Neerlandia. Jaargang 89

[p. 115]

Het Algemeen-Nederlands Verbond in 1984

Inleiding

De belangrijkste gebeurtenis in 1984 op het gebied van de Nederlandse integratie is zonder twijfel het operationeel worden van de Nederlandse Taalunie.

De verschillende organen van het verdrag werden samengesteld en de eerste conferentie van de Nederlandse taal en letteren - nieuwe stijl - werd gehouden in het najaar.

De moeilijkheden die hierbij opdoken, in het bijzonder de gierigheid (die in dit geval duidelijk de wijsheid bedriegt) van de ministers kunnen ons niet doen vergeten dat de Nederlandse Taalunie het eerste en enige verdrag is waarbij twee soevereine staten de zorg voor de gemeenschappelijke taal, gesproken door twintig miljoen van hun staatsburgers, aan een supranationaal orgaan overdragen.

De Taalunie is eveneens de eerste politieke constructie in de geschiedenis der Nederlanden die uitsluitend het Nederlandse taalgebied omvat. Daarom blijft het A.N.V. dit initiatief onvoorwaardelijk steunen en tevens kritisch en stuwend begeleiden tot de volledige verwezenlijking van alles wat in het verdrag is overeengekomen.

We mochten eveneens het verschijnen begroeten van een nieuw ‘Groot woordenboek der Nederlandse taal’, (zij het met de bekende schoonheidsfouten bij de behandeling van ‘Belgische’ woorden), van het ‘Groot woordenboek van hedendaags Nederlands’, en van de allereerste ‘Algemene Nederlandse Spraakkunst’. 1984 was tevens een Willem van Oranje-jaar. De televisiereeks, de tentoonstellingen, herdenkingen, waarbij de hoogste Nederlandse, Vlaamse en Belgische gezagdragers zich aansloten, de talrijke publikaties hebben de aandacht gevestigd op een van de grootste figuren van onze gemeenschappelijke geschiedenis, vooral op zijn ideeën over de ‘generaliteit’ en de ‘tolerantie’. Tevens werd hiermee belangstelling gewekt voor het probleem van de ‘eenheid en tweeheid’ in de Nederlanden, en dit alles niet minder in ‘Vlaanderen’ en ‘Brabant’ dan in ‘Holland’.

We vermelden nog de aankondiging van het 39ste Nederlands Congres (Antwerpen 1985 - Amsterdam 1986), dat het in Noord en Zuid heroplevend particularisme wil bestrijden met een verdieping en verbreding van de integratiebeweging.

Dit alles betekent niet dat het afgelopen jaar wolkenloos is voorbijgegaan. De integratiegedachte heeft eveneens aan zware druk blootgestaan.

Voor velen, die zich graag realisten noemen, hoeft de integratie niet meer zo nodig; in allerlei uitingen van particularisme of ‘apartheid’, zowel in Noord als in Zuid, valt dit geluid te beluisteren.

We mogen ons door deze signalen niet laten ontmoedigen, maar we moeten er wel rekening mee houden bij het uitzetten van de koers voor de komende jaren. Die zal er een moeten zijn van zowel geloof in de doelstellingen, als van eigentijdse visie op de praktische middelen tot verwezenlijking ervan.

Het bestuurlijke vlak

Dagelijks Bestuur: Het DB vergaderde zeven maal in Den Haag of Antwerpen. Een veelheid van zaken kwam aan de orde en werd óf afgehandeld óf voorbereid ter behandeling door het Hoofdbestuur.

Wegens de ‘inlevering’ moest veel tijd besteed worden aan de opstelling van de begroting. Met betrekking tot de Visser-Neerlandia-commissie werd de wenselijkheid besproken deze in het vervolg ook advies te laten uitbrengen over de aanvragen voor culturele prijzen. Een ander discussiepunt was de vernieuwing van het hoofdbestuur.

Ook de activiteiten van de afdelingen kwamen ter sprake; hierbij ging het over het oprichten van vier nieuwe afdelingen en het omvormen van twee plaatselijke in regionale afdelingen (Amsterdam, Den Haag). Aandacht werd besteed aan de verhouding tussen het Verbond en de afdeling Kaapstad. Ook het door de afdeling Den Haag ingediende voorstel met betrekking tot een Nederlands-Zuidafrikaans woordenboek leverde discussiestof op.

Hoofdbestuur: Het HB kwam vier maal in vergadering bijeen, éénmaal in Amsterdam en de andere keren in Antwerpen. Zowel het financieel verslag over 1983 als de begrotingen voor '84 en '85 maakten wat tongen los; hetzelfde gebeurde naar aanleiding van de vervulling van een aantal vrijkomende plaatsen binnen het hoofdbestuur.

Deze vergaderingen vormen voor de Werkgroepen een podium om verslag uit te brengen van de ondernomen en geplande activiteiten; in enkele gevallen moesten nadere afspraken gemaakt worden over de financiële afhandeling of werd het groene licht gegeven op de geldelijke kant van voorgenomen plannen. Een andere, niet minder belangrijke taak van het HB is het toekennen van voorgestelde Visser-Neerlandiaprijzen; in dit verband heeft er ook bezinning plaats gehad omtrent de wijze van uitreiking.

Eenstemmig was het HB in de mening te streven naar een gerichte samenwerking met verwante verenigingen of afdelingen daarvan. Verder werd besloten toestemming te geven over te mogen gaan tot oprichting

[p. 116]

van nieuwe provinciale afdelingen in Oost- en West-Vlaanderen en Antwerpen; ook in de regio Arnhem-Nijmegen kwam het tot oprichting van een afdeling. Eenzelfde besluit had betrekking op de verzoeken van de afdelingen Amsterdam en Den Haag voortaan als provinciale afdelingen te mogen functioneren. Met betrekking tot de afdeling Kaapstad werd gesteld dat er geen aanleiding was de huidige relatie te wijzigen.

Andere zaken die onderwerp van beraad hebben gevormd, waren het gesprek met ambtenaren van het Ministerie van WVC naar aanleiding van de voorgeschreven bezuiniging op de begroting voor 1984 en de vooruitzichten op het subsidievlak voor de komende jaren. Ook werd een eerste aanzet gegeven aan de voorgestelde wijziging van artikel 1 van de Statuten.

Algemene Vergadering: De vergadering werd gehouden in het Vlaams Cultureel Centrum ‘De Brakke Grond’ te Amsterdam. Na de opening herdacht de heer Fayat hen die ons ontvallen waren.

In de loop van het voorbije jaar zijn ons een aantal leden ontvallen, die binnen het geheel van het Verbond een geheel eigen plaats hebben ingenomen. Op 8 januari overleed in Den Haag de hee P. Burger; in de bestuursfuncties van secretaris en penningmeester heeft hij een lange reeks van jaren een groot aandeel gehad in het opzetten en uitwerken van afdelingsactiviteiten. In april ontvingen we het bericht van het overlijden van de oud-penningmeester en erelid, de heer C. van Leeuwen; twintig jaar heeft het Verbond in hem een zeer toegewijd bestuurslid gehad die zich met name onderscheidde door zijn financiële kwaliteiten.

Ook uit de kring van het bestuur zijn twee leden heengegaan. Op 17 juni overleed te Den Haag de heer J.A. Schuering. In grote trouw bezocht hij de vergaderingen. Te Antwerpen overleed op 22 september de heer G. Schmook jr, op de in mei te Amsterdam gehouden Algemene Vergadering verkozen verklaard tot lid van het hoofdbestuur.

De heer Nuver als vertegenwoordiger van de afdeling Kaapstad gaf een overzicht van de groei van het ledenbestand en de ontplooide activiteiten. Daarna onderstreepte hij de grote betekenis van de door de afdeling beheerde bibliotheek; in dit verband deed hij een aantal voorstellen ter verwerving van geldelijke steun om de exploitatie-rekening sluitend te maken.

Vervolgens werd goedkeuring gehecht aan zowel de notulen en het activiteitenverslag als de rekening 1983 en de begroting 1984. Naar aanleiding van de bestuursverkiezing deelde de voorzitter mee dat de heren Piryns en Van Ryckevorsel bedankt hadden voor herverkiezing. In deze vacatures alsmede die welke was ontstaan door het overlijden van de heer Vredegoor, werd voorzien door de benoeming van de heren Dutry, Kortie en Schmook; herbenoemd werden de heren Hildebrandt, Knaepkens, Verhaegen en Volleberg.

Enkele jaren geleden was besloten de Algemene Vergadering meer status te geven door als afsluiting een gerenommeerd spreker op te laten treden. Deze keer was uitgenodigd dr. M.C. Galle, gemeenschapsminister voor binnenlandse aangelegenheden van de Vlaamse Gemeenschap. Zijn toespraak stond in het teken van de staatshervorming zoals die in 1980 beslag kreeg; van daaruit werd een aantal lijnen getrokken, waarmee aangegeven werd welke mogelijkheden voor de Noord-Zuid-samenwerking hierdoor binnen het bereik van de verwerkelijking waren gekomen.

Visser-Neerlandia-commissie

Als gevolg van het terugtreden van de heer Van Andel moest worden uitgezien naar een nieuwe voorzitter; de keus van het HB viel op de heer Dittrich. Tevens besloot het HB in het vervolg ook de aanvragen voor culturele prijzen door de VN-commissie te laten behandelen en werd een ad hoe commissie benoemd die tot taak kreeg te beslissen (zulks in verband met de vele te behandelen aanvragen voor prijzen) welke aanvragen voor doorverwijzing naar de VN-commissie in aanmerking kwamen.

Tijdens de januari-vergadering besloot de commissie aan het HB voor te stellen een prijs van persoonlijke verdienste toe te kennen aan Mevr. Vos - van der Bos te Pesse (uitreiking had plaats op 27 juni in het gemeentehuis van Ruinen) en een welzijnsprijs aan de Stichting Gardevias te Eefde (werd uitgereikt tijdens een bijeenkomst op de door de stichting beheerde boerderij ‘Nieuw-Rijsenburg’ te Driebergen op 20 juli); een derde prijs (ook een welzijnsprijs) werd toegekend aan De Wakkere Burger te Brussel (deze uitreiking ging door in januari '85).

Voor de uitreiking van de Visser-Neerlandia-toneelprijzen wordt samengewerkt met de Organisatie-commissie Colloquium Nederlandstalige toneelschrijvers uit België en Nederland door wie de Edmond Hustinxprijs (een onderscheiding voor iemands hele werk) wordt toegekend. Van de vijftig inzendingen voor de VN-toneelprijsvraag besloot de jury het bestuur van het ANV te suggereren zes prijzen toe te kennen deels in de vorm van een geldprijs deels in die van een eervolle vermelding. Deze uitreiking had plaats op 24 november in de Stadsschouwburg te Maastricht. Voor de geldprijzen kwamen in aanmerking de

[p. 117]

heren G. Beukenkamp, H. Lutgerink en K. Holierbroek; de eervolle vermeldingen waren bestemd voor B. Bukman, H. v.d. Heyden er. E. Marain.

De Edmond Hustinx-prijs ging naar de Heer C. Hellinga. Namens het Verbond werd asn de heer Keuls dank gezegd door de heer Dittrich, voor het vele werk dat hij als voorzitter van de VN-commissie heeft verricht.

Werkgroepen

Taalgebruik: Jaarlijks gaat met betrekking tot de bevlaggingsactie te Brussel een verzoek uit naar alle Vlaamse overheidsdiensten en privé-instellingen om op 11 juli en andere officiële feestdagen de Leeuwevlag uit te hangen. Verder is een actie van start gegaan naar aanleiding van de veelvuldig voorkomende klacht dat op gebruiksaanwijzingen van allerlei verbruiksgoederen geen in het Nederlands gestelde tekst wordt opgenomen.

In het kader van de taalacties ging opnieuw een groot aantal verzoeken uit (met name naar het Brussels bedrijfsleven) om strikt de tweetaligheid na te leven en om in het contact met Vlaamse klanten of personeelsleden zich uitsluitend te bedienen var het Nederlands. Hierop aansluitend werd er bij herhaling bij de Vlaamse politici en journalisten op aangedrongen in het geval van medewerking aan uitzendingen van RTBF toch vooral gebruik te maken van het Nederlands. Naar aanleiding van de taaltoestand in de gemeente Voeren werden diverse klachten van de meest uiteenlopende aard ingediend bij zowel de adjunctarrondissementscommissaris als bij de Vaste Commissie van Taaltoezicht.

Ook het Duitstalige deel van België ontsnapt niet aan de aandacht van de leden van deze werkgroep. Zo werd aan de desbetreffende regeringsinstanties gevraagd om ook het Duits te vermelden op nationale ‘papieren’ als bankbiljetten en postzegels. Verder werd meegewerkt aan de opstelling van een aantal parlementaire vragen omtrent he’; gebruik van de Duitse taal in de ministeries; in het bijzonder werd hier gedoeld op postpapier, enveloppes, telefoonoproepen en stempels.

Aan alle gemeenten in de kuststreek werd het verzoek gericht de actie ter bevordering van het gebruik van het Nederlands in de toeristische sector te ondersteunen. Voor meer gerichte verzoeken werden in dit raam hotels, restaurants, toeristische diensten en middenstandsverenigingen benaderd.

Basisonderwijs: op 11 februari werd in het Provinciehuis van Noord-Brabant te Den Bosch het vierde colloquium gehouden; deze keer stond het in het teken van ‘Taal in de schaal’. Een drietal terreinen werd in dit raam bestreken. Allereerst werd aan de hand van referaten theoretische achtergrondinformatie verschaft. Vervolgens werd deze getoetst aan een aantal praktijkvoorbeelden om zo te komen tot een verbeterde aanpak van het taalonderwijs. Als laatste onderdeel werd voorlichting gegeven over een aantal methoden, een voorlichting die haar toespitsing kreeg in de wijze waarop er in de dagelijkse praktijk van het schoolgebeuren mee gewerkt kan worden.

Ondertussen is een begin gemaakt met de voorbereiding van het volgende colloquium dat gewijd zal zijn aan het gebruik van de nieuwe technologische hulpmiddelen.

Leraren Nederlands in de grensgebieden: Tijdens één van de twee vergaderingen werd mededeling gedaan van het door het Centre d'Animation gestarte project betreffende het geven van lessen Nederlands aan Franstaligen in de forenzentrein Bergen-Brussel; bij welslagen werd overwogen hiertoe ook over te gaan op de lijn Luik-Brussel. In de nabespreking van de in september '82 te Bemelen gehouden conferentie werd gesteld dat het de moeite waard zou zijn wanneer een agenda van langs de grens plaatsvindende activiteiten beschikbaar zou zijn voor leerkrachten en leerlingen in het Duitse grensgebied.

Uitvoerig werd van gedachten gewisseld over de boeken die door het Verbond ter beschikking worden gesteld aan leraren Nederlands in het werkgebied als een ondersteunende bijdrage. In dit verband werd besloten een brief te doen uitgaan aan de leraren Nederlands in Nedersaksen om ze opmerkzaam te maken op deze mogelijkheid. Tegelijkertijd zou getracht worden meer inzicht te krijgen in de situatie van het onderwijs in het Nederlands in deze deelstaat. Dat hier het tij aan het keren is, werd duidelijk uit de mededelingen van de ‘Interregional Gewerkschaftsrates der WENN-Region’; gesteld werd dat met name in de grensdistricten alles er aan gedaan moest worden om de balans in evenwicht te brengen (evenveel Nederlandse lessen op Duitse als Duitse op Nederlandse scholen).

De Nederlanden in de wereld: De werkgroep belegde vijf keer een bijeenkomst, die beurtelings werd gehouden in Maastricht, Roosendaal, Antwerpen en Den Haag. In het begin van het jaar werd vooral aandacht besteed aan de nazorg van het in 1983 te Antwerpen ingerichte colloquium over het thema ‘De Nederlands-Vlaamse internationale culturele samenwerking’ waarin o.m. gehandeld werd over culturele akkoorden en verdragen, culturele attachés bij onze ambassades,

[p. 118]

wetenschappelijke en culturele instituten en stichtingen in het buitenland. In dit verband werd ervoor gezorgd dat de 600 exemplaren van het verslagboek op een oordeelkundige wijze verspreid werden. Ook werd uitvoerig van gedachten gewisseld over het waardeoordeel van de ontvangen reacties, zowel die w Ike betrekking hadden op de thematiek als die welke de probleemstelling als onderwerp hadden. In het verlengde van dit colloquium werden contacten gelegd met de Antwerpse afdeling van de Orde van den Prince, het Commissariaat-Generaal voor de Internationale Culturele Samenwerking van de Vlaamse Gemeenschap en de Belgische Ambassade in Madrid teneinde weer nieuw leven te blazen in de werking van de eeuwenoude stichting ‘San Andres de los Flamencos’ te Madrid om er (zo mogelijk) een cultureel centrum van te maken dat kan gaan functioneren als een steunpunt voor de Vlaams-Nederlandse culturele samenwerking met Spanje; ook in Nederland heeft men belangstelling voor dit project. In dit verband werd nog nagegaan in hoeverre ingespeeld kan worden op het Europalia-Festival dat eind 1985, verspreid over verscheidene Belgische steden, zal gewijd zijn aan Spanje.

Als andere thema's, die het afgelopen jaar in de werkgroep werden besproken, zijn te noemen: vergelijking van teksten en inhoud van de culturele verdragen/protocollen die Nederland en België (Vlaanderen) met derde landen hebben gesloten en die in de loop van het jaar moesten vernieuwd of ingevuld worden; een onderzoek naar de stand van zaken in hoeverre de Benelux een rol kan spelen bij het bepalen van een Europees cultuurbeleid; inventarisatie van de bestaande vriendschapsverenigingen die in Nederland en Vlaanderen bestaan met het doel vriendschappelijke relaties te onderhouden met bevolkingsgroepen in andere landen; de mogelijkheden om eventueel in de te sluiten culturele verdragen of akkoorden een vorm van internationale samenwerking tussen Nederland en Vlaanderen te voorzien; de manier waarop onze diplomatieke missies in het buitenland van overheidswege worden voorgelicht over het culturele leven in Vlaanderen en Nederland.

Tenslotte werd begonnen met de voorbereiding van de activiteiten in het raam van het 39ste Algemeen-Nederlands Congres. Enerzijds wordt gewerkt aan het opmaken van een balans van vijf jaar (1980-'85) pogingen tot een Nederlands-Vlaamse samenwerking inzake internationaal cultuurbeleid; anderzijds wordt, hierop aansluitend, getracht een eigen congresthema te bepalen en te omschrijven.

Ontdek de Topjournalist: Voor de elfde keer werden jonge mensen uit Nederland en Vlaanderen tussen de 12 en 20 jaar in de gelegenheid gesteld deel te nemen aan de door deze werkgroep ingerichte journalistieke schrijfwedstrijd. Doordat de wedstrijd meer toegesneden was op het journalistieke element beantwoordde hij naar het oordeel van de jury beter aan de opzet; dit kwam duidelijk tot uiting in de kwaliteit van de inzendingen.

Opmerkelijke vaststellingen waren: geringe belangstelling voor de rubriek ‘Financiën en Economie’; het onderwerp ‘Samenwerking Nederland-Vlaanderen’ wordt, gezien het geringe aantal inzendingen, blijkbaar niet als een uitdaging ervaren; jonge Vlamingen zijn meer vertrouwd met regionale berichtgeving dan hun Nederlandse leeftijdsgenoten; inzendingen voor de rubriek ‘Sport’ leden niet aan een kritiekloze heldenverering; menige emotioneel geladen bijdrage kenmerkte zich door een grote mate van afstandelijkheid.

In haar rapport zette de jury een uit Turkije afkomstige inzender in het zonnetje. Met de Turkse cultuur als achtergrond had hij het gewaagd mee te doen aan deze wedstrijd. Het is voor hem geen teleurstellende ervaring geworden; de kwaliteit van zijn bijdrage bleek evenredig te zijn met de aan de dag gelegde moed. Tot slot moest de jury de opmerking van het hart, dat weliswaar het taalgebruik positief gewaardeerd kon worden, maar dat aan de verzorging van de spelling nogal het één en het ander mankeerde; opvallend was het dat de Vlaamse inzendingen op dit vlak gunstig afstaken tegen de Nederlandse.

Literatuur: Aan het project werd deze keer deelgenomen door ruim 400 personen, die in totaal meer dan 2000 gedichten aan het oordeel van de jury onderwierpen. Criteria die hierbij een rol speelden, waren o.a. taalzuiverheid, taalvaardigheid, compositie, originaliteit en inhoud. De beoordeling was een tijdrovende bezigheid als gevolg van het onverwacht grote aantal inzendingen; het bleek dan ook een hele opgave te zijn aan elk werkstuk dezelfde aandacht te schenken. In juli-augustus kon het merendeel van de inzendingen aan de deelnemers worden geretourneerd.

Uitvoerig werd met de jury van gedachten gewisseld over het inrichten van een contactdag; één van de vragen die hierbij speelde was of alle deelnemers daarvoor moesten worden uitgenodigd of dat het aantal beperkt moest blijven tot hen die een ‘debuutbeoordeling’ kregen. In dit verband werd met betrekking tot de kwaliteit van de inzendingen opgemerkt dat veel deelnemers vrij kritiekloos tegenover hun eigen werk stonden; besloten werd de op- en aanmerkingen te verwerken in een inleiding bij de eventueel uit te geven debuutbundel. Verder werd in grote

[p. 119]

lijnen het programma besproken voor de in het voorjaar van '85 te beleggen contactdag.

Algemeen was men van mening dat het de moeite waard is een nieuw project van start te laten gaan. Hierbij ging voor het komende jaar de voorkeur uit naar het begeleiden van de inzenders van wie werk in de debuutbundel zal worden opgenomen; daarna zal de deelneming weer voor iedereen opengesteld worden.

Afdelingen

Amsterdam: In maart kwam de vergadering bijeen, allereerst om diverse huishoudelijke zaken te regelen en vervolgens om plannen voor de toekomst te bespreken. Deze plannen hadden met name betrekking op de omvorming van de plaatselijke afdeling tot een gewestelijke, waarbij de provinciegrens in grote lijnen werd aangehouden als afbakening van het werkgebied; een voorstel in deze zin aan het HB verkreeg de gevraagde goedkeuring.

Hierna werd een spreekbeurt verzorgd door drs. R.C. W. van der Voort, docent aan de Universiteit van Amsterdam, over het onderwerp ‘Het probleem van de economische groei en stagnatie in België en Nederland 1800-1850’. Centraal in deze voordracht stond de studie van de Amerikaanse historicus J. Mokyr ‘Industrialisation in the Low Countries’. Deze bijeenkomst werd door veel personen bijgewoond; onder hen de ambassadeur van België.

Op 26 mei vond in Amsterdam de Algemene Vergadering van het Verbond plaats. Talrijke leden woonden de lezing van dr. M.C. Galle bij.

Voor de najaarsvergadering werd behalve met het Vlaams Cultureel Centrum ‘De Brakke Grond’ ook samengewerkt met de Nederlands-Vlaamse studiekring voor Geschiedenis. Deze bijeenkomst, die het karakter droeg van een ontmoetingsdag, stond in het teken van de zeevaart in Vlaanderen en Nederland en werd ingezet met een rondleiding door het Nederlands Scheepvaartmuseum om zo de ontwikkelingen op dit gebied, zowel in Noord als in Zuid, te belichten. Vervolgens werd de historische rol van de scheepvaart onderstreept door middel van een lezing met een aansluitende panelbespreking. Het programma werd afgerond met de presentatie van het boek ‘Per vrachtwagen over de Atlantische Oceaan’ door het Vlaams-Nederlandse wereldreizigersduo Fons en Margaretha Oerlemans-Arens en de vertoning (wereldpremière) van de gelijknamige film.

Brussel: In nauwe samenwerking met de afdelingen van het Verbond van Vlaamse Academici en het Oud-Katholiek Studentencorps werden drie bijeenkomsten, twee uitstappen en één concert georganiseerd. Op de eerste vergadering werd het woord gevoerd door prof. dr. Dirk Heremans; aan de hand van zijn jongste studies sprak hij over het Brusselse dilemma in samenhang met de gewestvorming en de economische toekomst. Tijdens de tweede bijeenkomst hield Minister van Staat Gaston Eyskens een toespraak over: ‘Politieke ervaringen en feiten’. Tijdens de derde samenkomst schetste Arthur de Bruyne de betekenis van het na-oorlogse satirische blad ‘Rommelpot’.

Voerde de lente-uitstap naar een aantal minder bekende plaatsen in het prachtige Pajottenland, in september overschreed men de provinciale grens voor een bezoek aan Mechelen. Om luister bij te zetten aan de herdenking van de Vlaamse componisten Benoit en Meulemans werd in oktober in samenwerking met de BRT een passend concert ingericht.

Den Haag: Het nieuwe jaar had nog maar zijn intrede gedaan of de afdeling leed op het persoonlijke vlak een groot verlies; de heer Burger, die meer dan 30 jaar in zijn functies van secretaris en penningmeester zich voor de afdeling heeft ingezet, werd uit de kring van hen die hem zo na aan het hart lagen, weggenomen.

Vanzelfsprekend heeft dit sterven zijn terugslag gehad op de gang van zaken; om de toekomstige ontwikkeling veilig te stellen was allereerst bezinning nodig op de lijnen die getrokken moesten gaan worden. Voor een groot deel is dat gebeurd tijdens de op 24 maart gehouden ledenvergadering. Maar vóór men daarover van gedachten ging wisselen, werden eerst herineringen opgehaald over de laatste door Burger ingerichte reizen aan de hand van dia's. Na de discussie over het wel en wee van de afdeling volgde nog een lezing waarin de figuur van Koning Willem III centraal stond.

Door allerlei omstandigheden kwam het er niet van de traditionele najaarsuitstap in te richten. De leden werden uitgenodigd op de Ontmoetingsdag van de Vereniging Zannekin op 20 oktober te Gemen bij Borken gehouden, én op de door de afdeling Noord-Holland belegde dag, waarop de verbondenheid tussen de Lage Landen en de zeevaart in de schijnwerpers werd gezet.

Kaapstad: Een veelheid van activiteiten van de meest uiteenlopende aard werd door het bestuur op het getouw gezet. Zo werden film-, muziek-, dia- en kunstavonden ingericht en excursies en rallytochten uitgezet; zelfs zaten er goedkope vliegreizen naar Europa in het activiteitenpakket. Een zeer bijzondere bijeenkomst vond plaats op 10 juli; in het raam van

[p. 120]

de herdenking van de 400ste sterfdag van Willem van Oranje werd een voordracht gehouden door dr. C. Pama over ‘De betekenis van Willem van Oranje voor Nederland en Zuid-Afrika’.

Hoogtepunten in het verenigingsleven waren de op 22 februari gehouden algemene ledenvergadering en de officiële heropening van de Boekerij op 27 april door de Nederlandse ambassadeur Mr. H.C. Carsten; deze bibliotheek telt 18.000 Nederlandse boeken en is daarmee één van de grootste Nederlandstalige boekerijen buiten het Nederlandse taalgebied. Afgaande op de inhoud van de Nieuwsbrieven zou er meer contact mogen zijn tussen de in Kaapstad woonachtige Nederlanders en Vlamingen. Als een activiteit al verwijst naar het land van herkomst (heel sterk is dat het geval bij de filmvertoningen) dan is het meestal Nederland dat genoemd wordt.

Nieuwe Afdelingen

Voorgaande jaren moest soms meegedeeld worden dat een of andere afdeling was opgeheven. Het goede nieuws voor 1984 is dat meerdere nieuwe afdelingen werden opgericht.

In het zuiden werden provinciale afdelingen opgericht in West-Vlaanderen, Antwerpen en Oost-Vlaanderen. Zij stellen zich als eerste doel: actieve werving van leden en lezers, het inrichten van provinciale dagen, samenwerking met gelijkgezinde verenigingen; grensoverschrijdende samenwerking. De werking van deze afdelingen werd succesvol ingezet met medewerking aan:

-	de Zeeuwse week te Diksmuide (6-12 mei) waar algemeen voorzitter H. Fayat het woord voerde;
-	de Oranjeherdenking te Mechelen (8 juni) waar het woord werd gevoerd door prof. de Schepper, prof. A.Th. van Deursen en Dr. G. Janssens. Een samenvatting van de teksten werd in Neerlandia gepubliceerd.
-	de Pacificatielezing te Gent (10 november) waar Kees Middelhoff sprak over ‘De wortels van een misverstand’.

Een belangrijke stap in de grensoverschrijdende samenwerking was de Oranjeherdenking te Middelburg (27 oktober).

In samenwerking met het Koninklijk Zeeuws Genootschap der Wetenschappen, de afdeling Zeeland van de Belgisch-Nederlandse Vereniging en de provinciale overheden van Oost- en West-Vlaanderen en Zeeland werd in de Statenzaal van de Abdij te Middelburg een plechtige herdenking van Willem van Oranje georganiseerd.

Na de officiële opening door dr. C. Boertien Commissaris van de Koningin in de provincie Zeeland, werd het woord gevoerd door dr. H. Fayat; in zijn functie van voorzitter van zowel het ANV als het ANC onderstreepte hij het belang van de integratie van Noord en Zuid.

Het hoogtepunt van deze bijeenkomst was de uiteenzetting over ‘Willem van Oranje, een staatsman in de zestiende-eeuwse Nederlanden’ door prof. dr. M. Baelde, hoogleraar aan de Gentse Rijksuniversiteit. Aansluitend werd nog het woord gevoerd door de voorzitter van het Koninklijk Zeeuws Genootschap der Wetenschappen, de heer J. Potteboom.

Op 18 september werd te Nijmegen eveneens een nieuwe regionale afdeling Nijmegen-Arnhem opgericht. De afdelingen Amsterdam en Den Haag werden van plaatselijke tot regionale afdelingen uitgebreid. Een nieuwe afdeling Limburg is in voorbereiding.

Neerlandia

Redactie: De redactievergadering besprak de inhoud van de nummers van de 88e (1984) jaargang. Een lijst van de wenselijk geachte onderwerpen en mogelijke medewerkers werd opgesteld.

De redactie dringt aan op het scheppen van de mogelijkheid dat leden van verwante verenigingen zich collectief zouden kunnen abonneren op het tijdschrift. Ook werd aandacht geschonken aan het feit dat vanwege de bezuinigingen steeds meer bibliotheken abonnementen op tijdschriften opzeggen. In dit verband werd de mogelijkheid geopperd dat ANV-leden hun plaatselijke bibliotheek zouden kunnen bedenken met een abonnement op Neerlandia.

Tijdschrift: Er is naar gestreefd de vijf nummers op het geplande tijdstip bij de leden/abonnees bezorgd te krijgen. Nochtans krijgen de Nederlandse leden hun nummers soms geruime tijd later dan de in Vlaanderen woonachtige; over deze vertraging zal met de posterijen gesproken worden.

Het gebeuren op het algemeen-Nederlandse erf vond ook in 1984 weer een afspiegeling in de opgenomen bijdragen; dit gold zowel de ‘vrije’ artikelen met redactioneel karakter als die welke werden ondergebracht in de diverse rubrieken als daar zijn ‘De Nederlanden in de wereld’, ‘Spiegel van do Nederlanden’, ‘Nieuwsbrief van het Algemeen-Nederlands Congres’ en ‘Algemeen-Nederlands Archief’. Samenvattend kan gesteld worden dat het tijdschrift beantwoordde aan de functie die het is toebedacht, namelijk spreekbuis te zijn voor allen die de integrerende samenwerking van de deler van ons taalgebied een goed hart toedragen.