttig in een beperkte enquête bij Nederlandse en Vlaamse Europarlementsleden te peilen naar de stand van zaken.

Vraag

Aan alle lijsttrekkers voor de verkiezingen van 17 juni 1984 stuurden we op 5 januari 1985 de volgende brief:

‘Met het oog op het 39ste Algemeen-Nederlands Congres en de daarmee gepaard gaande publikaties, doen wij een onderzoek naar de Nederlands-Belgische/Vlaamse verhoudingen binnen het Europese Parlement sinds 1979.

Het is vooral de bedoeling na te gaan rond welke concrete punten er specifiek werd samengewerkt door de Nederlandse en Vlaamse Europarlementsleden en op welke vlakken er tussen de Nederlanders en de Vlamingen onenigheid heerste of wederzijdse kritiek werd uitgeoefend.

We begrijpen dat onze vraag niet zo eenvoudig te beantwoorden is aangezien er in de diverse fracties over de meeste punten niet alleen overleg en/of eensgezindheid zal zijn tussen de Nederlandse en Vlaamse leden, maar ook met leden uit de andere Europese landen.

Toch durven we u vragen een speciale inspanning te doen om er ons aan de hand van concrete voorbeelden een beeld van te geven hoe Nederlanders en Vlamingen in uw fractie en daarbuiten samenwerken, waar men het doorgaans over eens is, waar de gevoelige punten liggen, enz.

Welke zijn de mogelijkheden voor en de grenzen aan Noord-Zuid-samenwerking in het kader van het Europees Parlement?

Is het contact tussen Nederlanders en Vlamingen in uw fractie en in het Europees Parlement in het algemeen intenser dan dat met de leden uit andere landen? Zijn er gemeenschappelijke belangen of projecten die op het Europese forum werden behandeld? (b.v. Benelux, Taalunie, gemeenschappelijk buitenlands cultureel beleid,...)

Zijn er moties of voorstellen die op gezamenlijk initiatief van Nederlanders en Vlamingen naar voren werden gebracht?

Zijn er onenigheden tussen Nederland en België-Vlaanderen die een uitlaatklep vonden op het Europees niveau? (b.v. visserij)

In de hoop dat u ons over een en ander wat informatie kan geven, danken wij u bij voorbaat. Het is onze bedoeling uit de antwoorden een tekst te distilleren, die dan in één van de congrespublikaties kan worden verwerkt.

Het zou spijtig zijn als uw partij/fractie in dit overzicht zou ontbreken’.

Antwoorden

Uit de antwoorden blijkt dat Vlamingen en Nederlanders in het Europees Parlement voor elkaar geen bevoorrechte gesprekspartners zijn en dat ze zelden van gedachten wisselen over onderwerpen van gemeenschappelijk belang. Doordat ze dezelfde taal hebben, verloopt het contact meestal wel sneller en beter dan met fractiegenoten van andero landen - dixit Hans R. Nord (VVD) - maar toch is de samenwerking tussen Nederlanders en Vlamingen binnen de fracties niet beter of intenser dan met de andere fractieleden. Dat is ook - het enigszins voorspelbare - antwoord van Bram van der Lek (Groen Progressief Akkoord).

‘Wij trachten zoveel mogelijk als Europese parlementariërs eensgezindheid te bereiken tussen alle leden van de fractie, ongeacht hun land van herkomst of hun taal’, aldus nog Nord.

Wel verklaart Bouke Beumer (C.D.A.) dat er binnen de Christen-democratische fractie een maandelijks Benelux-overleg bestaat, dat er een ondersteunende samenwerking is op het gebied van spreekbeurten over de grenzen heen, dat Belgen en Nederlanders de initiatiefnemers waren om de vergoedingen van de

[p. 122]

Europarlementsleden te bevriezen voor 1985, dat er een verregaande samenwerking tot stand is gekomen inzake de bescherming van het ‘goede’ boek (handhaving minimum prijzenafspraken), en dat er nauw werd samengewerkt bij de behandeling van de Vredeling-richtlijn (informatie werknemers)...

Wat Benelux betreft, zegt Karel van Miert (SP), ijveren Nederlanders en Vlamingen er in de socialistische fractie samen voor dat de Benelux-landen hun sinds 35 jaar opgedane ervaring inzake concrete samenwerking, zouden gebruiken om de Europese Gemeenschap nieuw leven in te blazen. Als concreet voorbeeld haalt hij het ‘enige document’ aan, dat in de Benelux reeds wordt gebruikt om de talrijke douanedocumenten te vervangen die voorheen nodig waren.

Binnenkort zal dit enige document ook in E.G.-verband worden ingevoerd.

Ook Jaak Vandemeulebroucke (Volksunie - EVA) ziet geen ‘bijzondere vriendschappen’ tussen Nederlandse en Vlaamse Europarlementsleden, maar hij verwacht wel dat een aantal Nederlanders zijn ontwerpresolutie over het gebruik van de 7 werktalen bij de E.G.-publikaties mee gaan ondertekenen.

Hij rekent eveneens op steun voor zijn ontwerpresolutie over de bijstand van het EFRO (Europees Fonds voor Regionale Ontwikkeling) aan Limburg, waarin we o.m. lezen:

‘(...) gelet op de hechte band, de diverse wederzijdse contacten tussen, en de gelijkaardige sociaal-economische situatie van de regio's Nederlands Limburg en Belgisch Limburg, vraagt de Commissie aan de Raad het voorstel te doen om wat betreft de Communautaire programma's de regio's Belgisch en Nederlands Limburg prioritair te plaatsen op de lijst van regio's waaraan het Fonds bijstand kan verlenen.’

Volgens Vandemeulebroucke zijn er weinig onenigheden tussen Nederlanders en Vlamingen in het Europese Parlement. Wel heeft hij de Commissie eind vorig jaar om reglementering gevraagd i.v.m. de Nederlandse ‘Eurokotters’, die de paaiplaatsen van de vissen in de Noordzee beschadigen.

Leendert van der Waal (S.G.P.) liet ons weten dat de drie kleine protestantse partijen namens welke hij optreedt, sinds 1984 voor het eerst in het Europees Parlement zijn vertegenwoordigd.

‘Er zijn de afgelopen maanden weliswaar verschillende contacten gegroeid met de Vlaamse collega's, maar die bieden momenteel geen basis om uw vragen te beantwoorden’, zegt hij.

Ook Paul Staes (Agalev) merkt op dat zijn ervaring beperkt is ‘en dus m.i. te bescheiden om op dergelijke vragen ten gronde in te gaan’.

Hij verwijst evenwel naar zijn ervaringen buiten het parlement, met name naar zijn journalistieke stage bij het Noordnederlandse dagblad ‘De Stem’, zijn acties in Benegora en in de werkgroep Leefmilieu van het Algemeen-Nederlands Congres en naar het feit dat hij in de grensstreek woont. Na een uiteenzetting van zijn persoonlijke visie op Nederland-Vlaanderen stelt hij vast: ‘In het algemeen doen zich, althans in onze fractie, geen specifieke punten voor die een Vlaams-Nederlandse samenwerking zouden profileren, zoals b.v. Taalunie, Benelux, enz. De thema's die wij samen behandelen, zijn voor alle nationaliteiten pertinent.’

Besluit

In elk geval zijn de resultaten van onze enquête ontgoochelend. Al bestaat er bij de Europarlementsleden bij wijlen wel een persoonlijke betrokkenheid bij de integratieproblematiek, op het Europese forum komt de Noord-Zuid samenwerking niet specifiek aan bod. Er bestaan geen nauwere banden tussen Nederlandssprekenden onderling dan met andere fractieleden.

Op onze vraag naar de mogelijkheden voor en de grenzen aan Noord-Zuid samenwerking in het kader van het Europese Parlement, geeft niemand een duidelijk antwoord.

Specifiek gezamenlijke Nederlands-Vlaamse voorstellen of moties ontbreken, en gemeenschappelijke belangen of projecten komen op het Europese forum vrijwel niet aan bod. Dat b.v. het uitstippelen van een gemeenschappelijk internationaal cultuurbeleid een gespreksonderwerp zou kunnen zijn voor Vlaamse en Nederlandse Europarlementsleden - zoals onlangs nog gesuggereerd werd door de werkgroep Nederlanden in de wereld - , daar wordt blijkbaar niet aan gedacht of daar bestaat geen belangstelling voor.

Bij het analyseren van de houding van de E.P.-leden, krijgen we wel eens de indruk dat ze bang zijn in het

[p. 123]

Europese kader als particularisten te worden gedoodverfd als ze de samenwerking tussen Vlaanderen en Nederland ter harte nemen.

Als dat zo is, dan moet aan de parlementsleden spoedig duidelijk gemaakt worden dat de Noord-Zuid integratie een belangrijke - zoniet onmisbare - schakel is om tot een echte Europese eenwording te komen, een volwaardig Europees federalisme met respect voor alle - ook de kleinere! - culturen.

Noord-Zuid samenwerking is geen hinderpaal voor Europese integratie, maar een concrete stap in de goede richting!

Wilfried VANDAELE

Het Huis van Europa in Straatsburg, geen forum voor overleg tussen Nederlanders en Vlamingen.